Verzameld journalistiek werk. Deel 4. Nieuwe Rotterdamsche Courant oktober 1910 - november 1911

[p. 46]

De tentoonstelling te Brussel Het feest der bekroonden

Brussel, 18 October.

Ziehier, tot aanvulling van mijn daareven-gestuurde telegram, de interview die ik afnam van de sympathieke Musch van het Jubelpark, die sedert jaren het ijzeren bintwerk onder het dak van de groote halle bewoont, en, door hare hooge positie, beter alles overzien kon dan wij, opgesloten in de ruimte voor de pers. Het vriendelijke dier, dat ik heel den duur van het feest her en der had zien fladderen, vertelde:

‘Jawel, het is een mooi feest geweest. Ik weet niet of u als ik ben, maar ik ben dol op uniformen. Dat u ze te zeer gewend bent om er u nog aan te interesseeren? Ja, maar het neemt niets af van de pracht, die uitgaat van een groep decoratieve diplomaten, trouwens mooi elk op zich zelf. Hebt gij bijvoorbeeld opgemerkt, wat een heerlijke vlek kleur het was, toen de pauselijke nuntius in zijn purperen mantel dat lang gesprek had, tenzij u geen oog heeft voor kleur? Maar dan zal u de roode jas van den hertog van Camastra, Italiaansch commissaris-generaal en ridder van Malta toch wel zijn opgevallen? En al die andere commissarissen-generaal, beurtelings aan het hoofd van hun legertje voorbij den koninklijken troon trekkend: de Duitscher Ravené in zijn hoog-gelaarsd uniform van kapitein der keizerlijke garde; de Engelschman Wintour in zwart trijp met korten broek; en het blauwe habijt van jhr. van Asch van Wijck; de Brusselsche Turk Vaxelaire Claes en de Antwerpsche Perziër Coetermans, zoo echt mo-

[p. 47]

hammedaansch doend onder hun fez en achter hun diamanten decoraties; en de Kabylen in lichtblauwe burnoes; en de prachtige Senegaleesche tirailleurs; en de deftige Hollandsche soldaten, en de vijf gendarmen uit Monaco?... Geen oog voor kleur? Dan voor lijn toch? Of hebt ge ook de vaandels van de onderscheiden Fransche tentoonstellingsgroepen niet bewonderd, meest alle prachtig van teekening, en zoo stemmig na de bont-schetterende vlaggen der andere naties?...

Ge houdt meer van welsprekendheid dan van prachtvertoon, zegt ge. Dan hebt ge uw hart kunnen ophalen aan de redevoering van baron Janssen. God, wat draagt baron Janssen mooi voor! En welke sierlijke volzinnen: “Inaugurée dans une atmosphère de patriotisme et de loyalisme ardents, objet de la sympathie et de l'admiration de l' étranger, l'Exposition internationale de Bruxelles connut une existence de furie et d'apothéose jusqu'au jour ou un désastre s'abattit sur une partie de ses merveilles.” Ja, dat is keurig en vooral fleurig Fransch. En deze diepzinnigheid dan: “Une exposition universelle et internationale n'est pas seulement un prestigieux ensemble, exhibant des forces toujours plus grandes empruntées à la nature par le génie humain, la matière asservie par la Science ou idéalisée par l'Art n'y exerce point une souveraineté sans partage, et à côté des éclatantes créations de l'esprit y fleurissent, avec leur parfum discret, les intarissables ressources du coeur.” Maar ik verberg u niet dat ik minister Hubert als redenaar veel plezieriger vind dan baron Janssen. Wie heeft een ruimeren blik dan hij, niettegenstaande zijne korte gestalte? Wie zou, als hij, dezen aanvang hebben gevonden: “En présence

[p. 48]

de cette nombreuse et brillante assemblée, ma pensée se reporte vers la clôture de l'Exposition qui eut lieu en l'an VI, à Paris.” Minister Hubert zegt het met eene overtuiging, alsof hij er heusch bij was geweest. En hij laat er, niet zonder trots, op volgen: “Comme nous sommes loin d'une cérémonie aussi rigoureusement logique!”: een volzin, waarvan ge al de diepzinnigheid zult smaken... En dan deze psychologie van den tentoonsteller: “Certes, l'exposant cherche à se faire connaître des foules de plus en plus compactes qu'il voit défiler devant son stand; mais il tient non moins vivement à recevoir une récompense en rapport avec le mérite de sa participation.”

Na zulke vaststelling mocht de prijsuitreiking beginnen. Ze heeft me geroerd tot in het diepst van mijn musschenhart. Hebt ge gezien hoe aandoenlijk koning Albert en minister Beernaert op elkander de theorie van het Wederkeerig Dienstbetoon hebben toegepast? Nauwelijks had de minister den koning een diploma overhandigd, of de koning reikte er een den minister toe. En dat vind ik heusch eene beleefde handelwijze.... En hebt ge verder opgemerkt, toen elk bij beurte zijn roode rol en zijn rood boek in ontvangst kwam nemen, hoe zonderling de minister van Japan was gecostumeerd? Neen, dát heet ik nu eenmaal de verste nationale traditie met het meest acute modernisme paren: die heer was gekleed als een historisch Samoeraï op een teekening van Oetamaro; maar in zijn hand droeg hij een hooge zij...

Maar ik verhaast mij tot den stoet van den Belgischen Arbeid te komen, zooals die goede heer Mabille hem heeft ingericht. Die heer Mabille - zijn naam duidt het trouwens aan - moet een zoon zijn van Queen Mab: nooit werd zoo-

[p. 49]

veel fantazie aan zulke edele gratie gepaard. Ziehier, onmiddellijk na de Kapel der Gidsen op hunne nerveuze gitzwarte paardjes, de vlaggen van alle naties te paard en te voet, en de phalanx der hellebaardiers van de tentoonstelling voor Oude Kunst, de oranjedragers van schilden en pennoenen: het is het Belgische schoolwezen dat voorbijtrekt, van laag tot hoog, universitair als technisch. Na deze kleurschetterende symboliek: het realisme der werklui van Cockerill, met hunne lompe werktuigen, in hun donker werkpak: eene forschheid ná deze teederheid, voortgezet in de matrozen der problematieke Belgische vloot, in de arbeiders aan post en telegraaf, en besloten door de honderd vlaggen van de Antwerpsche “Fédération Maritime”, onder wier leden ik vergeefs naar Louis Franck heb gezocht... Weer komt liefelijkheid deze noeste werkelijkheid opfleuren: alleraardigste meisjes stellen, tusschen de knapen die bebloemde masten dragen, den landbouw voor. Voorwaar ik zeg het u: wij bezitten in Vlaanderen als in Wallonië allerkeurigste boerinnetjes. Eéne vooral, die met hare korte kousen... Mais passons. Daar komen trouwens de niet minder sympathieke Brabantsche melkboerinnetjes aan in het traditioneel costuum, onder de groote kanten muts; de hoppeplukkers uit het land van Aalst volgen; boschwachters en hoornblazers voeren den talloozen troep der jachthonden. Het is wezenlijk een feest voor de oogen... Dag, mulderin!, zoo aanminnig rijdend op uw tam ezelken tusschen de witbestoven muldersknechten. Dag, statige Belgische Bierbrouwerij!, daar hoog op uw Brabantsch paard, omringd door de welgedane brouwersgasten, midden in de tonnekens bier, en gevolgd door het schild der beroemdste staminees: “de Vierkante

[p. 50]

Pot” en “de gedraaide Haan”, “de Prins Charles” en “de Koning van Spanje”... Maar daar is weer de harde, de bewusternstige nijverheid: de glasblazers, de mijnwerkers onder den lederen helm, de brandende lamp in de hand, vergezeld van de nobele schoonheid der vrouwen, die eveneens in de mijn neerdalen. Want die vrouwen uit de kolenstreek hebben eene eigene schoonheid, die aandoet door haren ernst... Dan komt de liefelijke groep der kantwerkers, achter het kartel aan, waarop een spinneweb herinnert aan natuurlijk kantwerk; schuchter treden zij voorbij, de al te nederige arbeidsters, die wonder aan wonder den onvolprezen schat onzer kunstnijverheid verrijken... en er minder dan een hongerloon aan verdienen. Maar de goudsmeden, onder gulden looveren, komen met hun verblindende pracht deze zwarte gedachten verdrijven. En dan zijn het de kraaknette verpleegsters (of zijn het dienstmeisjes? Wij zoeken er juist een; ze zijn wát moeilijk om krijgen tegenwoordig!) En daarna een aantal symbolieke dames, die, tusschen de vlaggen, allerlei maatschappelijke werken en sociale inrichtingen vertegenwoordigen. Waarbij zich, eveneens symboliek, eene mitrailleuse aansluit, omringd van flink-gewapende soldaten....

Dan liep het af. De koning mocht, langdurig toegejuicht, tusschen de dubbele haag der groetende vlaggen, wéer naar huis rijden....

En zoowaar, dit is de schoonste dag van mijn musschenleven geweest, - al durft gij sceptisch lachen, meneer de geblaseerde journalist....’

En hier vloog, misprijzend, de musch weêr omhoog onder het glazen dak, waar de lage zon gele vegen over lei.

N.R.C., 19 October 1910.