Verzameld journalistiek werk. Deel 4. Nieuwe Rotterdamsche Courant oktober 1910 - november 1911

[p. 325]

Mengelberg te Brussel

Brussel, 23 April.

Na de Hollandsche oratoriozangers; na Anton van Rooy die, eergisteren nog, deel moest uitmaken van eene Duitsche Tannhäuser-vertooning, maar verhinderd was het te doen (op die Duitsche Wagner-vertooning kom ik terug), heeft Willem Mengelberg heden Brussel veroverd en den goeden naam van uwe musici gestand gedaan. Uitgenoodigd een der Ysaye-concerten te besturen, heeft hij vanmiddag een triumph behaald.

Nochtans had Mengelberg drie dingen tegen zich: het schoone weêr, de reputatie der Ysaye-concerten en het programma van het concert. De uitvoering van de Mattheus-Passion, voor een paar jaar, door het orkest en de koren van het Concertgebouw en onder Mengelberg's leiding, moet op de Brusselsche muziekliefhebbers wel grooten indruk hebben nagelaten: zij waren zeer talrijk opgekomen, niettegenstaande den heerlijken voorjaarsdag, zoodat de zaal vol, warm en zenuwachtig was, hetgeen voor het sukses gewoonlijk niet bevorderlijk is. Al even weinig kon de reputatie van slordigheid, waar het Ysaye-orkest ten rechte of ten onrechte onder gaat, een waarborg van bijval heeten. En het programma, met de ‘Ouverture Académique’ van Brahms, die bij onze dilettanten nog steeds onder de onbeminden zoo niet onbekenden is, met de ongelijke vierde symphonie van Schumann, en eene noviteit van Théo Ysaye, mocht zeker niet dankbaar worden genoemd.

Mengelberg heeft echter gemakkelijk getriumpheerd. De beheersching van dezen kapelmeester over zijne man-

[p. 326]

schappen is verbazend. Niet alleen ordent zich alles onder zijn blik en den wenk zijner hand: maar zijn eigen inzicht, zijn innigst gevoel weet hij op verrassend-sobere wijze met de hevigste intensiteit mede te deelen aan een orkest, dat nochtans slechts ééne repetitie onder hem mag hebben, anders geschoold werd dan de instrumentisten die gewoonlijk onder hem spelen, en... dat nu juist niet om zijne makheid befaamd is. Zulke eigenschappen hebben Mengelberg ook bij het Brusselsch publiek aan de spits der dirigenten geplaatst. De ouverture van Brahms, onder hem levendig en pittig gespeeld, is eene openbaring geweest. Tactvol en bijzonder innig waren de twee eerste deelen van de d moll-symphonie van Schumann. En de ouverture der ‘Meistersinger’, waarop het concert besloot, bracht om zijne heerlijke, zijne bloeiende overgave den triumph.

Over ‘La Forêt et l'Oiseau’ van Théo Ysaye zwijg ik liefst: het is een verward, pijnlijk-zwaar stuk, onklaar en langdradig, vol goede inzichten maar zonder opvallende originaliteit. De duidelijke vertolking van Mengelberg heeft er geen schuld aan, zoo het stuk velen onbevredigd liet.

Ook Marc Hambourg verleende zijne medewerking aan dit concert met een concerto van Saint-Saëns, eene ‘Gavotte’ van Rameau en eene ‘Pastorale’ van Scarlatti, waarin hij ons wel heel lomp voorkwam. In de ‘Toccata en fuga’ van Bach-Tausig was hij gelukkiger.

N.R.C., 24 April 1911.