Verzameld journalistiek werk. Deel 5. Nieuwe Rotterdamsche Courant december 1911- januari 1913

[p. 432]

Wiskunde

Brussel, 14 Augustus.

Ik sluit daar juist de deur van mijn studiekabinet op mijn vriend den statisticus, en... mijn hart klopt er nóg van, nóg staan mijn haren overeind van de pakkende en verschrikkelijke dingen die hij mij heeft medegedeeld... Och, nu mogen zij afkomen, de snoodaards die beweren dat het geld van den Staat niet door deuren en vensters wordt weggegooid! Mijn vriend de statisticus heeft mij eenige gevallen uiteengezet, heeft mij eenige cijfers onderworpen, die....

Maar waarom zou ik ze u niet onmiddellijk overschrijven? Welsprekend als zij zijn, zullen zij beter stichten en overtuigen, dan al wat ik u vertellen zou, al gebruikte ik er een geheel woordenboek bij. Zoozoo! men durft de verkwistingen loochenen! Men leze maar het vervolg!...

Het begint, natuurlijk, in de Kamer zelf. Gij weet dat ieder Belgisch Kamerlid de som van vierduizend frank verdient, die hem in maandelijksche gelijke deelen wordt uitbetaald. Vierduizend frank nu, door twaalf verdeeld, geeft: driehonderd drie en dertig frank, drie en dertig centiemen, en eene breuk die niet muntbaar is. Betaalt men nu aan den volksvertegenwoordiger die breuk niet uit, dan verliest hij uit dien hoofde vier centiemen in het jaar. Nu verheugen wij ons in het bezit van honderd acht en tachtig volksvertegenwoordigers; of ieder van dezen doet de Staatskas eene jaarlijksche winst van vier centiemen, hetgeen de som uitmaakt van acht frank twee en vijftig centiemen. De vraag is nu: waar gaat dat geld naar-

[p. 433]

toe? Mijn vriend de statisticus is er overal op zoek achter gegaan: het hoeft nauwelijks gezegd dat hij het niet terug heeft gevonden... En men durft zeggen dat er niet geknoeid wordt!

Of, betaalt men, in plaats van drie honderd drie en dertig frank, drie en dertig centiemen, misschien een centiem méer per maand, aldus de breuk tot eene eenheid afrondend, hetgeen wel meer bij financieele verrichtingen gebeurt? Maar dan krijgt ieder Kamerlid niet minder dan acht centiemen te veel per jaar, hetgeen voor de honderd acht en tachtig volksvertegenwoordigers een totaal uitmaakt van zeventien frank en vier centiemen. En nu is weer de vraag: waar komt dat geld vandaan? Op de begrooting der Kamer staat het niet uitgetrokken!... En in elk geval maakt het eene volkomen onnoodige, eene bij uitstek sumptuaire uitgave uit, met andere woorden: eene laakbare verkwisting...

Andere verkwisting van anderen aard, door mijn vriend den statisticus vastgesteld. - Gij weet, omdat ik het u zelf gezeid heb, dat men in de ministeries den z.g. winterdienst in wil voeren, hetgeen zeggen wil dat men er 's namiddags niet werken zou, enkel en alleen om de verlichting te sparen. Maar nu doet het zich voor, dat men, juist in het ministerie waar mijn statisticus werkzaam is, overal de electriciteit aan het leggen is, hetgeen natuurlijk duizenden gaat kosten. Mijn vriend de statisticus nu, die al het ongehoorde daarvan inzag, heeft zich bij zijn hiërarchischen overste begeven, en heeft gesproken: ‘Mijnheer de Bestuurder, waarom gaat men nu overal electriciteit plaatsen, juist op het oogenblik dat men de verlichting af wil schaffen? Dat is immers geldver-

[p. 434]

spilling!’ - Maar de hiërarchische overste heeft, medelijdend en glimlachend, zijn hoofd geschud: ‘Wel neen, arme jongen!’ heeft hij gezeid, ‘vermits die nieuwe electrische lampen nooit branden zullen!’...

Andere verspilling, - krachtverspilling ditmaal, die al even laakbaar is vanwege eene regeering die ze zoo goed kan benuttigen. In hetzelfde ministerie hebben sommige ambtenaars, waaronder mijn vriend de statisticus, negen en zeventig trappen hoog te klimmen, willen zij hun bureel bereiken. Die negen en zeventig trappen vertegenwoordigen eene lengte van vijftien meter tachtig centimeter; en, daar bedoelde ambtenaars dien weg tweemaal daags doen, éens 's ochtends en éens 's namiddags, leggen zij aldus iederen dag een weg van éen en dertig meter zestig centimer af. Nu komen zij, Zon-, feest- en vacantiedagen afgerekend, twee honderd en tachtig dagen in het jaar naar hun ministerieel bureel, hetgeen maakt dat de beklommen trappen van hen een jaarlijksche wandeling van acht duizend acht honderd acht en veertig meter eischen. Men treedt in het ministerie op den leeftijd van vijf en twintig jaar. Reglementair blijft men er tot de vijf en zestig, hetgeen veertig jaar dienst uitmaakt. Worden bedoelde ambtenaars in die veertig jaar niet ziek (en ik vraag mij af welk belang gij er bij hebben kunt, dat zij ziek zouden zijn!), dan leggen zij, het ligt voor de hand, veertig maal acht duizend acht honderd acht en veertig meter af, of drie honderd drie en vijftig duizend negen honderd en twintig meter voor heel hunneloopbaan.

Nu heeft mijn vriend de statisticus berekend, dat dit een voetwandelingetje vertegenwoordigt van Oostende tot aan de hoofdstad van aartshertogin Adelaïde van Luxemburg,

[p. 435]

plus den afstand van Brussel naar Oostende. Moest men die reis nu doen per Belgisch spoor, dan zou ze, berekend aan tien frank dertig de honderd kilometers (hetgeen de prijs is heen en terug, van een tweede-klas-ticket), de som van zes en dertig frank vijftig centiemen kosten.

Mijn vriend de statisticus heeft er uit afgeleid, dat de Staat van hem gedurende zijne administratieve carrière een overtollige energieverbruik zou hebben geëischt, dat gelijk staat met een verteer van zes en dertig frank vijftig centiemen. Dezer dagen heeft hij zich dan ook weer bij zijn hiërarchischen overste begeven, hem de reden van zijn bezoek uitgelegd, en in overweging gegeven of die kleine som hem naar alle recht en reden niet diende terugbetaald onder den vorm van buitengewone vergoeding. Maar weer heeft de hiërarchische overste met een medelijdende glimlach het hoofd geschud. ‘Gij vraagt’, zegde hij, ‘eene vergoeding van zes en dertig frank vijftig centiemen, om tweemaal daags negen en zeventig trappen op te klimmen. Maar ongelukkige, gij vergeet dat gij diezelfde negen en zeventig trappen toch tweemaal daags afdaalt!... Het is dus alsof gij niets zoudt hebben gedaan, nietwaar?’....

Met zulke luchthartigheid spreekt men in België over allerlei verspillingen! Doux pays!...

N.R.C., 14 Augustus 1912.