Verzameld journalistiek werk. Deel 3. Nieuwe Rotterdamsche Courant maart 1909 - september 1910

[p. 72]

Het geheim der goden

Brussel, 26 Mei.

Ik heb gisteren gegeten - lang niet slecht, ik dank u, - met iemand, die goed geplaatst is om nu en dan eens een oogje te wagen in de ministerieele keuken, en dan ook goed op de hoogte is van de zorgen en beslommeringen die onder de hersenpan van de negen hoofden van den staat aan 't koken en aan 't wriemelen zijn. Ik heb er natuurlijk gebruik van gemaakt om hem eventjes uit te hooren, hetgeen niet heel moeilijk is geweest, daar de man heel gevleid is als men er hem aan herinnert dat hij meer weet dan een gewoon sterveling over onze regeeringszaken. 't Volgend gesprek werd dus tusschen ons afgesponnen. Met alle mogelijke nederigheid beken ik dat mijne rol er eene kwasi-stomme in geweest is, en zich bepaalde tot volgend exordium, waarvan ge de fijnheid apprecieeren zult:

‘Gij, mijn waarde heer, die het geheim der goden kent...’

Waarop zijn antwoord, met een geblaseerden glimlach:

‘Och, wat zal ik u zeggen? Er gebeurt zoo weinig interessants! Niet de minste crisis in 't vooruitzicht! Niets dat ons nieuwe meesters belooft! Er is vogelteer aan de ministerzetels. Al heeft die van den heer Delbeke nu ook wel gewaggeld, in zake den Kunstberg. Maar dat is nu ook al uit de voeten... Wat zal ons een nieuwe emotie bezorgen? We hebben nog al den tijd om akkoord te geraken in de militaire kwestie. En dat gevalletje met Liebaert... En dan Helleputte...’

[p. 73]

Mijne wenkbrauwen gingen een vragenden vorm aannemen, en in mijn blik lag zulke smeeking, dat mijn zegsman verder oreerde:

‘Ja, voor den minister van financiën zal de open brief van volksvertegenwoordiger Buyl wel minder plezierig geweest zijn. Ge kent de geschiedenis: de minister had de ouderdomspensioenen te betalen, en... geen geld, althans geen geld genoeg. Toen vroeg hij tien millioen te leen aan minister Helleputte. Op de nieuwe begrooting komen nu echter die tien millioen niet voor. En nu vraagt de heer Buyl aan minister Liebaert: waar haal je 't geld om aan minister Helleputte terug te geven?... Voorloopig antwoordt minister Liebaert nog niet. Wat zou hij overigens antwoorden? Gelukkig zijn we in België al een beetje gewend aan financieele ontreddering, sedert graaf de Smet de Naeyer ons daar les in gaf. En de heer Liebaert is dan toch ook zoo dom niet... 't Ongeluk is maar dat Helleputte de centen goed gebruiken kan: de ijzeren wegen hebben zulke heel goede zaken niet gemaakt, en de minister heeft heel wat kosten gedaan, vooral aan materiaal. Zoo'n bloktrein kost geld. En er is ook heel wat werk in 't vooruitzicht. Zoodat de heer Helleputte zijn tien millioen wel terug zal vragen... Ge ziet, dat een ministerhoofd ook wel stof heeft om over na te denken.

Maar dat zijn nog maar materieele zorgen. Als het over principes gaat, wordt het erger. Daar hebt ge, bijvoorbeeld, de militaire vraag. Eensgezind zijn de ministers niet, integendeel. Er zijn zelfs heel beslist twee vijandige partijen onder de regeerders: de partij-Hellebaut, die algemeenen en persoonlijken dienstplicht wil, en de partij-Hubert, die de anti-militaristische traditie

[p. 74]

der rechterzijde wenscht te handhaven. Met Hellebaut gaan meê: Helleputte en Schollaert. Liebaert houdt het met Hubert. Blijven dan nog De Lantsheere, Delbeke, Davignon en Renkin. Van De Lantsheere en Renkin wordt verwacht dat ze Helleputte volgen zullen: hunne vroegere radikale democratie neemt weêr de bovenhand, sedert men over het hoofd durft te gaan zien van den ouden heer Woeste, die dit lang niet aangenaam vindt. Ge hebt er geen idee van, hoe men in ministerieele kringen aan Woeste het land heeft. Vooral de intelligentste van het tegenwoordige ministerie: zij die wel weten dat het beste middel om aan 't bewind te blijven dáárin bestaat, dat ze het programma der linkerzijde uit zouden voeren... Aan de ééne zij hebben we dus: Hellebaut, Helleputte en Schollaert, met, waarschijnlijk, Renkin en De Lantsheere. Vijf op de negen. Hubert rekent beslist op Liebaert. Delbeke, te Antwerpen gekozen door de partij die als leuze heeft: “Niemand gedwongen soldaat”, kan, al is hij nu juist niet bang voor eene palinodie, bezwaarlijk anders doen, dan voor het statu quo te zijn. Blijft dan nog Davignon: de Belgische sphinx. Hebt ge opgemerkt dat de heer Davignon inderdaad een heel geheimzinnig wezen is? Hij praat heel weinig, en als hij iets zegt is het dan nog gewoonlijk heel diplomatisch-gemeenplaatselijk... Wat zal hij doen?... Ik, voor mij, houd het er voor, dat hij zich voorzichtig onthouden zal. Zoodat we komen te staan voor vijf hervormers tegen vier neen-knikkers of twijfelaars. Eene schitterende overwinning kan generaal Hellebaut dit zeker niet vinden, al staat het nu ook vast dat de minderheid zich bij de meerderheid aansluiten zal. Mijn pronostic is dus: de Dienstplicht komt er, want zonder twijfel zal een goed

[p. 75]

deel der rechterzijde de regeering steunen, die ook natuurlijk de liberalen en de socialisten meê heeft... En wat de heer Woeste dán zal doen, om niet van woede te stikken, weet ik waarlijk niet’...

Mijn zegsman, hij, wist wél wat doen tegen het stikken: hij bestelde een nieuwe flesch wijn. En die hebben we leêg gedronken op de gezondheid des Heeren Woeste, die deze daad van menschenliefde, thans meer dan ooit, verdient....

N.R.C., 27 Mei 1909.