Verzameld journalistiek werk. Deel 4. Nieuwe Rotterdamsche Courant oktober 1910 - november 1911

[p. 194]

De oplossing

Brussel, 2 Februari.

Eindelijk - men heeft het u geseind - heeft men eene oplossing gevonden voor de ongelukkige, nu ruim een jaar durende, erfeniskwestie van Leopold II. Eene gedeeltelijke oplossing althans; want, is de ingewikkelde vraag der Niederfullbach-stichting zoo goed als uit de voeten, er blijft nog te beslissen wat tegenover prinses Louise zal worden gedaan. Deze, die wel zal inzien dat er voor haar weinig bate kan zijn in een rechtsgeding, maar binnengesloten, als ze is, in het web dat bloedzuigende schuldeischers om haar heen hebben gesponnen, vecht aldoor maar voort met den moed der wanhoop. Reeds moeten bedoelde schuldeischers beslag hebben gelegd op wat haar als erfenis vanwege de krankzinnige prinses Charlotte moet toekomen, althans voor een gedeelte. Zoodat de ongelukkige, radelooze vrouw maar voortploetert, rechten eischt die haar niet toekomen, geld wil loskrijgen dat bewezen is anderen te behooren; en die onsmakelijke erfenisgeschiedenis blijft herinneren aan een nieuwen strijd om het lijk van Patroklos, beperkt tot twee strijders, prinses Louise en den Belgischen staat, - waarvan de laatste zeker is, de Achilleus-wapenen weg te voeren...

Intusschen is een andere, meer redelijke, maar toch gevaarlijke medestrijder uit den beugel gelicht. Niet dat hij zich als verslagen overgeeft. Hij verklaart het uitdrukkelijk, in de acte, tusschen den staat en de beheerders der Niederfullbach-stichting opgemaakt: ‘de onderteekenende beheerders hebben steeds hun rechten houden staan

[p. 195]

als eigenaars op de waardijen, door den koning hun nagelaten’. Arme eigenaars echter! Want zij zijn helaas tot de overtuiging gekomen, dat die waardijen, bijna in hun geheel, zoo niet geheel, 't zij van het patrimonium van Kongo-Vrijstaat, 't zij van de Kroonstichting voortkomen, zoodat ze eigenlijk de eigenaars waren van iets, dat de hooge schenker, die ze er mee begiftigde, heelemaal niet meer toekwam. Wat, in het Naastingsverdrag, koning Leopold onder zekere voorwaarden aan België had geschonken, had hij enkelen tijd nadien teruggenomen om er andere waardijen mee te koopen, die hij aan de Niederfullbach-stichting cadeau wilde doen. De koning, die alles grootsch deed, gaf liever twee geschenken dan éen. Alleen moest het eerste geschenk dienen om het tweede te betalen; zoodat het feitelijk België was dat uit eigen zak de grandioze plannen, door de Niederfullbach-stichtingvoorzien,uit zou voeren...

Aan de uitvoering dier plannen lagen trouwens zooveel moeilijkheden ten gronde, dat de beheerders der stichting, die den ruimen blik van Leopold II niet bezitten, er beduusd bij waren en zich thans gelukkig verklaren, ervan af te mogen zien. Zij verkeeren, zeggen ze, ‘in de volstrekte onmogelijkheid de lasten te vervullen die de aanwending der fondsen hun oplegt’. Al die millioenen wogen hun te zwaar op de maag, en ze geven ze dan ook maar liever terug aan... den feitelijken eigenaar. Deze paraphrase op de àl te groene druiven heeft eenigen glimlach verwekt op diplomatische monden, - en natuurlijk ook op den mijne...

De stichting wil er dus grootmoedig van afkomen. Zij zegt het onomwonden en met de grootste deftigheid: ‘In de gegeven omstandigheden meenen wij niet beter de belangen, ons door koning Leopold II toevertrouwd, te kunnen

[p. 196]

verdedigen, en niet beter zijne inzichten te kunnen beantwoorden, dan aan België de waardijen waar de strijd om gaat terug te geven.’

Ik heb in dat zinnetje acht woorden gespatieerd: zij zijn te kostelijk dan dat ik er niet in 't bijzonder uwe aandacht op roepen zou. Die heeren krijgen van Leopold II opdracht, bij middel van enorme sommen, waarvan zij zeer goed de herkomst ignoreeren konden, prachtwerken uit te voeren te Coburg en elders. Die heeren geven het geld aan den Belgischen staat, voeren van de werken niets uit, en komen verklaren dat ze ‘ne peuvent mieux répondre aux intentions du roi’. Men zal toegeven dat het moeilijk is, een zoo bejammerenswaardigen toestand met een nobeler mantel te dekken. En dat een gedeelte der Kamer het niet heeft uitgeproest toen minister de Lantsheere die verklaring aflas, zal wel te wijten zijn aan het gevoel van verlichting, dat ieder erbij ondervond, en aan de verdiende waardeering waar ieder getuigenis van af wilde leggen voor de krachtdadige verdediging van België's rechten.

Want het energisch, plichtbewust optreden der regeering in eene bij uitstek kiesche zaak wordt algemeen geappreciëerd. Hare onverstoorbare houding blijkt als het ware uit den, natuurlijk zeer beleefden, vorm der verklaring. Zij heeft nooit aan hare rechten getwijfeld, zij, en ‘houdt staan dat de stichting nooit eenig eigendomsrecht op die waardijen heeft gehad.’ Zij wil wel 1,100,000 mark aan de stichting uitbetalen, vermits haar dit toekomt, maar.... moet eerst in het bezit der titels worden gesteld. Dat ze nu die titels aanwenden wil, na goedkeuring der Kamers natuurlijk, aan een Kongoleesch werk dat aan Leopold II zou herinneren, is goed te verklaren. Om twee

[p. 197]

redenen: eene moreele, want de vorige koning heeft niettegenstaande alles het volste recht op onze erkentelijkheid; eene opgelegde, vermits het geld der Niederfullbachstichting voortkomt, gedeeltelijk van de Kroonstichting, en deze aan den staat werd afgestaan op voorwaarde, dat hare opbrengst aan dergelijke werken en instellingen zou worden besteed... Dat het ministerie hier niets dan zijn plicht deed, ligt voor de hand. Maar dat hij hem, in kiesche en moeilijke omstandigheden, met vlugheid, stiptheid en waardigheid wist te doen, wordt door ieder erkend en geprezen, die niet bevooroordeeld is.

De nobele brief van koning Albrecht kwam dien indruk verhoogen. Zoodat we nu eens waarlijk voor eene geheel eendrachtige Kamer stonden. Dit gebeurde, wonder genoeg, sedert de vacantie meer dan eens. Althans, er schijnt een meer verzoeningsgezinde wind te waaien. Stel u maar voor...

Maar dit zal voor een ander maal wezen...

N.R.C., 4 Februari 1911.