Verzameld journalistiek werk. Deel 2. Nieuwe Rotterdamsche Courant juli 1907 - januari 1909

[p. 377]

Naar de oplossing?
I

Brussel, 16 April.

Het duurt nu weer twee dagen reeds. Twee zittingen lang heb ik de wrange vreugde van een nutteloos en vervelend tijdverlies gesmaakt, - tijdverlies voor het Parlement vooral (ik-zelf heb er mij op toegelegd, steeds mijn tijd te verliezen), maar wrange vreugde die me zeer persoonlijk blijft: vreugde om 't onveranderlijk-vermakelijke van dit Fantocchini-spel, eene wrange echter omdat men, in eene omstandigheid als deze, den druk der gewoonte toch wel even mocht afschudden, en, vermits ieder er naar haakt, alle ijdel woordengekraam moest vermeden worden, waar het er op aan komt te weten of we, ja dan niet, Kongo in gaan nemen, of ons door Kongo in gaan laten nemen.

Een tijdverlies, dat vervelend is. Vervelend voor den lande; ook vervelend voor wie trouw de zittingen bijwoont. Want weer is het de holle redenarij geweest, het deftig en plechtig vertoog van wat ieder weet, het nadrukkelijke verzekeren van wat niemand meer ignoreert: heel de parlementaire welsprekendheid in haren banaalsten vorm, naar de probaatste recepten, maar zonder eenig doel dan, misschien, tijd te doen verliezen.

Want noch de heer Schollaert, noch de heer Woeste, noch de heer de Broqueville, noch de heer Cousot - herlees wat er u over geseind werd - hebben iets nieuws verteld. Wist gezel Bertrand eene siddering door de zaal te doen gaan, dan was het niet om nieuwe Kongoleesche gruwelen: het was om het leven dat arme dompelaars in Brusselsche werkmanshuizen leiden en... lijden, een leven

[p. 378]

dat onherroepelijk naar de ergste zedeloosheid voeren moet: dit in verband met het feit, dat men wél 16 millioen aan 's Konings domein te Laeken wil besteden, maar voor die werkmanswoningen geen duit op de 46 millioen, door den Koning voor ‘nuttige’ werken gevraagd, over heeft.

Praten dus, óm te praten: l'art pour l'art van de staatkunde. Bewijst het, dat men absoluut tijd verliezen wil, om tijd te winnen? Laat het ons nagaan.

Er is u geseind geworden, dat, Woensdag reeds, de vrede tusschen rechts en links geteekend was. De Socialisten hadden beloofd, alle obstructie te laten rusten, op voorwaarde dat de regeering de bespreking niet smoren zou, en de verkiezingen deze niet zouden besluiten. De regeering had toegegeven: men zou zitten tot negen Mei, en, was men dan tot geene oplossing gekomen - 't geen weinig waarschijnlijk is: er zijn een kleine vijftig redenaars ingeschreven! - dan maar voortdoen, op 't gemak en ‘gezapig’, gelijk ze in 't Westvlaamsch zeggen, ná de verkiezingen... Dat was dus uitmuntend, en de regeering had begrepen, dat Kongo-overneming eene ernstige zaak was, om den gril van den Koning, die vooralsnog en tot op 24 Mei op trouwe verdedigers en overtuigde ‘naasters’ rekenen mag, niet op te offeren aan den wil van het land, die op den dag van 24 Mei zal bewezen worden, en eenige verandering, der koninklijke politiek ongunstig, meêbrengen kon. Al is dit nu ook weer niet waarschijnlijk, en al ware 't nu ook gewenscht er ineens, mits uitdrukkelijke toegeving van hoogere hand waar nog iets hapert, - en alles voorspelt dat men die toegeving wel doen zou, weigerig maar dan toch om den toestand te redden, - al ware 't goed, herhaal ik, er een einde aan te maken: ‘beter

[p. 379]

een vogel in de hand dan tien in de lucht’, dachten de Koning en zijn ministerie, en, vermits zij nu toch op eene meerderheid mochten rekenen...

En nochtans werd met uiterste verzoeningsgezindheid, met aandoenlijke eendracht aan den eisch van links toegegeven: de verkiezingen zouden de debatten verhaasten noch vertragen: men zou liever van vacantie dan van uitgebreide bespreking afzien; en, werd Kongo verworpen of overgenomen, ieder, vóor of tegen, zou, naar Pilatus' voorbeeld, frisch zijne handen in onschuld hebben mogen wasschen... Aldus werd besloten en plechtig aangegaan.

Maar 't moet buiten 's Konings voorkennis zijn gebeurd, want nu komt mij ter oore, en uit den mond van iemand die het weten kan, dat de heer Schollaert op zijne... vergissing terug wil keeren. Men zal de werkzaamheden op 9 Mei niet staken; onze ‘honorables’ zullen op dien dag, zorgenvrij en kommerloos, ter Gentsche paardenmarkt, - heel het land komt er naar toe, - geen nieuwe hengsten gaan kiezen om voor den Staatswagen te spannen; er zal worden doorgewroet, en men zal tegen de verkiezingen geheel klaar komen. Aldus zijn de nog drie-kwart geheime bedoelingen des heeren eerste minister. Het telegram van aan de Azuren kust, dat hem op zijn eerste besluit, dat van de geheele Kamer, heeft doen terugkeeren, heb ik niet gelezen, natuurlijk: en ik weet ook niet of de houding der linkerzijde en van de rechtsche leden, die voor verlengd debat zijn, het den heer Schollaert niet geraadzaam zal doen vinden, dat telegram, hetwelk ik vooralsnog niet lezen mocht, in het Parlement niet luidop vóor te lezen... Ik vermeld u het loopend gerucht, - neen, de zwevende fluistering; en ik zou haast durven zeggen dat ze niets

[p. 380]

dan waarheid bevat; vreesde ik de voorzichtigheid niet van ons Kabinetshoofd, die misschien reeds een telegram als antwoord heeft gestuurd, of het wel doen kon, na in den pols van zijne vrienden angst of koorts te hebben voelen kloppen... Hoe 't weze, de secties, bijeengeroepen om de buitengewone begrooting, waar het geschenk van 45 millioen voor den koning reeds op uitgetrokken was, te stemmen hebben zich vooralsnog kranig gedragen. Waar 't geschenk niet geweigerd werd, vroeg men de splitsing. Dit geeft dan toch een goeden dunk van den ernst en de onafhankelijkheid onzer volksvertegenwoordigers: eerst zien of we overnemen zullen, en in welke voorwaarden; daarna eerst van erkentelijke geschenken spreken....

En het is maar billijk ook!

N.R.C., 18 April 1908.