Verzameld journalistiek werk. Deel 4. Nieuwe Rotterdamsche Courant oktober 1910 - november 1911

[p. 405]

Koningin edelweiss

Brussel, 2 Juni.

Wie heeft beweerd dat de tijden uit zijn van het sprookje; dat wij alleen recht nog hebben op eene werkelijkheid die bar is en wreed?... Gisteren heb ik mij zoowaar dertig jaar verjongd gevoeld, en niet alleen vanwege den toover der heerlijke Junizon; niet alleen omdat ik, zelf blijde, midden in blijheid liep; maar wen ik, gelijk toen ik, een klein, klein kleuterken was en de helden en heldinnen van Grimm en van Perrault als eenige wezenlijkheid kende en erkende, heb mogen leven in een atmospheer van droom en sprookje, te schoon voor groote menschen.

Toch - en 't is het wondere van het geval - toch was het geen droom, geen sprookje. Het gebeurde daar heusch onder mijne oogen. En het gebeurde in onzen tijd van negatie, onder eene socialistisch-gezinde bevolking, in eene groote-stad, waarvan de spotlust vermaard is. Er gebeurde dat eene opgetogen menigte zich drong, zonder vrijpostigheid wel, maar in genegen familiariteit, met vreugdegejuich vol de keel en tranen vol de oogen, eerbiedig, maar met naïeve aandringendheid, om een rijtuig, waarvan de schoone, bleeke paarden een ongeduldigen nek bewogen en nauwelijks op hun nerveuze beenen voort mochten, en waarin een jonge vrouw, bedolven haast onder de bloemen, glimlachte, de hand reikte naar de nieuwe tuilen en schoven, die men haar bood, de kinderen kuste die men naar haar ophief, de smeekschriften die men haar overhandigde aanvaardde als met dankbaarheid. Wel zat ze niet alleen in haar rijtuig: naast haar zat een jonge krijgsman, een

[p. 406]

beetje bleek, schuchterig eenigszins en ook wel wat zenuwachtig, niet geheel op zijn gemak, als vond hij die gulle menigte om hem heen niet geheel normaal, niet zooals men kon verwachten. Maar de menigte nam weinig notitie van hem, lachte alleen even omdat hij een klein, onnoozel wit bloempje aan zijn krijgsmanskepi droeg; al de aandacht, heel de hulde was voor de jonge, tengere vrouw met den wonderen glimlach, die aldoor maar groette en kleine kinderkens kuste, en waar het rozen op regende. En zij scheen volkomen gerust, zij, en het leek haar alles heel natuurlijk; maar gelukkig dat zij er uit zag, gelukkig!....

En dat zou al heel ongewoon zijn, niet waar? Maar waar het sprookjesachtige eerst begint: die vrouw, waarde lezer, was eene koningin. Het was eene koningin, - die zoowaar tooveren kon. Wel kon ze het aan haar zelf niet: ze was heel ziek geweest, gelijk de ellendigste vrouwen het zijn kunnen, en hare toovermacht had niet geholpen, dat ze genezen zou. Dát vermocht ze niet, en men had de hulp moeten inroepen van de geleerdsten in den lande, en die hadden zorgvol het hoofd geschud. Zij had geleden, want die koningin was een mensch. Maar nauwelijks was ze genezen, of haar tooverkracht kwam terug. Die koningin, die menschelijk had geleden, ging weer wonderen doen als eene fee. En het eerste wonder gebeurde al de eerste maal, dat ze zich weer onder de menschen waagde. Daags tevoren had men aangekondigd, dat ze uit rijden zou gaan. En zie: dezen die krank waren voelden zich plots gezond, de kreupelen konden loopen; de dooven hoorden het nieuws beter dan de anderen. En allen liepen naar buiten om haar te zien; en zelfs de blinden liepen mee: wie weet zou geen

[p. 407]

mirakel aan hen gebeuren?....

En niet alleen dat eerste wonder deed ze, dat alle miserie bande en niets meer de harten bewoonde dan vreugde: er geschiedde een ander, dat minstens even groot was. In de stad dier koningin bestond eene uitgebreide politiemacht; duizenden pandoeren, gewapend met schiet- en haktuigen en zelfs met een houten gaffelken, zorgden er voor dat de orde er niet werd gestoord door de lichtoproerige menigte. Vooral wanneer hooge personagiën, als daar zijn keizers en staatshoofden, naar deze stad kwamen, toonden die schadebeletters een eerbied voor orde en tucht, die de menigte ondervond aan allerlei strenge maatregelen. Maar zie, nauwelijks kwam het koninginnetje buiten voor 't eerst onder het volk uit te rijden, of het tweede wonder gebeurde: het scheen wel of al de politiedienaren onder den grond waren gezonken; geen enkele was er te zien; het was of hun ras was uitgestorven. En nimmer was de menigte zoo rustig, zoo ordelijk in hare opgetogenheid, als op den doortocht van de koninklijke fee...

Maar toen deed zich een nog veel grooter wonder voor. Overal waar haar rijtuig verscheen, ging opeens in ieders knoopsgat een wit bloempje ontluiken. En een zeldzaam bloempje, geen bloempje dat men alle dagen vindt: een edelweiss. En de bloempjes groeiden aan tot een tuiltje in de hand, op de borst, aan den hoed der vrouwen; de kinderen wuifden er mee, de heeren gooiden het de vorst in toe; en ik hoorde er die juichten: ‘Leve koningin Edelweiss!’....

Koningin Edelweiss: de naam moest haar bijblijven, aan het tooverkoninginnetje, aan onze koningin Elisabeth, aan het dichterlijke petekind der eenzame, kunstminnende

[p. 408]

keizerin op het Achilleion, aan de menschlievende dochter van den koning, die oogarts werd om een nuttig mensch te kunnen zijn.

Vreesde ik niet u met al mijn sprookjes te vervelen, ik vertelde er u nog eentje. Feitelijk heb ik het u al eens verteld, maar het is een heelen tijd geleden reeds. En trouwens: vooral bij zulke exempelen geldt het Latijnsche bis repetita. Ziehier de zaak in twee woorden. Koningin Elisabeth is beschermvrouw van het liefdadig werk bij uitnemendheid: den bond tegen de tering. Verleden jaar nu wilde ze, dat heel haar volk hare liefdadigheid deelen zou: is er iets beters dan tot goedheid te wekken? En zij verzon er op, dat zij zich een bloem zou kiezen, en dat die bloem zou worden verkocht met het doel, den bond tegen de tering te steunen. Toen was het een hageroosje dat ze koos, en spoedig zag men alle Belgen met zoo'n roosje in celluloïd loopen, gelukkig aldus meê te helpen aan een goed werk, en... in gedachte één en verbonden te zijn met hunne koningin... Dit jaar zou zij een ander bloempje kiezen, dat ons knoopsgat versieren en de arme lijders leniging brengen zou. En ditmaal was het de edelweiss, het bloempje dat men alleen vindt hoog op die alpen, waar rijke teringlijders genezing kunnen gaan zoeken, maar die voor arme zieken helaas niet bereikbaar zijn. Voor dezen, voor de verpleegden van den Bond tegen tuberculosis, zal het bloempje der alpen zijn als een symbool: het symbool van den koninklijken wensch, dat ook zij zouden genezen....

Niet waar dat de keus gelukkig, en dichterlijk tevens, was? Niet waar dat men dubbel gelijk had, gisteren te juichen: ‘Leve onze koningin Edelweiss!?’....

N.R.C., 4 Juni 1911.