Verzameld journalistiek werk. Deel 4. Nieuwe Rotterdamsche Courant oktober 1910 - november 1911

[p. 477]

Het fort van Vlissingen in de Belgische Kamer

Brussel, 11 Juli.

Dat is me nu eenmaal een verrassing geweest! En zoo gevat, en zoo guitig, en zoo geestig!

Want, nietwaar, iedereen dacht de zaak allang begraven. Franck, advokaat van het bedreigde Antwerpen, evenals Sam Wiener, verdediger van de Belgische belangen in 't algemeen, die zich hadden voorgesteld minister Davignon eenige onaangename vragen te stellen aangaande Vlissingen's versterking, hadden sedert lang besloten, van hunne interpellatie in Kamer en Senaat af te zien, als ze hadden gezien welke wending de zaak o.m. in Frankrijk had genomen. Davignon kon dus op beide zijne ooren slapen, als dit kunststukje hem mogelijk was. En wij, journalisten, die nagenoeg wisten hoe het met dat fort te Vlissingen in Nederland zelf stond, die dachten, dat het bezoek van president Fallières aan koningin Wilhelmina de slechte indruk van het ontijdig internationaal gekibbel over de zaak had uitgewischt: wij waren niet weinig blij, het dossier der zaak in een verloren hoek van ons geheugen bij te mogen zetten, en al onze aandacht te kunnen vestigen op het heden en op de toekomst.

Maar gezel Wauters dacht er anders over! Meende deze sociaal-demokraat-internationalist werkelijk geroepen te zijn, België's grondgebied tegen de invasie te moeten verdedigen? Of heeft hij alleen de saaie ochtendzittingen, waarop een dommelende Kamer vit op de artikelen der begrooting, eenigen luister willen bijzetten, door zich

[p. 478]

te wagen op het terrein der groot-politiek en der principes?....

Hoe 't weze, het is gebeurd: gezel Wauters heeft gedaan, wat politici als Franck en Wiener hadden meenen te moeten laten... En helaas, geachte lezer, ik ben er niet bij geweest; het is geschied, lacy, in mijne afwezigheid; ik heb, o wee, gezel Wauters niet mogen hooren...

Want wie denkt er aan, van 's morgens tien tot 's avonds zeven in een broeierige Kamer te gaan zitten, waar men niets te hooren krijgt dan eene strenge ondervraging tot generaal Hellebaut, over de kwaliteit van het schoensmeer dat geleverd werd aan de eerste-klas-soldaten van het veertiende linie-regiment, of eene fijne interpellatie tot minister Poullet aangaande zekere ragebol, die in een onderwijsgesticht van Zeveneecken verwaarloosde ondeugende spinnewebben te verwijderen? Niet dat ik de belangrijkheid voor 's lands heil van zulke inkwesten loochen. Daar ze op te sommen echter al te veel plaats en al te veel aandacht zou vergen in de krant en van mijn lezers, verkies ik doorgaans, te gaan wandelen, in plaats van te zitten transpireeren in de perstribune, - hetgeen ge me zeker niet kwalijk nemen zult, gij allen, die de heerlijkheden van Brussel's omstreken kent.

Van die omstandigheid nu, dat ik afwezig was, heeft gezel Wauters, onder de bespreking der buitenlandsche zaken, gebruik gemaakt, om eens in rake bewoordingen zijn oordeel uit te brengen over de versterking van Vlissingen, trouw bijgestaan door gezel Kamiel Huysmans, die met stouten deductiegeest onmiddellijk heeft aangetoond welke overheerlijke rol België in eene naaste toekomst spelen kan in de wereldpolitiek.

[p. 479]

Het moet een pathetisch oogenblik zijn geweest. Nauwelijks had de heer Raemdonck eene elegie gekweeld over het treurig lot der Vlaamsche holleblokken die naar Holland uit willen wijken (sic); pas had de heer Verhaegen lucht gegeven aan den toorn die hem bevangt, als hij denkt dat de mosselvischers van het Belgische Bouchaute voortaan niet meer zullen mogen lossen en laden in de Hollandsche haven van Philippine (resic), toen gezel Wauters, die het lijstje der ‘locutions étrangères’ in zijn kleinen ‘Larousse illustré’ van buiten kent, in zichzelf het Vergiliaansche ‘Paulo Majora Canamus’ herhaalde, en het opnam voor het gevaar dat België liep bij het nieuwe fort, dat te Vlissingen het oude vervangen moet... de hemel weet wanneer....

Terwijl ik deze woorden schrijf, geachte lezer, bekruipt me meer en meer de spijt, dat ik het aangenaam orgaan van gezel Wauters binnen mijne hoororganen ontberen moest. Want het verslag dat de bladen mij brengen toont aan dat de redeneering van gezel Wauters eene duizelingwekkende hoogte moet hebben bereikt. Minister Davignon had goed beweren dat de inlichtingen, hem door zijn Hollandschen collega verstrekt, volkomen geruststellend zijn; dat het Belgische parlement zich trouwens niet in te laten heeft met de verdediging der Nederlandsche kust; dat de regeering geen den minsten trek heeft, de verantwoordelijkheid van een debat over de zaak op zich te laden (en of ze gelijk heeft, die regeering!); de heer Verhaegen, éen der ijverigste en best-ingelichte leden der Hollandsch-Belgische commissie, had mooi bijspringen, en verklaren dat het Nederlandsch verdedigingsontwerp in een zwaren slaap ligt gedompeld, dat trouwens de handelsvrijheid

[p. 480]

op de Schelde door het verdrag van 1839 voldoende geregeld is; dat de solidariteit tusschen België nooit zoo klaarblijkend is geweest als tegenwoordig: gezel Wauters ging er maar op los, dreigde met den schim van het pangermanisme, verzekerde dat de Nederlandsche kustverdediging een Duitsche arbeid is, en dat de verdragen dienen om overtreden te worden. En met dat al dacht hij voldoende bewezen, dat België onmeedoogend door Duitschland zou worden ingepalmd, zoo de Hollanders dat Vlissinger-fort gingen bouwen.

Gezel Huysmans zag in het geval de gelegenheid, om lucht te geven aan een klein ontwerp dat hij had opgevat. Al dat kustverdedigen, al dat bewapenen, al die soldaten kosten geld, veel te veel geld, vindt hij, en hij heeft misschien wel gelijk. Of zijn ontwerpje daar echter verandering in brengen zal?.... Huysmans zou willen, dat van België het samenbrengen uit zou gaan van een nieuwe Haagsche conferentie, bijeengeroepen door de kleine staten, die de groote staten aan zouden zetten, de bewapening trapsgewijs te reduceeren. Als men daar nu bij denkt dat België een onzijdig land is, en dat het op een vorige conferentie weigerde verplichte arbitrage bij te treden, dan ziet men in hoeverre dergelijke initiatief van België uit kan gaan... Maar gezel Huysmans, die koppig is, hield aan zijn amendement vast, en....

En ziedaar hoe de bespreking over het Fort van Vlissingen in de Belgische Kamer is afgeloopen. Als er geen huivering van schrik door het Hollandsche lichaam is gegaan bij zulke diepgaande behandeling der vraag, dan twijfel ik voor eeuwig aan de Hollandsche gevoeligheid. En intusschen verheug ik mij, dat wij in gezel Wauters een rede-

[p. 481]

naar bezitten met zulke bodemloos-diepe argumenteering gewapend, en die op zulke schrandere wijze het oogenblik wist te kiezen, dat koningin Wilhelmina naar België gaat komen, om een vraag aan te raken, die wrevel kan wekken en twist.

N.R.C., 13 Juli 1911.