Verzameld journalistiek werk. Deel 5. Nieuwe Rotterdamsche Courant december 1911- januari 1913

[p. 420]

Terugkeer

Brussel, 2 Augustus.

De politiek is als sommige vrouwen: zij zijn nooit zoo verleidelijk dan als men ze verlaten wil. Ik had haar voor een tijdje vaarwel gezegd, de politiek: ze neemt weêr haar aardigsteuizicht aan, stuurt mij hare pikantste lonken toe, neemt niet alleen mijn aandacht, maar ook mijn journalistenhartstocht in beslag. Gewonnen geef ik mij over: de vacantie, die ik haar had gegeven - zij moest ook u ten goede komen, o lezer, - vervalt; weêr scherp ik mijne beste pen van politiek chroniqueur en...

Gij zult onmiddellijk met mij erkennen, geachte lezer, dat het wel de moeite waard is: het geldt immers de Kamervergadering van gisteren, waarop priester Fonteyne als Kamerlid voor Brugge moest ingesteld; wij zouden ervaren of wij weer eene soutane in het Parlement zouden hebben, hetgeen sedert priester Daens, Homerischer gedachtenis, niet meer gebeurd was - behalve in den Senaat, waar Monseignor Keesen het wonderbaarlijkste sieraad van uitmaakt; en, als zouden de besprekingen dienaangaande nu ook wel niet afwijken van den aangenomen grondtoon, het feit was het wel waard, dat ik hier eenige volzinnen aan verspillen zou.

Laat ik u onmiddellijk geruststellen: wij hebben priester Fonteyne meê; zijne verkiezing werd goedgekeurd, al is de houding der Kamer streng geweest voor hem, vermits niet alleen de rechterzijde, maar ook de liberale linkerzijde, behalve vier leden, zich bij de stemmingen onthouden heeft; zoodat alleen de socialisten en natuurlijk

[p. 421]

Pieter Daens hem graag als medelid opnemen. Rechts heeft men anders wel.... beletselen over het hoofd gezien, die op zijn minst zoo erg waren als wat aan Fonteyne verweten wordt; deze echter kon als afvallige priester niet met open armen door de katholieken in den Kamerschoot ontvangen worden. Voor wat de liberale linkerzijde aangaat: voor priester Fonteyne moest de liberaal Thooris den zadel lichten, hetgeen hare onthouding verklaart. Maar... all well that ends well: de christen-democratische partij is met eene eenheid versterkt in de Kamer, zoodat haar ledental er tot twee stijgt; en wij, eenvoudig publiek voor hetwelk de politiek niet meer dan een verkwikkend schouwspel is, winnen er een nieuw, merkwaardig en alleszins belangwekkend figuur bij.

Wij hebben het gisteren al mogen vaststellen: op de aantijging, als zou hij zijne kiezers hebben omgekocht met de vijffrankstukken van den beruchten Marquet, heeft hij gereageerd met eene vinnigheid, die onmiddellijk denken deed aan het duiveltje, dat plots uit een doosje springt; hetgeen ons zoowaar prettige tooneelen belooft.

De Brusselaars moesten trouwens niet op deze Kamerzitting wachten, om Fonteyne te leeren kennen. Hij is hier, vooral in Vlaamsche kringen, uiterst populair. Overal waar Vlamingen samenkomen, kan men hem zien, de pastoorssteek op het donkere kroeshaar, diep neêr op den gouden bril, waarachter de scherpe, vlugge, haast schichtige blik zijne vonken schiet: de vleugels van den arendsneus trillend: de groote mond als een sabelhouw recht, onderzoekend gesloten tusschen de overplooiende hoeken en boven den harden kin, waar zeldzame wilskracht uit spreekt. En heel dat hoofd, dat onmiddellijk doet denken aan Hugo

[p. 422]

Verriest, een Hugo Verriest die zijne guitigheid zou opgegeven hebben om alleen nog op te merken en gezag te voeren, beweegt op den pezigen nek en het vlugge, druk, maar beslist gebarende lichaam, waar het buikje spant in de steeds te korte soutane. Opent hij den mond, dan is het voor een kernig, een pittig gezegde van de getemperde klaroenstem. Drukt hij u de hand, dan voelt gij onder den floretten handschoen de kracht der kleine, mollige priesterhand. Sedert hij uit zijn kerkelijk ambt ontzet werd, was hij handelaar in sigaren geworden; hij verkocht uitmuntende waar; ik ken een dagblad, waarvan de directeur nooit nalaat te zeggen, als hij u een sigaar aanbiedt: ‘Neem gerust, 't zijne goeie, zij zijn van priester Fonteyne!’

Nu zal priester Fonteyne wel geen sigaren meer hoeven te verkoopen. Gewoon aan een zeer zuinig leven, zal hij zich met zijne maandelijksche 333 frank 33 centiemen rijk achten. En zeggen dat ze hem bijna zouden zijn ontgaan!

Wat men hem verweet, het was nochtans zoo doodgewoon. Immers, kan men zich een verkiezing denken zonder omkooperij onder gedaante van gul-aangeboden borrels?... Zondag jl. was ik een uitstapje gaan doen op het Brabantsche platteland, in het land der hop. Een landman vertelde mij smekkend en met blinkende oogen van den kiesstrijd: ‘En drinken, meneer, en drinken! Ik had wel gewild dat mijn strot zoo lang was als een hoppestaak, om langer den smaak van den jenever te proeven, nu ik er mijn goesting in drinken kon!’.... Moest de geneuchte, aldus aan onze landelijke bevolking geboden, niet vele omkooperijen van dien aard vergoelijkend over het hoofd doen zien?...

Bij priester Fonteyne hebben 107 Kamerleden ze niet

[p. 423]

willen verschoonen. Hoofdzakelijk wel omdat het Marquet is die de borrels betaald had. Sedert den dood van Leopold II is zijn luister fel aan het tanen gegaan, van Marquet. Hij richtte in Brussel een groot hotel op, met een eersterangs-restaurant, - en ik ken menschen, die er voor niets ter wereld zouden gaan eten, alleen vanwege den eigenaar. Hij kocht een dagblad: het verloor haast onmiddellijk een goed deel van zijn aanzien. Hij liet zich te Brugge als lid voorstellen in liberale kringen: men weigerde hem het lidmaatschap. Hij had willen op eene verkiezingslijst staan als kandidaat-senator: hij werd met smaad afgewezen. - Om zich te wreken bood hij zijne beurs aan priester Fonteyne: deze kon het misschien aldus winnen op den liberaal, waarmede hij op eene zelfde lijst stond. Priester Fonteyne, die geen ander doel had dan Kamerlid te worden, putte er vrij diep in, naar verzekerd wordt. Gij hebt hierboven gezien hoe de liberalen het hebben opgenomen. Zelfs van gezel Vandervelde moest hij onmalsche woorden hooren. Het belet hem echter niet, met welgevallen vast te mogen stellen dat hij zijn doel heeft bereikt, al gebruikte hij er het geld bij ‘dat Marquet dan toch maar van rijke lui heeft afgewonnen, terwijl de clericalen op het zweet van den werkman rijk worden’, zooals hij gisteren ter verontschuldiging uitriep.....

Uit dat al blijkt nogmaals de verbastering, het waarlijke lage peil van onze verkiezingszeden, en men diende er waarlijk voor te zorgen, dat zij voor het vervolg gezuiverd werden. Daartoe zou het wetsvoorstel, door de zes socialisten die in den Senaat zetelen, zeker als voorbehoedingsmiddel dienst kunnen doen. Die heeren zouden de stichting wenschen van eene kommissie, die uit zeven

[p. 424]

Kamerleden en vijf senators, plus enkele secretarissen, buiten het Parlement genomen, zou bestaan, de volle bevoegdheid der onderzoeksrechters zou bezitten, en een algemeen inkwest zou openen over al de onregelmatigheden en onwettelijkheden die bij de verkiezingen van 2 Juni hebben plaats gehad. Zulk inkwest zou natuurlijk zonder onmiddellijke uitwerking blijven, nu haast al de verkiezingen zijn goedgekeurd. Maar de moreele invloed die ervan uit zou gaan valt niet te betwisten, en het ware eene schoone daad vanwege de regeering, het wetsvoorstel te aanvaarden, al was het maar oud, onder het dreigement van een nieuw algemeen onderzoek om te beletten dat de oneerlijkheden, die men zoowat overal heeft vastgesteld, zich in de toekomst weêr zouden voordoen. Maar gij zult wel zien dat daar weêr niets van terecht komt....

Intusschen, en eveneens met het oog op de toekomst, is de liberale partij gaan zorgen voor meer cohaesie, meer stevigheid, meer sterkte. In eene algemeene vergadering hebben de liberale senators en Kamerleden besloten tot het inrichten van een hoofdorganisme, dat al de politieke vereenigingen der partij zou vertegenwoordigen. Het is zeker bij gebrek daaraan, dat op 2 Juni vele liberale stemmen zijn verloren gegaan. Het ontworpen centraalbestuur kan dan ook anders niet, dan werkelijke diensten bewijzen.

En hiermeê, geachte lezer, ruk ik mij weêr uit de armen der politiek los. Haar zenden wandelen durf ik echter niet: het ware het beste middel om weêr in hare netten te worden gelokt, - hetgeen gij mij misschien niet zoudt vergeven...

N.R.C., 3 Augustus 1912.