Verzameld journalistiek werk. Deel 4. Nieuwe Rotterdamsche Courant oktober 1910 - november 1911

[p. 365]

Van negen tot vijf

Brussel, 10 Mei.

Een president der Fransche Republiek is niet de Eerste Burger van zijn land, evenals een tegenwoordige koning of keizer van Frankrijk dit zou zijn: hij is niet meer dan de eerste ambtenaar, de eerste dienaar van zijn volk. Die goede heer Fallières heeft het vandaag ondervonden. Na een dag als gisteren, heeft men hem - dit ‘men’ slaat op 's heeren Fallières' landgenooten te Brussel - gedwongen, met dag en dauw op te staan, om de vertegenwoordigers der Fransche maatschappijen van België te ontvangen. Stel u, geachte lezers, in de plaats van president Fallières. Na een onrustigen nacht vertrekt gij al heel vroeg uit Parijs. Van vóor de Belgische grens zijt ge gedwongen in uw habietkostuum te gaan zitten, met het groot-lint der Leopoldsorde onder uw vest. Gij zijt, geachte lezers, geen journalisten, niet meer dan Fallières, en daarom hebt ge de gewoonte niet in frak en met een groot-lint vier uur aan een stuk in een trein door te brengen, zooals óns meer dan eens overkomt. Hetgeen u pijn in den rug geeft. In den trein luncht ge verder heel slecht: eene verkeerde spijsvertering is er het gevolg van, en, daar ge vreest dat die slechte spijsvertering kwalijke invloeden oefent op uwe welsprekendheid, komt uwe maag heelemaal van streek. Eindelijk komt ge te Brussel aan. Maar dáar begint het eerst. Ge zijt gedwongen ontallige Marseillaises aan te hooren, wat u half misselijk maakt. Daarna moet ge in een rijtuig dat zóo hard rijdt, dat de zeeziekte u heelemaal heeft te pakken. En intusschen moet ge maar

[p. 366]

doen alsof ge bezeten waart van eene dionysische vreugde.... Eindelijk moogt ge even uitrusten. Maar een banket wacht u, waarop ruim tweehonderd allernieuwsgierigste gasten u bezien alsof ge in Tunesië in een witten beer veranderd waart. Dit maakt u verlegen, gelijk een witte beer nooit was. En daarbij krijgt ge een menu te verorberen, dat een uitgehongerde te veel zou zijn: zalm, kalfsvleesch, schaapvleesch, tweemaal kip, kreeft: wat weet ik al. En daarop moet ge, op bevallige wijze, dan nog gaan toosten!....

Lezers, dit was de agenda van den zeventigjarigen Fallières. En nochtans heb ik hem vanmorgen negen uur gezien, - zooals ik-zelf er nooit heb uitgezien, zonder zelfs maar aan onze wederzijdsche corpulentie te denken. Ik heb u geseind dat hij, zoo vroeg in den ochtend al, de afgevaardigden ontving der Fransche kringen. Met een geduldig oor, dat versierd is met een bijzonder-vleezig lelletje, hoorde hij de toespraak aan van hun aanleider, minister Beau; en met rondborstigheid, rondborstig als hij is in eene dubbele beteekenis, wist hij die toespraak te beantwoorden op eene wijze, die van veel goedmoedige ervaring en van een schoon geloof getuigt. De heer Fallières zal wel geen systematisch pessimist zijn; en is hij het wel: dan toch met eene goed-gesuikerde dosis toegevendheid... Wat hij trouwens ook weze: hij is een prachtige vaderstype van het oude répertoire; eene die met een held van Marivaux zou mogen zeggen: ‘Il faut toujours être un peu trop bon pour l'être juste assez.’ President Fallières schijnt iemand te zijn, die er vooral goed wil uitzien, die naar imponeerende goedheid dingt. En waarachtig: hij slaagt er in, wat geen geringe lof

[p. 367]

is....

Als al die Franschmans weg waren, ging het naar de Fransche school der Anderlechtlaan toe: nieuw beslag door zijne landgenooten geleid op president Fallières, en voor ons gelegenheid om eenige merkwaardige dingen te hooren. Ik zwijg dan maar over de geestdriftige ontvangst, om vooral over die bijzondere dingen te spreken. Zij waren namelijk vervat in eene aanspraak van den heer Charles Rolland, bestuurder te Brussel van een groot verkoophuis en voorzitter van de Fransche handelskamer en van den beheerraad der dito school. Die aanspraak, hoewel dor en weinig verheven, was leerrijk. Wij vernamen eruit: 1^o. dat de meeste kinderen die de school bezoeken in België zijn geboren en bestemd zijn er heel hun leven te slijten; 2^o. dat niettegenstaande dit, de school er naar streeft, - en dit is haar hoogste doel -, de herinnering aan het oorsprongsland onder de jeugd levendig te houden; ze door bijzondere leergangen voor te bereiden tot den krijgsdienst in Frankrijk; er eerst en vooral Fransche burgers van te maken, bewuste en beslagen burgers. Dat voorbeeld, vóor 27 jaar al door de Fransche Kamer van Koophandel gegeven, maakt een les uit voor de Belgen, en ook misschien wel voor de Nederlanders, die vast verblijf kiezen in het buitenland. Meer dan welke andere dienden de kleine naties voor het behoud hunner zelfstandigheid, het meest nog buiten hunne grenzen, te zorgen. Scholen, ingericht als die der Anderlechtlaan, zijn daar het beste middel toe, zelfs als ze, door eenig chauvinisme zijn aangetast. Dat chauvinisme is trouwens bij de Franschen te Brussel zeer breed, en een voorbeeld daarvan is, dat in de school waarover wij het hebben,

[p. 368]

het Nederlandsch tot de leervakken behoort, dat de overheid er de kinderen toe aanzet de taal der meerderheid van de Belgische bevolking aan te leeren, en ruim drievierden dier kinderen dien goeden raad volgen. Nietwaar, dat vele Belgen het voorbeeld dier Franschen mochten volgen?....

Maar het is etensuur. De president rijdt naar Laeken, waar een lunch hem wacht. Ik naar huis, met dezelfde bedoelingen en dezelfde gevolgen. Onze spijskaart deel ik u niet mee. Musset zei: ‘Qu'importe la liqueur pourvu qu'on ait l'ivresse?’ Ik transponeer: Wat hebt ge aan een menu als gij niet proeven moogt?...

En vanmiddag, drie uur, was het de Tuin-partij. Weêr deelde ik het lot van talrijke confraters: niettegenstaande een beroep op sommige menschen uit de onmiddellijke omgeving van den koning, was ik niet uitgenoodigd. Nochtans heb ik gedaan als een echt anarchist ditmaal: ik ben binnengedrongen, onder eene vermomming weliswaar, en met het uitzicht van iemand, die in een verholen hoekje van Vlaanderen de waardigheid van veldwachter zou hebben bekleed. Want ik wist dat er wel meer lui van dien aard uitgenoodigd waren geworden.

Ik beken het echter ronduit: ik had ongelijk, zulke slechte manieren tot de mijne te maken, en mij tot de rol van kwasi-inbreker te verlagen. Want wat is eene garden-partij? Het is een broeikas met veel volk binnenin, donder en bliksem daaromheen, en waar een krijgskapel zich paart aan bedwelmende geuren om het u onaangenaam te maken. Stelt u voor, goede lezer: eene opgedirkte menigte die palmboomen omverloopt; een ongenaakbaar buffet, waar de champagnewijn lauw is (men verzekert het

[p. 369]

mij althans: zelf proef ik nooit); en daarbuiten een onweêrtje, op bestelling, beweert men, van de niet-uitgenoodigde buitenlandsche journalisten. Aan dat onweêr heb ik geen schuld nochtans, en wasch derhalve mijn handen in onschuld.... Wat u dan nog verder te vertellen? Onze koningin was helaas afwezig. De koning wandelde tusschen de groepen in, en vertelde aan president Fallières zulke ernstige dingen, dat dezen laatste het huilen nader dan het lachen stond. Of was dit de schuld van de gedachte, dat hij over een uur weêr moet gaan eten, en ditmaal bij den minister van buitenlandsche zaken? Voorwaar, voorwaar, president-op-reis zijn is geen sinecure!...

N.R.C., 11 Mei 1911.