Verzameld journalistiek werk. Deel 6. Nieuwe Rotterdamsche Courant januari 1913 - november 1913

[p. 46]

VI

Brussel, 30 Januari.

Het is nu bijna acht jaar, dat ik in de Kamer van Volksvertegenwoordigers zitting heb. Niet als lid, weliswaar (al zou dit natuurlijk alleen van mezelf afhangen, Mevrouw), en slechts als journalist. Welnu, ik zeg het u in volle oprechtheid, zelden heb ik er meer genoten dan thans.

De Belgische Kamer is anders wel eene steeds-aangename gelegenheid. Men moet zoowaar naar Oostenrijk of naar Italië gaan, om eene even-aangename Kamer te vinden. En waarom zou men de kosten der reis doen, en de perikelen ervan oploopen, als de tram U voor vijftien centiemen naar dezelfde geneuchten kan voeren, zonder dat gij meer hebt te vreezen dan eene verkoudheid (want het is een hondenweer)? Ja, waarom?... Ik hou het dus met de Belgische Kamer. En thans meer dan ooit. Want, naar gewoonte aangenaam, is zij voor het oogenblik tevens ernstig als een drama van Brieux.

Want de Kamer heeft het thans - het ware ondankbaar van u, dit vergeten te hebben -, de Kamer heeft het over Grondwetsherziening. En zij blijft er, zoowaar, ernstig bij. Maar tevens aangenaam. Men zou zeggen dat zij werkelijk bewust is van het hooge belang harer beraadslagingen. En dat die belangen niet dienen verdedigd dan door eene goede bezetting. L'utile en l'agréable. En boven dit alles uit, eene hoogstaande vaderlandsliefde, dewelke....

Mevrouw, gij zult zoo vriendelijk zijn, zelf den volzin

[p. 47]

te beëindigen. Want ik, ziet u, ik ben mijnen lezers een dringend Kamerverslag schuldig.

Heden is het de heer Mélot, die begonnen is. Ik heb u den heer Mélot (der rechterzijde) voorgesteld, nog voor de verkiezingen van 2 Juni 1912. Herinnert gij u niet? Het was de jong-katholiek die, tegenover den eisch van algemeen kiesrecht der linkerzijde, het vrouwenkiesrecht stelde. Zijn voorstel wekte opschudding, ook links, en zelfs rechts. En de heer Mélot werd iemand, waar men naar luistert.

De heer Mélot heeft vanmiddag gesproken. O, weinige stonden! Maar men weet dat de heer Mélot de voorhoede is van de regeering, gelijk de heer Woeste er de achterhoede van is. Beiden ‘hoeden’ zij, in elk geval. En laat ik het u maar onmiddellijk zeggen, de zitting van heden is beider hoedengeschiedenis. Al bid ik u, Mevrouw, hierbij niet te denken aan ‘Le chapitre des chapeaux’, uit den ‘Médecin malgré lui’.

Mélot heeft gesproken, alleen om, in naam van een goed deel der rechterzijde, eene dubbele vraag te stellen. De dubbele vraag, die te verwachten was, en die luidde: 1^o. Strekt het voorstel van de heer Hymans ertoe, de herziening maar onmiddellijk te beginnen? (Neen, Neen!’ antwoordde zonder verder uitstel Hymans); en 2^o. Zoo wij het voorstel des heeren Hymans - de parlementaire kommissie: gij weet het immers - aannemen, blijft dan de bedreiging der algemeene staking recht?

Toen ik die dubbele vraag had gehoord, popelde mijn vaderlandsch hart van vreugde, o Mevrouw. Want dit was werkelijk de lang-gewenschte stap van rechterzijde. Het popelde echter veel heviger nog, toen gezel Vandervelde

[p. 48]

den lang-gewenschten stap van linkerzijde deed. Want, na Mélot, is gezel Vandervelde meer dan ooit..... gezellig geweest. (Pardon, Mevrouw). ‘Wij zijn het’, zei Vandervelde, ‘die het ontwerp van herziening hebben neergelegd. Wij eischen algemeen kiesrecht op 21-jarigen leeftijd.’ De regeering antwoordde, dat zij daar niets van wilde weten. En Anseele antwoordde op zijne beurt dat ook wij bij ons voorstel bleven. Sedert een paar dagen is er echter verandering gekomen: de heer Hymans heeft een schoone redevoering uitgesproken, die eene goede daad is. De heer Mélot treedt de goede daad bij. Waarom zou ik, Vandervelde, achterwege blijven? Wel te verstaan: te persoonlijken titel, als de heer Mélot-zelf. Zoo ben ik dan, wat de Partij ook eische, de verzoeningshanddruk der linkerzijde.... Wel te verstaan: ik sta niets van mijne inzichten en idealen af. Vooral niet, zoolang de heer Woeste niet heeft verklaard, wat hij onder georganiseerd algemeen kiesrecht verstaat. Ik sta zelfs achterdochtig tegenover elke ‘georganiseerde’ formule, - zelfs die van Hector Denis.

Maar... de dag van het algemeen kiesrecht is gekomen. En daarom juist treed ik het kommissie-voorstel van den heer Hymans bij. Want meer dan wie houd ik het ervoor, dat ‘haast en spoed zelden goed’ is. Laat ons dus, zooals Anseele voorstelde, de herziening tot na de verkiezing van 1914 uitstellen. En dan komen wij twee jaar lang redekavelen over de bekwame formule. In één woord dus als in zes en dertig duizend: ik, persoonlijk, stem den heer Mélot bij, waar hij vraagt de vijandelijkheden te schorsen, die kiesvraag gezamenlijk te bestudeeren, en, zoo niet den vrede - dien ik wensch! - dan toch den wapen-

[p. 49]

stilstand te onderschrijven. Eene beraadslaging kan niet dan vruchtbaar zijn: wij zouden ze volgen met een geest van uitnemende inschikkelijkheid. Wij verkeeren allen in een zeer moeilijken toestand. En daarom treden wij Helleputte bij: ‘Causons’. Wij behouden, wel te verstaan, ons stelsel: iedereen kiezer op 21 jaar. Vindt men echter eene verzoeningsformule, dan geloof ik wel, dat de arbeidersklasse ze boven de algemeene staking zal verkiezen. Anseele, die een werkman is, sprak verleden week in naam der hardnekkigheid van de werklui. Ik, die eenigszins een burger ben gebleven, ik voel mij genoopt, inschikkelijker te zijn. Ik neem zelfs aan, dat gij, rechterzijde, weigert ons voorstel in overweging te nemen. Maar ik vraag u ter vergoeding: stem er in toe, te beraadslagen. Ik ga verder: ik doe een beroep op den koning. Ik weet wel: hij heeft hierin niet tusschen te komen. Maar hij kan u, regeering, raad geven, verzoenend tusschentreden. Hij heerscht, de koning, over rijken en over armen. Onder de rijken zijn er zeer zeker verdienstelijke lieden. Maar dit neemt niets van de rechten der armen af. Dezen zijn menschen als de anderen: gij zult niet langer aarzelen, ze als menschen te behandelen!’...

- Mevrouw, als Vandervelde ons nogeens zulk een rede belooft, dan zal ik u onmiddellijk telegrafeeren. Ik zeg u maar: gij zult u de reis niet beklagen....

Want deze redevoering van den leider der socialisten was, behalve een brok prachtige redekunst, evenals die van Hymans en Mélot eene goede daad. Zij wettigde het woord van Mélot, dat het debat virtuëel gesloten is, en de vergadering te akkoord mocht worden geacht.

Helaas, waarom moest Woeste weêr tusschenkomen?

[p. 50]

Woeste kan niet vergeten, dat zijne partij op 2 Juni een belangrijke zege heeft behaald. Hij wil dan ook op zijne lauweren rusten. Hij vergeet tevens niet - dit nieuwsje heb ik uit goede bron - dat hij een lid der rechterzijde, nog voor de redevoering van Hymans, belet heeft, eene motie neer te leggen, die het samenstellen eener parlementaire onderzoekskommissie voorstelde. Des wil de heer Woeste van verzoening niet weten. ‘Men wil ons van toegeving tot toegeving brengen’, zegt hij; en hij zet zich schrap: hebben Hymans en Vandervelde van het algemeen kiesrecht afgezien? Neen! Laten zij ons vrijheid van handelen? Neen!... Dan maar weigeren, ze bij te treden....

De heer Masson, liberaal, gaat hem weêrleggen. De knappe heer Masson....

Hij sprak heden echter niet veel langer dan tien minuten. Maar morgen gaat hij voort.

Wilt gij mij toelaten, Mevrouw, eveneens morgen voort te gaan?....

N.R.C., 31 Januari 1913.