Verzameld journalistiek werk. Deel 4. Nieuwe Rotterdamsche Courant oktober 1910 - november 1911

[p. 676]

Een einde

Brussel, 14 November.

Vanochtend heeft de tweede burgerlijke Kamer bij monde van voorzitter Drion uitspraak gedaan in het proces, dat prinses Louise van België tegen de Niederfullbach-stichting en den Belgischen staat had ingespannen. Twee uur lang heeft eene gonzende stem, als een zwerm zinder-zingende muggen in het schemeruur, van af een groot papier voorgelezen; het gaf een gevoel van mistroostigheid en van opwindende verveling; en toen het afgeloopen was, wisten wij, dat prinses Louise veroordeeld was tot al de kosten van het proces, op éen vijftigste deel na dat de staat te betalen heeft; en dat ze van de één en vijftig millioen, die ze verzekerde te behooren tot de rechtstreeksche nalatenschap van haar vader, Leopold den Tweede, maar heel weinig zal krijgen: wat zilverwerk, de plunje van een paar lakeien: niet genoeg om één enkelen hollen tand van den geringsten van hare schuldeischers te stoppen....

En hierop loopt het weerzinwekkende proces uit, dat in wanhoop aangevatte proces, waarvan deze uitslag niet alleen voorzien, maar onontkomelijk was. Want welke staat, welke regeering zou het op zich durven nemen, goederen op te eischen, waarvan ze niet volkomen zeker zijn, dat ze hun toebehooren? Maar prinses Louise, zij, vervolgd en getergd door de schuldeischers, koppig daarbij van nature en zóo gewoon aan weelde, dat zij zich in hare uitgaven niet te beperken weet, streed halsstarrig voort, al zal men het haar natuurlijk hebben afgeraden. Het ge-

[p. 677]

rucht loopt zelfs dat ze in beroep gaat. En Maandag reeds wacht haar, voor dezelfde Kamer, een nieuw proces... Armzalige vrouw!....

Ik zal hier over de gemotiveerde uitspraak niet uitweiden: gij zult u uit de pleidooien van vóor drie maand herinneren, dat de prinses de bewijzen van het rechtmatige harer eischen niet leverde; dat de aangevallen Niederfullbach-stichting in België geen rechtspersoonlijkheid bezit en dus niet kon vervolgd worden; dat de prinses trouwens ook hierin eigendomsrechten deed gelden, die ze niet bewijzen kon inderdaad te bezitten; dat de herhaalde verklaringen van wijlen den koning die rechten volkomen tegenspraken; dat, wat Kongo en Kroonstichting aangaat, al kan men er ook de comptabiliteit niet van nagaan, geen spraak kan zijn van eigene, persoonlijke kapitalen, waar Leopold II weliswaar zeer eigenzinnig en willekeurig mee had gespeeld, maar waarvan het toch bleek dat hij ze niet beschouwde als persoonlijk eigendom; dat de vorst trouwens herhaald zelf vast had gesteld wat hij als erfgoed bezat en aan zijne kinderen meende te mogen nalaten, en wat andererzijds aan België toekwam, als opgeleverd zijnde door Kongo; dat eveneens de andere stichtingen in kwestie in de gedachte van hun stichter niet behoorden tot zijn privaat fortuin, maar ten bate van België waren aangelegd. Dit alles werd in de lange monotone lezing van voorzitter Drion weer ten duidelijkste bewezen. Er bleek wel uit dat alles niet zoo heel zuiver in den haak zat; dat de autocratische, stijfhoofdige, en megalomanische grijsaard, die Leopold II was, vaak zeer eigenaardige interpretaties van het recht vond; maar er bleek tevens uit, op welke armzalige argumenten prinses

[p. 678]

Louise hare eischen bouwde: de laatste redplank van eene wanhopige, die strijdt met de verwoede halsstarrigheid van wie niet onder wil gaan.

En dat is het einde van deze tragedie: een gegeven dat een Balzac waardig zou zijn. Maar dat, in zijn grootsche afschuwelijkheid, onmogelijk bewondering kan wekken....

En toen wij, vanochtend, na die twee vermoeiende, mateentonige uren uit de grauwe gerechtszaal in de frissche, opzweepende, zondoorzilverde Novemberlucht zijn gekomen, dan hebben wij diep ademgehaald, als na een blinde wandeling door oneindige kelders....

N.R.C., 15 November 1911.