Verzameld journalistiek werk. Deel 2. Nieuwe Rotterdamsche Courant juli 1907 - januari 1909

[p. 337]

Modes lb/I

Brussel, 24 Februari.

Het is te uwer eer, en, hoop ik, te uwer genoegen, geachte lezeressen, dat ik, langs de kronkelpaden der politiek, uit de zwoele Kongo-atmospheer daal, om wat door de Brusselsche avondstraten, van de Berg-van-'t Hofstraat naar de Nieuwstraat, te kuieren.

Wij zijn immers in de ‘Grande Quinzaine de la Presse’, hetgeen wil zeggen dat, door toedoen van de Brusselsche pers en verlekkerd op allerlei uitgeloofde prijzen, de winkels onder elkander wedijveren met schitterend-verlichte uitstallingen. Het is een echt genot, dezer dagen, 's avonds tusschen vijf en zeven, midden door de menschenvolte heen, te loopen, gelijk iedereen stil te blijven staan voor al het moois dat ten toon is gesteld, uwe kleine mopperende verdrietjes op te voelen lossen in de feeststemming der menigte, en als een kind te bewonderen al dat blinkende, al dat heerlijke...

Dames, het geeft mij de gelegenheid, u over de aanstaande modes te spreken. Nu ik me echter daar toe neerzet, zinkt er een groote moedeloosheid in mij. Zal ik voor den fatterigste der aanstellers niet doorgaan, nu ik over zaken schrijf waar het geringste bakvischje me les in kon geven?... Zeer bewust dat ik een waagspel aanga, is het allerminst overbodig dat ik met verontschuldigingen aanvang, en met dezen enkelen titel tot uwe lankmoedigheid, dat ik misschien niet goed weet wat ik doe....

Ik heb geleerd een methodisch mensch te zijn. Ik heb mezelf opgedrongen, in alles orde te houden. Is dit eene

[p. 338]

goede hoedanigheid voor een ‘Chroniqueur de la Mode’? Ik vrees erg van niet. Ik voeg hier echter gauw bij dat ik niet van alle fantazie verstoken ben, en dat die fantazie me soms wel parten speelt. Daarom dan juist heb ik die ordelijkheid geleerd. Ordelijkheid en fantazie nu, een strenge liefelijkheid, eene aanminnige waardigheid: het wil me voorkomen dat dáár juist misschien de karakteristiek der huidige en toekomstige vrouwenmodes in ligt. Vergis ik mij? Wellicht! - al geeft het me niet te minder den moed, voort te gaan...

Ik heb dus het gevoel der orde, en heb de eer u dit mede te deelen om er u op te wijzen dat ge voor heden van mij geen volledig overzicht der vrouwelijke modes van tegenwoordig en toekomend seizoen hebt te verwachten. In mijne wandeling sluit ik dus de oogen, telkens als ik vóór een winkel kom waar bal-toilettes zijn uitgestald, om ze wijd te ontsluiten als het hoeden en ‘robes de ville’ aangaat. Ik zal u dus over deze laatste spreken; de bals bij prins Albert geven me spoedig gelegenheid u te vertellen, met uw goedvinden, hoe ongemakkelijk onze mondaines zich kleeden om te dansen.

Eerst de hoeden dus... Maar laat ik er u dadelijk op wijzen welk verschil er bestaat tusschen den binnenkant en den buitenkant der vitrines. Op straat is het nog steeds de overgroote klok, de emmer, de ketel die, omgekeerd op de krullende weelde van den verbluffend-uitgezetten haartooi, zich daarenboven siert met de veeren van menigvuldige struisen, honderden maraboes, ontelbare paradijsvogels. - Mooi? Ik ben niet zóó weinig galant, dat ik hier niet het oordeel aan de dames zelf zou overlaten. Eene mooie vrouw verliest overigens nooit hare rechten,

[p. 339]

noch hare bevalligheden. En met de reuzige moffen van dezen winter, waar het schoothondje gemakkelijk gezelschap houden kon aan geldbeugel, taschje en neusdoek, heb ik de reuzige, prachtig-gestoffeerde hoeden ééne heerlijkheid gevonden - evenzeer als ik mikroskopische hoofddeksels en belachelijk-infieme moffen bewonderd zou hebben, indien de mode ze ons had medegebracht, en indien de vrouwen er hunne gratie aan geleend hadden.

Op straat dus: nog steeds overgroote hoofdtooi. In de winkels echter iets nieuws.

Maar laat me hier eene kleine incursie in de geschiedenis toe. Gij zult niet geweest zijn zonder te merken dat voor de kleeding we tot het einde der 18e eeuw zijn teruggekeerd. Tot in het kapsel toe, dat ons van de Princesse de Lamballe tot aan Théroigne de Méricourt voert. De lange jaket van het tailleur-costuum herinnert aan het rijkleed der hofdames van Louis xvi. Bleven, buiten eene mislukte poging, de hoepelrokken ons gespaard, we kregen menigvuldige Directoire-kleederen te zien. Het fichu Marie-Antoinette maakte heerlijk en teeder furore. Tot het corset toe - vergeef me - was een plagiaat. En de hoeden? In afwachting van den ‘cabriolet’ die Joséphine de Beauharnais zou dragen, zagen we de groote ‘bergère’ naar schilderijen van Watteau, het kleine stroohoedje met den krans rozen, zooals Lancret er zijne schoonen meê tooit, heel even op het voorhoofd de groote neteldoeken muts met zijden strik van Madame Elisabeth; en, nu onlangs, den breeden hoed van grof stroo met veeren, dien ge zien kunt in ‘La visite au Fermier’, uit ‘Monument du Costume physique et moral de la fin du 18e siècle ou tableaux de la vie’ door Moreau, le Jeune (Neuwied sur le Rhin -

[p. 340]

339mdccclxxxix.)

Wij laten het bij het Revolutiejaar niet; eene gravure van 1791 toont ons eene schoone, die, nagenoeg gekapt als onze modernste dames, evenals zij een phenomenale klok met drie eindelooze struisveeren toont. En voor het voorjaar 1908 voorspel ik u nu de laatste mode... van 1793: den hoed van Robespierre, den hoed die naar zijne vijanden, de Girondijnen, zal worden genoemd, den hoed van het Schrikbewind... die thans alleen de tirannij der mode zal beduiden, en de tirannij van de triumphantelijke schoonheid.

Het zal dus zijn, flink en stevig op het hoofd, dat, gelukkig, wat minder-omvankelijk kapsel zal aan te nemen hebben, gevlochten uit paardshaar of uit fijn stroo, een hooge vorm, met meer of minder-ruimen rand, grillig misschien nog wel een beetje, naar ik vermoed en verkies, liefst klassiek-streng. Er omheen, tot boven toe, tweetonige zijde gedrapeerd; van voren, misschien, eene hooge gesp (een effen, zilveren gesp ware heel mooi). Links, drie of vier, niet al te hooge, struisveeren (frisure Prince de Galles), of een ruiker felle bloemen. Ik stel u, b.v., een goud-bruinen vorm voor. Er los omheen, donkerbruine zijde, doormengd van zijde van zelfden mordorétoon. En links: groote, gele rozen. Of diep-blauw met fel-groen. Of heel de toonschaal van violet.... Ik heb echter als een voorgevoel, dat bruin, mooi warm bruin, veel gaat gedragen worden.

Ook door heeren; ook in de stad-toilettes der dames. Deze toilettes blijven liefst den gemakkelijken tailleurvorm aannemen. Niet echter zonder eenige merkbare wijzigingen. Zoo zullen wij ze maar zelden meer met een zijden

[p. 341]

lint geboord zien, zooals verleden zomer geschiedde; zelfs de zwarte niet meer. De laatste nieuwigheid, die al de naden der jaket openlaat van aan de taille tot onderaan, geloof ik niet lang stand te zullen zien houden. Het geheele kleed gaat meer, dunkt me, naar de laatste noviteiten van... 1794. Het is lichtelijk op de hoeden vóor: het bereidt reeds uitdrukkelijk het Directoire voor. Reeds zien we, voor de japon, de taille zeer hoog genomen; doch, hierover meer als ik het over baltoilettes heb. Bij het tailleur-costuum blijft de japon op allerlei wijzen in plooien getrokken, samengehouden tot onder de knieën, en dan wijd-uit. De jaket blijft open staan, is tamelijk lang, en langs voren heel vluchtig naar achteren afgesneden. En natuurlijk gemaakt uit dik-wollen Engelsche stoffen, in de lengte doorlijnd; liefst, herhaal ik, in hoog, warm bruin....

Ik herlees dezen brief, en ben, niettegenstaande mijne journalisten-roublardise, er niet verre van af, beschaamd te zijn. Ik ga waarlijk gelooven dat ik nog beter thuis ben in Kongo. Als de dames nu maar niet zeggen dat ik er, in modeszaken, thuis hoor. Het ware mijne straf om al te ver gedreven wagen. Ik zal de straf niet al te erg opnemen echter, me troostend met de zuiverheid van mijne bedoeling, ook mijne lezeressen eens aangenaam te zijn....

En nemen ze het me niet al te kwalijk, dat ik hun gebied betrad, dan geeft het mij den blijden moed, binnen een paar dagen te herbeginnen.

N.R.C., 27 Februari 1908.