Verzameld journalistiek werk. Deel 3. Nieuwe Rotterdamsche Courant maart 1909 - september 1910

[p. 280]

De dood van burgemeester De Mot

Brussel, 23 November.

Ik verneem daareven dat hij een paar uren geleden gestorven is. En het is, werkelijk, een Brusselsch figuur die heengaat.

De zware, bonkige, breedgeschouderde romp op de hooge en dunne beenen, en op den gedrongen nek het witte, diepdoorkorven scherpe, sterk-gebouwde hoofd, wrokkig zou men zeggen, maar tevens ironisch-goedaardig, levenswijs en levensgrappig, sarkastisch om misschien eene groote gevoeligheid te verbergen... Is het gevolg eener traditie? Burgemeester De Mot leek bijzonder op burgemeester Buls: hetzelfde hardnekkige Spanjolengezicht met dezelfde, haast weemoedige, geblaseerde en gelatene blikken; de kop van een zeer eerbiedwaardigen Don Quichotte; eene imponeerende leelijkheid, die wel niet innam, maar interesseerde door schranderheid en nobelen ernst.

Een ernst die, bij burgemeester De Mot, geheel innerlijk was, en die zich heel gaarne uitte in joviale rondborstigheid, die heel wat ironie inhield. Dit had hem als advokaat en als politiek man tot een schitterend debater gemaakt, en omschiep hem later tot een burgemeester vol ijzersterk en nochtans gemoedelijk, geestig, fijn beleid. Eene gemeenteraadsvergadering onder zijn voorzitterschap blonk vaak uit door fonkelende pittigheid, zonder ooit te verdwalen in ongebonden gebrek aan tucht. Mocht men ooit spreken van een ‘main de fer dans un gant de velours’, dan was het wel hier; maar dan, in dien fluweelen handschoen, de schelp van den vlugste der degens,

[p. 281]

allerspirituëelst te pareeren wist, en nooit naliet op het goede oogenblik en de goede plaats te treffen...

Eerst nu verneem ik dat Emiel de Mot geboren Antwerpenaar was - hij zag er het daglicht in 1835 -, en ik verneem het niet zonder verbazing. Die Antwerpenaar was ons zóozeer het type van den Brusselaar geworden! Aanpassing of gelijkaardigen aanleg? Hoe 't weze: al wat den oer-Brusselaar kenmerkt was ook een kenmerk van onzen burgervader. Op éen ding na: de onuitwortelbare gehechtheid van den Brusselaar-van-over-de-vijftig aan zijne moedertaal. Die Brusselaar mag met zijn verstand een verstokt Franskiljon zijn: in zijn hart blijft hij Vlaamsch; principieel zal hij ten zijnent of op café Fransch praten en zelfs zijn best doen om het behoorlijk te praten: telkens als hij iets heel gewichtigs of heel kernigs, of iets heel geestigs op heel ronde wijze uitdrukken wil, zal hij zijn sappig, schilderachtig en steeds doeltreffend Vlaamsch dialekt bezigen. - Niet aldus wijlen De Mot,... misschien omdat hij geen geboren Brusselaar was; al zou men van hem, als geboren Antwerpenaar, juist het tegenovergestelde van Franschdolheid mogen verwachten... ‘Van dooden niets dan goed’, verzochten de Romeinen; maar nog onlangs viel deze onrechtvaardigheid tegenover de Vlaamsche taal op, toen de burgemeester op het Brusselsche stadhuis de leden van het Vlaamsch Natuur- en Geneeskundig Congres in... het Fransch verwelkomde, niet zonder er bovendien eenige onwelvoeglijke aandikkingen van zijn opzettelijke Fransche houding bij te voegen.

Buiten dit euvel had Em. de Mot heel wat Brusselsche eigenschappen: een heel gezonde degelijkheid onder den schijn van oppervlakkige jovialiteit; steeds het rake

[p. 282]

woord, zonder veel ontzag voor andersdenkenden; geen lichtgeloovigheid maar een groot geloof in hetgeen hij wilde bereiken; geen argwaan maar voorzichtigheid; zeer breede en zeer verdraagzame gedachten maar ‘l'esprit frondeur’: het is het beeld van den Brusselschen burgerman, en het is ook het beeld van burgemeester De Mot; het beeld van een geestelijk realist, maar niet van den realist die ‘verneint’; een opbouwer veel meer, een willekeurig en rustigkoppige vooruitstrever, maar die nooit bouwt dan op zékere grondvesten, en zich niet waagt dan op probate wegen; en die als wapenen heeft: zijne gezonde, evenwichtige hersenen en zijn goed humeur, dat onvergankelijk is.

Wijlen De Mot was een groot werker. Na die van 1897, was hij de ziel der wereldtentoonstelling van volgend jaar. Dit maakt zijne burgemeesterlijke erfenis niet lichter. Al is de man nog boven aarde, toch denkt men al aan een opvolger. Voor een goede maand had het nog wethouder Lepage kunnen zijn, daar hij het meeste gezag bezat. Maar ook Lepage stierf. Zal het nu Maurice Lemonnier zijn, schepene van openbare werken?... Maar laat ons nog niet het ‘Vive le Roi!’ roepen, als de algemeene, en oprechte verslagenheid der stad zegt: ‘le Roi est mort...’

Dat het intusschen geen lichte taak zal zijn, twee figuren als Buls en De Mot op te volgen, staat buiten kijf...

N.R.C., 24 November 1909.