Verzameld journalistiek werk. Deel 3. Nieuwe Rotterdamsche Courant maart 1909 - september 1910

[p. 177]

Een dag aan zee
I

Brussel, 5 September.

Ik heb dezer dagen verricht, wat de grootsten onder mijn vakgenooten me hebben voorgedaan, wat tegenwoordig ambtsplicht mag heeten, en ons, journalisten, evenals detectives en besmettelijke ziekten, overal toegang verleent. Ik heb me namelijk vermomd.

Niet dat ik er op uit was, bij voorbaat vastenavond te vieren, staatsgeheimen te ontdekken of een sympathiek moordenaar na te zitten. Mijn plan was niet eens als spion van het vijandelijke leger de groote manoeuvres te volgen. Mijn oogwit was geenszins, als bedelaar in onoogelijke slaapsteeën, of als matroos in een kajuit te vernachten. Ik heb zelfs niet getracht, mij onkenlijk te maken en aldus heel veel plezier aan mijn eigen incognito te beleven. Als ik zeg dat ik me vermomd heb, overdrijf ik zelfs wel een beetje. Feitelijk was er in mijne kleedij geene verandering gekomen, dan een wit-flanellen pantalon, die ik niet alle dagen aantrek, en witte schoenen, die ik mij voor de gelegenheid had aangeschaft. Ook aan haar en baard was niet getornd geworden, tenzij tot effensnijden van wat wispelturig uit de lijn wilde blijven. Zoodat er van vermomming waarlijk al heel weinig spraak zou kunnen zijn, indien ik me, in de omstandigheid waarvan sprake, niet zoo heelemaal anders, zoo heel verfijnd en subtiel, en tevens zoo heel ledig had gevoeld. Ge weet waar Multatuli spreekt van een ding, dat ‘door gebrek aan zwaarte omhoog valt’. Zoo'n indruk heb ik, in de nieuwe

[p. 178]

hoedanigheid waar ik me kortstondig in bevond, nagenoeg ondergaan. Door gebrek aan zwaarte omhoog vallen, het is, geloof me, heerlijk. Het maakt u tot een broeder van teergetinte zeepbellen en tot een mededinger van Zeppelin en consorten; het is niet alleen schoon en dichterlijk en fantazievol, het is ook uiterst-wetenschappelijk en vooral allermodernst.

Meen niet, waarde lezers, dat gij nu geraden hebt waarin mijne vermomming bestond: neen, ik ben met geen luchtschip opgestegen, al koester ik de rechtzinnige hoop, het binnenkort wél te doen. Geen enkele aeroplaan heeft me zelfs over het geringste slootje gezet. Ik ben op de aarde gebleven, - aan wal. Althans, ik ben niet heel ver van wal gestoken. En, om het u maar te zeggen: ik heb een dag in Oostende doorgebracht.

Ge raadt niet waarom ik hierbij van vermomming spreek, al is die vermomming hoofdzakelijk eene geestelijke en moreele geweest? Gij vraagt u af hoe een dagje aan zee zulke verandering kan eischen of teweegbrengen? Ik antwoord hierop, dat er twee wijzen zijn om een badplaats te bezoeken. Er zijn er zelfs drie. Eéne echter sla ik over: deze die er in bestaat, een heelen dag in Zondagskleêren en beladen met eetwaren, verbijsterd de baren te gaan bestaren, om 's avonds in een volgepropten boemeltrein te zweeten en naar huis te schokken. Een andere, meer prijzenswaarde, wijze is: eigen zeden, manieren en zelfs onhebbelijkheden, eigen tabak en eigen oude klare, eigen vrouw en zelfs eigen huisdieren (van ‘huisgoden’ kan er sedert lang geen spraak meer zijn) voor enkelen tijd in een villa of in een hotel aan zee over te brengen, er te gaan leven en doen als te huis, en zich nog minder

[p. 179]

te geneeren dan in zijne gewone verblijfplaats, omdat men er minder bekend is: eene handelswijze die ik ‘koloniseeren’ zal noemen. De echte wijze echter, - neem me niet kwalijk, dat ik u aldus mijne meening opdring, - is: het ‘acclimatiseeren’.... In Zuid-Amerika is de cactus een reuzegewas, - dat, ten onzent inheemsch geworden, voortreffelijk leven blijft onder een verschrompelde, maar daarom geenszins verleelijkte gedaante. De vale, gewone haas (lepus vulgaris) onzer heesters en duinen wordt in Zweden en andere noordelijke gewesten sneeuwwit, zonder daarom iets van zijne smakelijke hoedanigheden te verliezen. Nu hou ik het er voor, dat men gelijk heeft, eigen usantiën ende costuymen op te geven, als men bij dat opgeven wint. En daarom loof ik het aanpassingsvermogen, van wie zijn Brusselschen burgersaard af weet te leggen, om zich te vervormen tot een Oostendsch gentleman.

Zulke vervorming, zulke vermomming heeft het mij beliefd te ondergaan. Een heelen dag en twee nachten ben ik, ook naar den geest, een Oostendsch gentleman geweest. En, verzwijg ik de twee, weinig interessante nachten, het verhaal van dien dag zal u misschien belang in kunnen boezemen.

Laat me u eerst zeggen, dat er een oneindig verschil bestaat tusschen Oostende en de andere Belgische badsteden. In al de andere badsteden... koloniseert men. In Blankenbergen zijn het de Duitschers die koloniseeren; in Heyst zijn het de Belgen-zelf; in de Panne zijn het winkeliers, in Coxyde zijn het advokaten en in Oost-Duinkerke zijn het kunstschilders. Neemt deze categoriseering nu niet zoo heel strikt op: zij berust meer op persoonlijke indrukken en ondervindingen dan op onpersoon-

[p. 180]

lijke, en daarom verdachte, statistieken. Maar zij heeft tot ondergrond een feit, dat zelfs de strengste statistiekers niet zullen loochenen: in de Belgische badsteden, behalve te Oostende, leidt men (of moet ik schrijven: ‘lijdt’ men?) wat men pleegt te noemen: het familieleven. Men brengt er zijne huiskrakeelen evengoed als zijn winterjas mee. De gewone krant wordt er nagezonden. Men leest er, evenals thuis, de ‘trouwbeloften’ en andere gebroken beenen. De moeders bekijven er de kinderen in winkeliers-, advokaten-, of kunstschilderstaal. In Heyst is het Gentsch liefelijk om hooren, en te Middelkerke misstaat het Brusselsch geenszins. Men kan in al die badsteden zonder bezwaar het gemakkelijke huisjasje afdragen, en van de dames wordt als toilet niets bijzonders geëischt, dan kaoetsjoeken badschoentjes. In de hôtels gaat het er joviaal of nijdig toe, maar nooit blijft men er elkander onverschillig. En zelfs in het Casino van Blankenbergen, waar nochtans Caruso komt zingen, - zelfs niet tegen verminderden prijs, - zetten de jongelui een flirt voort, die onder de gemoedelijke oogen der moeder, in deze of gene concertzaal of openbare wandeling van deze of gene Vlaamsche of Waalsche stad begonnen was.

Te Oostende, echter...

- Maar ik word gewaar dat deze brief al te lang werd, moest ik er in vertellen al wat ik nog heb te zeggen. Ik verkies hem dus hier af te breken. Beschouw hem als eene inleiding tot mijn eigenlijk onderwerp, als een aperitief tot het nogal gepeperd schoteltje, dat ik u morgen opdien, en dat u evenzeer smaken zal, hoop ik, als het mij in dezen Brusselschen komkommertijd, eene welkome ‘verandering van spijze’, en dus ‘nieuwe appetijt’ is geweest.

N.R.C., 6 September 1909.