Verzameld journalistiek werk. Deel 4. Nieuwe Rotterdamsche Courant oktober 1910 - november 1911

[p. 64]

De Duitsche keizer te Brussel

Brussel, 28 October.

Ik heb veel gereisd in een land, dat heet Fancy. In dat land loopt de legende van een vrouw, die van de openbare machten heel wat te verduren had. Zij beweerde priesteres der Waarheid te zijn,... en deed het te goeder trouw, al gebeurde het haar, ook wel nu en dan te jokken. Men vond echter hare priesterlijke uitspraken onbescheiden; men oordeelde, dat ze gevaarlijk kon worden; men zei dat ze kwade en schadelijke inzichten had. Toen verbande men haar op een onbewoond eiland, alleen met enkele politieagenten. En dezen waren zeer verwonderd, iederen morgen gewekt te worden door het lied der gevangene, dat luidde: ‘Waarom klagen?’.... Rapport werd over deze zonderlinge handelwijze opgemaakt. Men oordeelde strengere maatregelen noodzakelijk: de zoogezegde priesteres der Waarheid werd van spijs en drank beroofd. Maar niets is slechter voor de stem dan een overladen maag; en daarom klonk 't heller en, scheen het, te blijder de weinig-gewenschte stem: ‘Waarom klagen?’.... En toen dacht men eraan, de vrouw, die zoo onplezierig zingen kon, te versmachten;.... als men er ineens aan dacht, dat hare klacht, hare aanhoudende klacht, er feitelijk geene was, vermits ze het nut van alle klacht betwijfelde. Men liet dan die priesteres der Waarheid (men heeft nooit geweten of ze dit werkelijk was) in vrijheid. Hetgeen haar niet heeft belet, steeds maar haar klaaglied over de ijdelheid van alle klagen te herhalen....

Mijne confraters der buitenlandsche pers te Brussel

[p. 65]

zullen me zeker dankbaar zijn, dat ik hier deze zonderlinge legende navertel. Het zal hun een troost en een bemoediging zijn geweest. Want zij ook hebben, bij het keizerlijk bezoek, ondervonden, hoe grondeloos-ijdel het is, te klagen. Ik heb het u al verteld: struikelblokken werden ons, bij het uitoefenen van ons ambt, niet gespaard. Kon ik u over den dag van gisteren slechts heel onvoldoende inlichtingen bezorgen, dan ligt het alleen daaraan, dat slechts enkele plaatselijke journalisten bij het bezoek aan Tentoonstelling, Koloniaal Museum, en wat dies meer, werden toegelaten. Zouden wij klagen over eene gewoonte, die, bij vorstelijke bezoeken, internationaal schijnt te willen worden?... Neen, klagen zullen we niet: het is misschien het beste middel om minder beklagenswaard behandeld te worden....

De keizer is, met familie en gevolg, gisterenavond vertrokken op een gemoedelijken ‘Guten Abend’, onzen koning toegestuurd. Op dit eenvoudig afscheidswoord loopt een bezoek af, dat heel zeker van belang is geweest. Van belang voor België, maar ook voor den keizer. Men mag het zonder zelfvoldanen overmoed zeggen: keizer Wilhelm heeft erbij gewonnen, naar België over te komen. Want in een tijd als de onze is het voor den vorst van een gezagwekkend land van belang, ook buiten eigen grenzen naar waarde en beteekenis te worden geschat. En nu is Wilhelm de Tweede in Brussel zeer zeker meegevallen. Zijne, haast Latijnsche beweeglijkheid, zijn onverdroten ijver, zijn frissche en levendige schranderheid hebben gedaan, dat de Belg niet meer gelooft in zijn moedwil, zijn koppigheid, zijn dweepzucht. De Belg heeft misschien ongelijk daarin. Maar vast staat het in zijn brein, dat de keizer hoofdzakelijk

[p. 66]

een impulsieve is; dat dit Hoofd-aller-Duitschers, die den mond steeds vol heeft van moeder Germania, geen blijk geeft te lijden aan de doodende of althans slepende ziekte der Bezonkenheid: nochtans eerste der Germaansche eigenschappen; dat hij spontaan is en daardoor zoo eeuwig jeugdig; en daardoor... zoo plezierig veel gelijkt op een Vlaming, iets waar ieder hem hier ten zeerste dankbaar om is, en wat hem, van meet af, de populariteit heeft bezorgd, waar hij fier op mag zijn. Want er is geen mensch, die van nature een completer Europeaan kan worden genoemd, dan de beschaafde Vlaming: drager van de harmonischversmolten bestanddeelen van Germaan en Latijn... En het is treffend hoe de Brusselsche Vlaming in den keizer eigen geestelijke bestanddeelen heeft erkend, - iets waarin hem de feiten bevestiging geven; iets waarom hem Wilhelm II genegen is, en waarom hij hem, van bij het eerste uur, zoo warm heeft ontvangen.

Het bezoek van Wilhelm den Tweede moet echter niet alleen hem, maar ook den Belgen ten goede komen. Dit hebben, in goede logica, de Belgen verdiend. En hierin zal hun verdienste wel niet verschalkt worden.... Het keizerlijk bezoek was geen politiek bezoek. Er is allerminst een verbond, eene ‘entente’, of zelfs maar de bevestiging van België's onafhankelijkheid aan vast te knoopen. Het is niet, omdat keizer Wilhelm van 25 tot 27 October zijne werkzaamheden naar Brussel heeft overgebracht, dat eenige verandering op de kaart van Europa plaats kan grijpen. En in geval van oorlog zouden we vermoedelijk blijven wat we sedert eeuwen zijn: ‘le champ de bataille de l'univers’. We kunnen zelfs niet zeggen dat de vriendschapsbanden tusschen beide landen nauwer zijn toegehaald. Die

[p. 67]

vriendschapsbanden konden trouwens niet nauwer worden: Duitschland omstrikt ons door haar nijverheid, door haar handel, door haar bankwezen. Klagen wij er over? Neen, want wij kunnen er niet buiten. Wij aanvaarden die vriendschap graag; wij zijn er zelfs mee ingenomen; want voor ons komt het er op aan, zooveel mogelijk profijt er uit te halen, en dat doen we ook meer en meer.

Geen politiek bezoek dus. Alleen een bezoek van vorst tot vorst, waar, door beider wil, beider volk in betrokken wordt. En... zie: dat gemoedelijk-familiale van 's keizers komst naar Brussel is voor ons, Belgen, misschien het beste er van. Een klein landje als het onze, niettegenstaande zijne erkende onafhankelijkheid, niettegenstaande het knappe legertje dat ook keizer Wilhelm bewonderd moet hebben, is, in tijde van oorlog - ik zei het reeds - niets meer dan een hap voor de groote natie, in welks belang het ligt, zijn gebied te betreden. Ik vraag mij af hoe België het Fransche of het Duitsche leger wel zou weren? Dit kan echter, zelfs in de ergste gevallen, de persoonlijke vriendschap van vorst tot vorst beletten. Zulke vriendschap is meer dan eens waarborg voor den wereldvrede geweest. En die vriendschap is ons zeer beslist gebleken te bestaan tusschen keizer Wilhelm en koning Albert. Menigvuldige malen hebben beide vorsten, en niet het minst de keizer, er zeer duidelijke getuigenis van geleverd.

En dit is voor België, het steeds bedreigde, het misschien meer en meer bedreigde België, van het grootste gewicht.... Neen, van een wezenlijk verbond tusschen Duitschland en ons land kan geen spraak zijn. Maar er kan een verbond bestaan, dat even machtig is: dat tus-

[p. 68]

schen onze vorsten; een waarborg voor het in stand houden onzer onafhankelijkheid - waar het per slot van rekening alleen op aan komt, - die berust op wederzijdsche waardeering en eerbied, takt en vriendschap. En die werden door het keizerlijk bezoek bevestigd. Er is warmte gekomen tusschen beide hoven, - eene warmte, die vroeger misschien niet bestond. En dáárom is het bezoek van den Duitschen keizer eene gebeurtenis. Niet om diplomatische redenen: om affectieve redenen. En deze laatste tellen toch ook meê, zelfs in de Europeesche politiek....

N.R.C., 29 October 1910.