Verzameld journalistiek werk. Deel 4. Nieuwe Rotterdamsche Courant oktober 1910 - november 1911

[p. 551]

Wedstrijd voor beiaardspelers te Brugge
II

Brugge, 14 Augustus.

Ik heb iets op mijn geweten, en dat moet er af. Ik heb in mijn brief van gisteren geschreven dat Brugge's schoonheid allereerst te lijden had aan eene invasie van Engelsche misses die, met hunne opzichtelijke en niet altijd mooie kleeding, waar de Brugsche meisjes ze met gretigheid bij navolgen, als een aanslag op alle stemming uitmaakten. Heden trek ik de beschuldiging in, en zeg er een welgemeend mea culpa over. Want ik heb gisterenavond een avontuurtje beleefd, dat mij bekeerd heeft, en verzoend met den Engelschen opschik - of gebrek eraan.

Een avontuurtje in Brugge: het feit is zeldzaam genoeg, om verteld te worden. Niet dat het zoo interessant zou zijn! Het is geenszins pikant; het is zelfs niet geestig. Maar 't verhaal ervan bezorgt mij misschien de vergiffenis van de betrokken dames en van de Bruggelingen die ervan leven. Luistert dan.

Na den eten, 's avonds, was ik in de gevallen schemering gaan kuieren langs kaden en grachten. Ik had er gerustheid teruggevonden die men op den Grooten Markt niet moest zoeken: het beiaardconcert had het volk dan toch buiten de huizen gelokt, en nu zat het, pufferig, op het terras der café's, de waarde der klokkenisten te bespreken, biertjes drinkend, moppen vertellend, de heeren losjes, de dames stijf, de dochters opgedirkt, de kinderen rumoerend: een gezelschap dat ik liefst ontloop, vooral in kleine steden waar iedere vreemdeling onmiddellijk

[p. 552]

wordt opgemerkt. Ik liep dus langs de reien, langs het Minnewater met de blauwende zwanen roerloos op het donkere vlak, langs de vesting eindelijk met zijn hoogen molen... De wandeling had lang geduurd. Toen ik weer den Grooten Markt bereikte waren de familievaders met vrouw en kroost bijna allen verdwenen. Ik kon dus zonder hinder aan een terras gaan zitten, mij laven, even uitrusten. Want ik was wel wat moe; en dan, de melancholie der verlaten avondgrachten, stom onder het zwarte loover der oeverolmen, was in mij gezonken. Ik zat daar, bijna alleen voor de wijde, wijde markt, donker en stil. Achter mij, in de herberg, huilde drenzerig een haperige viool Gounod's ‘Ave Maria’, begeleid door een ronkend-rasperige guitaar. Daarna zong een zure meisjes-stem ‘Funiculi-Funicula’. En dan weer de viool. En dan weer een ‘o Sole mio!’, van het hysterisch-scherp gillend meisje. Mijn moeheid was een angstige mistroostigheid geworden. In het naastgelegen café lachte men zoo luidruchtig en zoo brutaal, dat ik het onderging als eene persoonlijke beleediging. Het Italiaansche meisje kwam een cent afbedelen: ze had een droef-ziek gezichtje en hinkte verschrikkelijk. Mijn overspannen zenuwen trilden in mij van walg en van medelijden: het was de ontreddering van den eenzame, van den gedwongen eenzame, van het ellendige wrak dat op een meer drijft zonder zichtbare oevers... en toen zijn ineens, op de oneindige en duistere plaats, om de hooge dik-donkere oprotsing van het standbeeld, drie wazig-witte gestalten verschenen, drie Engelsche vrouwen in het leelijke toilet dat mij 's middags Brugge onoogelijk had gemaakt. Waren zij jong of oud? Waren zij mooi of leelijk? Ik zal het natuurlijk nimmer weten. Alleen, gratielijk bewe-

[p. 553]

gend, draaiden zij rondom het standbeeld. Ik ging mij aan ze interesseeren: welk een idee, om elf uur 's nachts deze plaats te komen bezoeken?... Zij, aldoor maar, hand aan hand wonden rondom het beeld eene zacht-bewegende guirlande. Ik hoor, op een oogenblik dat de drenzige viool zwijgt, het melodische stijgen hunner stemmen. Zouden ze, met zulk geluid, niet mooi zijn? Indien ik wat dichter bij ging zien?... Maar neen: de werking dezer broze gratie niet breken... En ik blijf zitten. Bewogen van eene zoete emotie - idioot, nietwaar? - heb ik mijn moeheid en mijn moedeloosheid vergeten... Eindelijk fladderen de drie lenige gestalten heen. Ik zie ze, haast spijtig, achter een hoek verdwijnen. En zij zijn allang weg, als ik mij hervat. Ik lach me zelf uit. Wie weet hoe leelijk ze waren?.... Maar voor mij zijn ze, onbetwistbaar, het gewenschte geneesmiddel geweest. Hoe zou ik haar dan niet dankbaar wezen?... En opgewekt ben ik dan gaan slapen.

Vanochtend heeft de beiaard mij wakker gemaakt, breedgolvend door 't open raam een lied van Peter Benoit binnenzingend. Onmiddellijk flitst mij eene gedachte door het hoofd: de toren der Hallen beklimmen; de beiaard van nabij te zien.

En lezer, ik heb het maar gedaan. Sedert ik, bij het bezoek van koningin Wilhelmina, tot in de hoogste nokken van 't Brusselsche Broodhuis ben gekropen, leeft in mij de geest van Merovack. Ik wijk voor geen paar honderd treden terug, zelfs niet bij zeven en dertig graden in de schaduw. Hedenmorgen heb ik er niet minder dan tweemaal vierhonderd tachtig onder mijne voeten hooren klinken of kraken, want zij zijn deels in steen en deels in hout. De trap wentelt, in de dikste duisternis, aldoor

[p. 554]

hooger op. Van tijd tot tijd een flits klaarte door de reet van een deur of een kijkgat. Op een open plaats waar men even uit kan blazen: de kamer van het voormalige gemeente-archief, met prachtige ijzeren deuren uit de dertiende eeuw; de enorme koperen trommel van den rammel met zijn dertig duizend vijfhonderd gaatjes waar de pinnetjes in zitten die de stalen klokkekabels aan het trillen brengen; en daarnaast het zwaar raderwerk van de groote horloge, waar elke cijfer achttien voet hoog is....Excelsior: nu zijn wij aan het kamertje van den beiaardspeler, de lange orgelbank waar hij over glijdt, de palmhouten stangen van het klavier, de zware pedalen.... Hier staat ook de kachel, de keukentafel, het koperen vetlampken, het verdere huisgerei van den eremyt die hier woont, weer een Memlinc-type die mij, in 't vertrekje daarnaast, toont hoe de triumphklok in beweging wordt gebracht: acht mannen gaan aan beide zijden boven op de klok staan, het zijn hun lichaamsgewicht en hun gebaren die ze aan het luiden brengt; en met haar vliegen telkens die zestien man omhoog en omlaag, boven den kolk van den gapenden toren.... En nog hooger: en hier zijn het de acht en veertig klokken van den beiaard; de heel groote die duizenden ponden wegen - en zij klinken het mooist - tot de rinkelende bellen van pas enkele kilo's, en die zoo helder zingen... Wij zijn geheel op het hoogste van den toren, met een onvergetelijk vergezicht. Onder deze honderd meters, - want zoo hoog staan wij ongeveer - liggen kronkelend de straten en stegen, flikkeren de pleinen tusschen de roode en blauwe blokking der huizen. Verder staat op het veld de haver oranje-fel te roosteren. De Brugsche vaart is een zilverblinkende lijn door de wazig-

[p. 555]

heid der paarsende akkers. En daarachter ziet men de grillige lijn der duinen van Blankenberghe en van Heyst, doorkorven van het breed kanaal naar Zeebrugge.... Gij kunt in de volledige werken van Longfellow lezen welke gewaarwordingen gij op deze hoogte van den Halletoren te ondergaan hebt. Ik kan er dus over zwijgen; laat me weer door de duisternis naar beneden glijden, waar een frissche en welverdiende dronk me wacht.

En vanmiddag dan, voortzetting van den beiaardwedstrijd.

N.R.C., 15 Augustus 1911.