Verzameld journalistiek werk. Deel 3. Nieuwe Rotterdamsche Courant maart 1909 - september 1910

[p. 175]

‘Philoktetes’ te Gent

Gent, 28 Augustus.

Bis repetita placent: na te Laethem, heeft de ‘Vlaamsche Vereeniging voor Tooneel-en Voordrachtkunst’ ook te Gent, in een prachtigen kloostertuin, later kruidtuin der hoogeschool, en thans helaas ter uitroeiing gedoemd, daar men er leelijke straten door trekken wil, eene tweede vertooning van Sophokles' Philoktetes gegeven, en - ditmaal was de Brusselsche correspondent der N.R.C. uitgenoodigd geworden.

Ik was dus in staat, naar eigen zien en hooren te oordeelen, en, al moet ge van mij geen lang verslag verwachten na hetgeen ik naar aanleiding der vertooning te Sinte Martens Laethem schreef, te hartelijker zijn mijne gelukwenschen, nu ik vaststellen mocht dat de lof, me door anderen ná die eerste vertooning gesproken, lang niet overdreven was.

Het tooneel kwam me, licht gewijzigd in den zin dien ik aangaf - wat meer durf had mijns inziens nog beteren uitslag opgeleverd, - beter opgesteld vóor dan in de Laethemsche boschjes, al wordt door geen enkel woord van den tekst gewettigd, (ik heb goed geluisterd!) dat Philoktetes' spelonk zoo dicht bij den toeschouwer staat. Ik volhard erin te gelooven, dat bij grootere verwijdering het schouwspel heel wat winnen zou. Men probeere maar bij de aanstaande opvoering te Cappellen-bij-Antwerpen.

Verder was er heel wat meer beweging onder de choren, die ook losser waren opgesteld. Maar vervelend toch, het

[p. 176]

blikkeren der nickelen helmen en maliënkolders...

En voor de vertolking: Odusseus blijft zijne rol verkeerd opvatten. Hij herleze toch de Ilias! Is dat de sluwe Odusseus, die zich slechts éen enkel maal kwaad maakt en vechten wil: als hij al zijne listen mislukken ziet? Nu werd de rol in een al te statig-deftig-norsch voordoen gehouden, waar niets van sluwheid, de telkens in het stuk genoemde en geroemde sluwheid uit spreekt.

Maar Neoptolemos en Philoktetes: die waren waarlijk prachtig! Prachtig de eerste niet alleen in de zeer verzorgde, meestal zeer intelligente voordracht, maar ook door de plastische uitbeelding, de eurythmie der standen en gebaren, het nobele, nooit realistisch-gemeene der gelaatsuitdrukkingen. Prachtig de tweede vooral op het schrander doorgronden zijner partij; en het kiesche verwezenlijken van elke psychologische aanwijzing in den tekst. Zijne weêrgave moge winnen in kunnen, in plankenroutine: aan oprechtheid en streven, in alles, naar volmaakte schoonheid laat ze niets te wenschen over.

Summa summarum: een heerlijke namiddag. O, die lucht, die zuivere adem van echte, sterke, gezonde kunst!... Moge de ‘Vlaamsche Vereeniging voor Tooneel- en Voordrachtkunst’ ons nog vele dergelijke voorstellingen bieden; laat ze vooral dien weg der nobele, klassieke kunst blijven bewandelen, waar ze dit groote sukses op behaald heeft. Wie weet, bereidt zij ons de nieuwe tooneelletterkunde voor, waar Vlaanderen op wacht.

N.R.C., 31 Augustus 1909.