Verzameld journalistiek werk. Deel 3. Nieuwe Rotterdamsche Courant maart 1909 - september 1910

[p. 181]

Eene bekeering

Brussel, 7 September.

Wie had het kunnen denken? Wie had het durven hopen? De Chronique, bolwerk der meest-verstokte franskiljons, der fossielen van het anti-flamingantisme, plots tot Vlaamschgezindheid bekeerd!

Is het geen teeken des tijds, geen zeer kenmerkend bewijs dat de, genegeerde en bekampte, Vlaamsche Beweging fataal algemeen erkend zal moeten worden als een natuurlijke beweging, als een onontkomelijke en onafwendbare bevrijdingsdaad, waar men niet alleen in berusten moet, waar men ook aan mee te helpen heeft zoo men maar een greintje gezond verstand bezit, om niet te spreken nog van liefde voor eigen aard en volk?

De bekeering, de eindelijke eerlijkheid der Chronique verdient alle hulde. Wat er aanleiding toe was - eenige kleingeestige Antwerpsch-plaatselijke omstandigheden - onder welken vorm zij zich voordoet - als een brief van een Oostenrijker - doet weinig ter zaak. Het feit der bekentenis is er, en wij vergeten het niet, dankbaar als we zijn dat de vijand van gisteren, door zijne houding van heden ons zeker een leger nieuwe vrienden bezorgt.

Wij laten de Chronique-zelf (in de vertaling die de Vlaamsche Gazet van het artikel geeft) aan het woord:

‘Zij die de taalbeweging bekampen, maken zich door den band een zeer onjuist denkbeeld over de toestanden. De Vlaamsche Beweging is in de eerste plaats eene economische beweging.

Zoowel als de Czechen in Oostenrijk, als de Polen

[p. 182]

in Duitschland en Rusland, willen de voormannen de economische opbeuring van hun volk bewerken. Inderdaad, het staat vast dat om welkdanige post ook te bekleeden in de samenleving, men bijzondere kennissen moet bezitten die in bijzondere scholen aangeleerd worden.

Daar in 't Vlaamsche land het hooger en middelbaar onderwijs in 't Fransch gegeven wordt, kan de meerderheid der Vlaamsche bevolking daarvan niet genieten. Om de waarheid daarvan te doen uitschijnen is het voldoende de statistiek te raadplegen. In de provincie Antwerpen zijn er 104,041 personen die Vlaamsch en Fransch spreken, tegen 678,224 personen die enkel Vlaamsch spreken. Deze 678,224 inwoners blijven dus feitelijk en onwederroepelijk van alle lotsverbetering verstoken op de onderste trappen der samenleving. Zonder Fransch, inderdaad, kan men niet eens machinist worden in België, terwijl men zonder Vlaamsch hoofdminister kan worden.

En men denke niet dat die toestand een “overgangstoestand” daarstelt, dat het zal “beteren” in de toekomst. Inderdaad, de statistieken leeren nog dat er thans meer personen zijn in België die uitsluitend Vlaamsch spreken, dan in 1830.

Den dag waarop het Vlaamsche volk zich bewust zal worden van de onrechtvaardigheid der bestaande toestanden, zal het ook de reden van zijn staat van ondergeschiktheid op stoffelijk en geestelijk gebied hebben ontdekt en er zal eene beweging van reactie ontstaan waarvan de uitkomst moeilijk is te voorzien.

Anderzijds is de Vlaamsche Beweging eene cultuurbeweging.

Het Vlaamsche volk staat de Germaansche cultuur voor,

[p. 183]

niet de pan-Germaansche cultuur (eigenlijk: eene zuiver-Vlaamsche cultuur).

Mits de Walloniseerende Sinjoren (die aanleiding gaven tot den brief van den zg. Oostenrijker) de vrijheid der talen in België voorstaan en de rechtmatige eischen der Vlamingen beamen, moeten ze met mij (vreemdeling) t' akkoord zijn om hun toe te staan: 1^o. Onderricht in eigen taal, dus: a. eene Vlaamsche Hoogeschool, b. een uitsluitend Vlaamsch middelbaar onderwijs, c. een uitsluitend lager onderwijs in het Vlaamsch. Dan alleen zal de Vlaming op gelijken voet staan met den Waal in België, die inderdaad een “volledig” onderwijs in “zijn” taal genieten kan: 2^o. Verplichting voor alle openbare ambtenaren in 't Vlaamsche land de twee talen te kennen en zelfs in 't Waalsche landsgedeelte de kennis der twee talen der openbare ambtenaren te bekomen.

Merken wij op dat de verregaandste flaminganten slechts het tiende gedeelte eischen van de rechten die hun M. Spée (die de “Walloniseerende sinjoren” voorgaat), uit kracht van de gelijkheid der talen, wil toekennen.’

Het slot van dit artikel mag ook niet onopgemerkt voorbij worden gegaan.

‘Ik vestig de aandacht der kliek Spée op dit feit dat zijne tegenstrevers sterk voor den strijd zijn toegerust. In gestadige voeling met het volk waarvan zij de taal beminnen en de zeden en gewoonten kennen, hebben zij honderd maal meer invloed op de massa, dan de anderen. De kliek Spée heeft 3600 handteekeningen verkregen, zegt men (op welke wijze wordt niet gezegd, N.d. Vl. Gazet). Wat heeft dit te beteekenen tegenover de honderdduizenden Vlaamsche stemmen, die gij de flaminganten zult doen win-

[p. 184]

nen, denk aan de reactiebeweging die onvermijdelijk moet volgen?

De Vlaamsche rangen zullen versterkt worden door de twijfelaars, door de onverschilligen en de lauwen, die meegerukt door den stroom, met de anderen zullen opmarcheeren, in de algemeene begeestering.’

Ziedaar wat een, gisteren nog Fransch-dol, blad schrijft. De strenge logica van zijn betoog drijft het verder dan ooit een flamingant gaan dorst. Wij zijn om die... ‘exagération flamingante’ - een vroegere machtspreuk der Chronique - waarlijk gelukkig, en hebben maar een wensch: dat ze, bij deze hare bekeering, van alle verzoeking uit den booze moge verschoond blijven.

N.R.C., 8 September 1909.