Verzameld journalistiek werk. Deel 4. Nieuwe Rotterdamsche Courant oktober 1910 - november 1911

[p. 611]

‘De Groote Herfstweek’
Galavertooning in den Muntschouwburg

Brussel, 4 October.

Gij weet, of gij weet niet, dat ieder jaar, bij den aanvang van het najaar, de Brusselsche groothandel eene reeks feesten inricht, die een volle week duren, voor het groote publiek bestaan uit een wedstrijd van uitstallingen - een echt feest voor de oogen! -, uit concerten op de openbare pleinen, uit een carnavalstoet, en de uitverkorenen lokken naar wedrennen te Boschvoorde, galavoorstellingen in de schouwburgen, een bal in de Munt, en wat dies meer. Die ‘Groote Herfstweek’ is eene Brusselsche gebeurtenis geworden, vooral in de patriciërswereld; zij getuigt vooral van het vernuft onzer handelaars, die gebruik maken van 't feit, dat ieder van aan zee of op reis weer thuis is, met een blijde koorts weer zijn Brusselsche gewoonten terugvindt, en - ik spreek vooral van de dames - voor de winterfeesten allerlei noodig gaat hebben aan toilettes en nieuwe juweelen, aan kanten en reukwerk, aan hoeden en handschoenen. Van die gelegenheid heeft de Brusselsche handel een feest gemaakt, - wat ze dan feitelijk voor hunne brandkast is. Er is dan ook een wedijver van smaak en sierlijkheid, van schoonheid en weelde. Bij vallend avonduur, - dat heerlijke uur der doorschijnende schemering waar glorieus de witte electrische bollen in laaien gaan, en het gelere gaslicht in uitstraalt als honderden heel dichte sterren, - kan men haast niet vooruit langs Nieuwstraat en Magdalenastraat; de groote dame naast de ‘trottin’, de sjofele werkvrouw

[p. 612]

naast de dikke bourgeoise verdringen zich voor de vitrines, extatisch of kritisch, druk of ingetogen bij al de geboden heerlijkheid onder het schitterende licht. Er is als een kinderlijk uitgelaten blijheid over heel de stad; er is een vreugdevolle vernieuwing in het groote stadsleven. En ook de heeren worden erdoor aangetast, laten zich door mevrouw meêtroonen van winkel tot winkel, eerst wat weigerig, daarna goedwillig, weldra geïnteresseerd. En zoo komt het dat mevrouw die mooie broche krijgt, dat mijnheer zelf den prijs van die groote parure in skunks gaat vragen, en dat de nieuwe robe wordt besteld naar dit model uit Parijs: een unicum eigendom van het huis.

Dit jaar is de Herfstweek helaas niet door het weder begunstigd. Zondag op het ‘Hippodrôme de la Cambre’ onder een huiverwekkenden regen begonnen - ik zie de koning nog uit zijne auto stappen, de groote gestalte gebogen onder de vlaag, met beide handen zijn generaalsmantel dicht houdend; ik zie nog de menigte die, hoe ook op de tribunes beveiligd tegen het hemelsche water, er niet in slaagde opgewekt te schijnen, en met begrafenisgelaten zag naar de armzalige paardjes die galoppeerden alsof ze zoowaar voor een naderenden zondvloed vluchten! - onder regen begonnen, gaan de feesten onder den regen voort. Gelukkig hebben ze hoofdzakelijk binnenshuis plaats, en verneemt men van 't slechte weer niets dan 't getokkel en geroffel der droppels op de kap der auto, bij 't gaan en bij 't keeren...

Gisteren nu bracht de Groote week ons naar den Muntschouwburg, waar de eerste zangers van Duitschland, onder leiding van Otto Lohse, de ‘Meistersinger’ vertoond hebben.

[p. 613]

En 't is, geachte lezer, een echt feest geweest. En wel het meest nog een diep-innig feest, niettegenstaande de pralerij in de zaal. Want de zaal was wel wat opdringerig in hare weelde. Als naar gewoonte ontbrak de echte groote wereld, die deze pomperijen der bourgeoisie versmaadt. En het is nu eenmaal waar dat slechts de echte groote wereld, met de wereld der artiesten, zich in eene schouwburgzaal naar behooren weet te gedragen... Gisteren waren mij de dames, onder het kunstige kapsel, wat al te opgedirkt, de jonge meisjes al te moedwillig-ongegeneerd, de heeren al te moedwillig-ernstig. Al die menschen hadden vijf-en-twintig frank betaald om hunne juweelen, hunne dochters en hunne luchtige onschuld te komen toonen; dat uit zulk een gemoedstoestand geen stemming kan ontstaan, spreekt van zelf... Het was dan ook eene vergadering voor dezen die, als ik, gewoon zijn in bekende loges bekende gezichten te vinden en niet gaarne in deze gewoonte worden gestoord, - zijn wij daarom tyrannen te noemen? - het was eene verademing toen wij het blinkende haar en den verwonderden monocle van commandant de Posch, adjudant des konings, wat echte aristocratie in de zaal zagen brengen, en de heer Ingenbleeck, secretaris van Zijne Majesteit, er de impassibele geheimen der diplomatie binnenvoerde; terwijl onze tevredenheid geheel terugkwam toen de koning-zelf binnen trad, rozig en glimlachend, een beetje bedremmeld als immer, in zichzelf een beetje vervelend vindend dat men hem op zulke juichende Brabançonne onthaalde.

Die juichende Brabançonne kwam uit den maatstok van Otto Lohse, blijkbaar jubelend dat hij aldus hulde mocht brengen aan den koning van zijn tweede vaderland. Alhoewel

[p. 614]

de eigenlijke koning van heel dezen avond Otto Lohsezelf was. Wat heeft de Muntschouwburg eene heerlijke aanwinst aan dezen kapelmeister! Welk een macht van gevoel, welk een perceptievermogen spreken uit dat breede, gladde, steenroode masker, bij aanvang zijne manschappen beheerschend met despotischen blik, maar één innigheid weldra, en ééne extase, en ééne vreugde naar zich de beminde muziek onder de schoone teekening, de expressieve golving van zijn gebaar ontrolt....

Onder hem moet de ‘Meistersinger’ gisteravond voor velen eene openbaring geweest zijn. Al het theatrale was eruit: het was al de Duitsche Gemütlichkeit, het was al de liefelijke weemoed, het was het grootsch-joviale, het was vooral het wijze, het bewuste, het zekere, dat men zich van een ideale vertooning voorstelt, en dat hier was verwezenlijkt. Reeds voor twee jaar was Anton van Rooy ons in de Sachs-partij komen toonen hoe verkeerd het spel was van zijne Fransche medezangers die, hoewel meestal eerste-rangs-acteurs, het opera-achtige, het pompeuze der Fransche voordracht, zelfs na verscheidene vertooningen naast uw uitnemenden landgenoot, niet hadden kunnen afleggen. Waarbij de leiding van Sylvain Dupuis dan ook meer op het uiterlijke, het pittoreske der partituur was aangelegd, en daardoor alleen wel wat van de innigheid uit het werk geweerd was.

Met Lohse is dat heel anders geworden. En zoo kan men bij de vertooning van gisteren spreken van klassieke volmaaktheid. Waar, behalve het uitmuntende orkest en het zeer goede koor, de Duitsche gastzangers natuurlijk veel toe bijdroegen. Knote was een Walter von Stolzing, wiens plastiek en wiens kleeding - streng-archeologisch maar

[p. 615]

weinig verfijnd - wel niet heel goed de verleiding verklaren, die van hem uit moet gaan, niet alleen op Eva maar ook op den ouden Sachs; die dit echter vergoedt door een charmant geluid en scenische perfectie. Eva vond in Mej. Bosetti een prachtige uitbeelding en een schoone, zoete stem: de eenigszins-schuchtere, de stemmig - gereserveerde, en nochtans zoo innige natuur vol intiem betrouwen. Kuhn verleende aan David zijn mededeelzame uitbundigheid en zijn gauw-beteuterde naïefheid. Ik zag nooit een beteren Beckmesser dan die van Geis. Bender was een haast-grootsche Pogner, terwijl Van Rooy, niettegenstaande de soms falende stem, weêr triumpheerde als Hans Sachs.

Niettemin ging het groote succes vooral naar Otto Lohse. En het was verdiend.... Waarom zou men hem dan ook in het vervolg niet toelaten, zich in zijne volle maat te vertoonen, ook in de loopende, gewone voorstellingen van het tooneeljaar? Vooralsnog kreeg hij niets dan Fransch en Italiaansch werk te bestieren, dat dan nog niet van eerste hoedanigheid was. Als men een orkestleider als hij heeft, laat men hem toe zich in zijn volle grootheid te toonen; de heeren Guidé en Kufferath, die den Muntschouwburg besturen, moesten het maar niet vergeten.

N.R.C., 6 October 1911.