Verzameld journalistiek werk. Deel 2. Nieuwe Rotterdamsche Courant juli 1907 - januari 1909

[p. 424]

Hollandsch-Belgische tentoonstelling

Brussel, 3 Juni.

Eigenlijk moest ik ‘Exposition Hollando-Belge’ schrijven. Want alles, of bijna alles, is hier zorgvuldig in het Fransch gehouden: opschrift en uitnoodigingen, reklaamkaarten en winkeljuffrouwen. Waarom dan toch? Brussel is de, Vlaamsche, hoofdstad van een hoofdzakelijk-Vlaamsch land. Ik weet niet wie deze tentoonstelling heeft ingericht, maar ik stel vast dat vooral Hollandsche en Vlaamsche huizen ten-toon-stellen. En nochtans: kwasialles in de, voor Holland en voor Vlaanderen vreemde, Fransche taal. Vreemd in al de beteekenissen van het woord, hetgeen wel blijkt uit de wijze waar er mee om wordt gegaan en gesprongen: ‘Prijzen voor Holland’ wordt hier telegraphisch door ‘Prix pour Hollande’ vertaald. En zoo ware er wel meer aan te halen... Wanneer gaan de Nederlanders dan toch begrijpen, dat men - alle Vlaamschgezindheid er buiten gelaten - hier hunne taal best begrijpt? Engelschen praten hier als overal, Engelsch. En Duitschers, Duitsch. Waarom doen de Hollanders dan de Vlamingen na, die vinden dat het ‘gekleed’ staat, in België niets dan Fransch te wauwelen; nu vooral, dat het in sommige, lang niet geringe, kringen voor fijn geldt, Nederlandsen te brouwen?.... - Welk thema voor den Vlaming, die op het aanstaande Nederlandsche congres te Leiden uit wil blinken!....

Maar ter zake: wij hebben, onder eene Belgische vlag en een Hollandschen wimpel, eene Hollandsch-Belgische Tentoonstelling. Gij wist het reeds, vermits ze hier aan-

[p. 425]

gekondigd werd en namen werden genoemd. Nu, namen zal ik niet noemen, vermits niemand zelfs maar getracht heeft, mij om te koopen. En, zoo ik op deze tentoonstelling terugkeer, dan ligt het aan het feit dat ik ze koel, beteekenisvol en smakelijk vind.

Koel. - Stel u voor dat de temperatuur hier in de twee laatste dagen tot om de 30 graden gestegen is. Een onweêr, een poolcongres: niets heeft er in verholpen. Wij zouden er het leven bij laten, indien er geene levensverzekeringen bestonden... Stel u dan de geneuchte voor van een tentoonstellingslokaal, dat door een donkeren gang in eene heerlijk-frissche zaal leidt, waar daarenboven geglaceerde drank is te krijgen!... Maar ik dring niet aan; want deze tentoonstelling is beter dan koel: ze is

Beteekenisvol. Is het eene bekroning ‘avant la lettre’ van het gedroomde, of gewenschte, Hollandsch-Belgisch Verbond? Ik zie de heeren Baie c.s. in hunne handen wrijven. Zou de ‘Entente’ reeds werkelijkheid zijn?... Eene verdiende belooning echter: die heeren hebben in de laatste weken hun best gedaan. Meetings in Brussel en in Antwerpen; ijverige perspropaganda, alle groote Fransche tijdschriften volgeschreven. Met, het moet wel gezegd en het wordt gaarne erkend: vooruitzicht op uitmuntende uitslagen. Maar dan toch ook met minder-aangename gevolgen. Stond het niet in een gezaghebbend Fransch blad, onderteekend door een Fransch generaal, dat het Belgisch-Hollandsch Verbond zou zijn als een derailleer-kussen tusschen de unie Duitschland-Oostenrijk-Italië en de nieuwe Fransch-Engelsch-Russische alliance?... Zoover hebben de heeren van deze tentoonstelling zeker niet gedacht.

[p. 426]

Een algemeen Europeesch conflict kan niet in hunne bedoeling hebben gelegen. Dat blijkt wel uit het feit dat deze tentoonstelling hoogst-gemoedelijk is, en vooral

Smakelijk. Want ieder vindt hier zijne gading. Hier zijn drink- en eetwaren, zelfs voor kuikens en papegaaien. Ik heb u beloofd, geene namen te noemen, maar ik moet bekennen dat, in opzicht van consumptie en verbruik, iedere ten-toon-steller recht heeft op den meesten lof, behalve een horlogemaker, een pianofabrikant en een mekanicien. Buiten deze ruststoorders ziet men hier niets dan menschen die plezierige dingen aanbieden: jenever die door limonade wordt gepalliëerd, boter en koek, tabak uit Holland, maar cigaren uit België, nachtlichtjes en reukwater, thee en vogelzaad; tot zelfs poetspommade en aardewerk, voor wie ze mochten lusten. Het opstellen, overigens,van koning Leopold tusschen Koningin Wilhelmina en Prins Hendrik is, in deze tentoonstelling, symbolisch: sedert ruim veertien dagen staan ze eene uitstalling van brood en koffie aan te staren....

Ziedaar deze tentoonstelling, aesthetisch en politisch beschouwd. Meen niet dat ik er maar eenigszins mee heb willen spotten. Dit is eene uitmuntende poging tot toenadering geweest, - al begrijp ik niet hoe een Hollandsch-Belgische biljartmatch als heden plaats heeft, daartoe meehelpen kan... Alleen vind ik het maar jammer, dat men het ding niet wat ruimer op heeft gezet. Gelijk het thans is, lokt het geen volk. En 't volk dat komt vindt het wel wat kleintjes. Bij zulke tentoonstellingen zijn meer dan goede bedoelingen noodig. Van de idee is zeker veel meer te maken, dan hier is bereikt. En dat er meer van komen zou ben ik de eerste, om te wenschen.

W.R.C., 5 Juni 1908.