Verzameld journalistiek werk. Deel 2. Nieuwe Rotterdamsche Courant juli 1907 - januari 1909

[p. 381]

De Vlaamsche vereeniging van letterkundigen

Brussel, 21 April.

't Beste bewijs dat er een Vlaamsche literatuur bestaat, is, dat er, onder menschen van diverse pluimage, maar die allen verzen schrijven als een engel en proza als van Flaubert, behoefte werd gevoeld aan eene vakvereeniging, die, op de leest der Hollandsche zustervereeniging geschoeid, zich op tweeden Paaschdag in 't vieren van hare eerste jaarsvergadering mocht verheugen. Men vereenigde zich in een symbolisch lokaal: de ‘Taverne de la Régence’, waar de ‘Jeune Belgique’ werd gesticht en nog steeds al wie eenigszins aan letteren doet zich verlustigt in het verorberen, als 't past bi appetite, van Scotch ale of eene deftige Demi-tasse; en na de zitting ging men bitteren in een ander symbolisch lokaal: de ‘Globe-tavern’, waar ‘Van Nu en Straks’ tot stand kwam en dat evenzeer, als proeflokaal, de gunst van alle rechtgeaarde letterminnaars geniet; en dan trok men, op etensuur, naar de eerste taveerne terug, waar verbroederd werd en getoast in ‘Régence’ - en anderen stijl, en waar welverdiende hulde werd gebracht aan de heeren die uit Holland waren overgekomen: den in Vlaanderen zeer geliefden, zeer bewonderden, en zelfs nagevolgden Lod. van Deyssel; de twee uitmuntende dichters, die, met Boutens, de drievuldigheid uitmaken waarvan de naam met eene B begint: Boeken en Bastiaense; en dr. Van der Valk.

Al verzeker ik u, dat op dit gastmaal de vriendschap met het stevigste cement bezegeld werd, ik zwijg erover,

[p. 382]

om u enkele woorden over de, zeer belangrijke, zeer zakelijke vergadering, met gezag door Prosper van Langendonck geleid, te zeggen.

Hoofdschotel - wel te verstaan: van de besprekingen, niet van het diner - was: De Staat en de Vlaamsche letterkunde.

Gij weet dat bij ons de literatuur van Staatswege ‘aangemoedigd’ wordt. Behalve de vaste prijzen en ondersteuningsgelden, worden ook van schrijvers, - die het aanvragen, hetgeen wel wat vernederend wordt gevonden, - bij 't verschijnen van een boek een aantal exemplaren ten behoeve der volksbibliotheken, aangekocht: zonderlinge aanmoediging, wanneer de schrijver zijn boek aan een uitgever verkocht heeft, vermits het dan de uitgever is die de duiten op gaat strijken, en het gebeuren kan dat de Belgische staat hoofdzakelijk vreemde - Fransche of Hollandsche - uitgevers zijn steun verleent. Dat ware nu minder, al zou herziening der reglementen, die berusten op vroegere toestanden, toen de auteur gewoonlijk zelf de uitgave van zijn boeken bekostigde, hoogst dringend zijn. Maar nu bleek het, wat erger is, dat de ‘aanmoediging’, verre van gelijkmatig over Fransch-Belgische en over Vlaamsch-Belgische literatuur te zijn verdeeld, zwaar naar Franschen kant overweegt.

Zoo ontving de voornaamste volksbibliotheek van het Vlaamsche land, die van Antwerpen, op acht boeken één enkel Nederlandsch werk en zeven Fransche. Dixit Lode Baekelmans, die 't weten kan, vermits hij beambte dier volksbibliotheek is, en die er op aandringt dat officieel de lijst der aangekochte boeken bekend zou worden gemaakt. Hier heeft professor Scharpé, de uitmuntende geschied-

[p. 383]

schrijver der Vlaamsche letteren, een praktisch voorstel op bedacht, dat, buiten wil der regeering om, ons toe zou laten kontrool te houden: al de leden der vereenigingen zouden een exemplaar van hunne nieuw-verschenen werken aan het bestuur geven, die ze, tot aanmoediging, den bevoegden minister toe zou laten komen. Bij officieele bestelling zou het prijscijfer aan het bestuur bekend worden gemaakt. De gezamenlijke bedragen, van het begrootingskrediet afgetrokken, zouden toelaten de verhouding der aanmoediging aan Fransch- schrijvenden en aan Vlamingen vast te stellen. Iedereen vond het voorstel geniaal; op zulke wijze zal dus gehandeld worden. Subsidiair werd nog door den uitbundigen Alfons Sevens voorgesteld, dat, om alle verkeerde toezending aan dorpsbibliotheken te voorkomen, - hier werd, tot dezes schaamte, dikwijls de naam van Karel van de Woestyne genoemd, die blijkbaar geen persona grata in deze bibliotheken is! - de regeering aan de bibliotheek-besturen eene lijst der beschikbare boeken, tot keus, sturen zou... Men ziet het, minister baron Descamps-David heeft werk op zijn winkel..... En - ziedaar 't voornaamste. Ik ben er verre van, het weinig te vinden. Moge 't aldus voortgaan!

N.R.C., 24 April 1908.