Verzameld journalistiek werk. Deel 2. Nieuwe Rotterdamsche Courant juli 1907 - januari 1909

[p. 210]

Koning, Kongo en kamerzittijd

Brussel, 20 November.

Denk niet dat ik bovenstaanden titel neerschreef om u te bewijzen welke mooie alliteraties men in 't Nederlandsch vinden kan: het zijn de omstandigheden, die meer tot ernst dan tot scherts stemmen, die drie woorden samenbrengen, in de Belgische politiek van den dag onafscheidbaar.

Ik schreef u dat we eene gansche week lang de eer en het genoegen smaakten, koning Leopold in Brussel te hebben. Die eer en dat genoegen, verhoogd door het feit dat onze Koning er zelf plezier in scheen te scheppen, zich door de straten van zijne goede stad Brussel ‘à la Daumont’ te laten karossen, ging tevens niet zonder eenige hoop. De bladen en sommige goedingelichte personen waren niet zonder aan die hoop een vasten vorm te geven. De meest ongeloofelijke dingen werden ons beloofd, en ik liet niet na er u verslag over uit te brengen. Dat die hoop geheel ijdel was, en zonder grond, werd overigens tegengesproken door het feit dat koning Leopold lange gesprekken had gevoerd met kabinetshoofd de Trooz. Ik was bij machte u 't geheim dier gesprekken te ontsluieren. Iedereen overigens wist, dat het doel van den Koning, bij zijn bezoek aan de hoofdstad, was: zijne bezorgdheid aangaande Kongo in te lichten en te stillen. De praal van zijn, zoo ongewoon, verschijnen in ons midden was het beste bewijs dat hij bedacht was op duidelijk bevestigen dat hij voor 's lands zaken kwam. Het ging verder: er werd officieel uitgebriefd dat de Koning lijdend was aan 't geen men te Antwerpen ‘het pootje’, in Gent ‘de

[p. 211]

beestjes’, en in Brugge ‘de kozijntjes’ noemt, en wat in goed Nederlandsch geloof ik ‘jicht’ heet; en was het geen heerlijk teeken van zijn bedoeling, 's lands welzijn te dienen, dat hij, niettegenstaande eene kwaal die hem gebiedend te Parijs onder de oogen van zijn Franschen lijfarts moest houden, zich in Brussel zeer ernstig kwam onderhouden met wie hem aan het hoofd der regeer ing verving, met den rondlijvigen, gedesabuseerden en veeldurvenden de Trooz?... Dit stelden zijne onderdanen vast, en zij gingen haast juichen. Zou dan eindelijk Leopold II met Jan Frans Willems gaan neuren: ‘Mijn vaderland is me niet te klein’? Had de ziekte hem van 's werelds ‘Vanitas Vanitaturn’ overtuigd in zooverre, dat hij den pomperijen van het wufte Zuiden den rug toegedraaid, aan zijn volk de blijde boodschap brengen kwam: ‘wees gelukkig in uw huwelijk met Kongo; ik, de vader der bruid, stel mij met het vooruitzicht van uw geluk tevreden, zonder, gelijk een echt Kongoleesch schoonvader, zóoveel stuks vee, zóveel maten rijst en zóveel levende kippen als vergoeding voor mijne dochter te vragen’? - Want die groote kinders van Belgen hadden het heusch durven gelooven: Leopold II komt werkelijk om der een einde aan te maken; de Kamer gaat weer open; 't werk der Kommissie van de XVII loopt op zijn einde; 't overnemingsverdrag ligt klaar en wordt ons voor onmiddellijk beloofd; 't ministerie heeft toegegeven: 't wordt tijd dat er gestemd wordt...

Maar ge zijt er wel mee: opeens voelt de Koning de kozijntjes zijn linkerhiel heviger dan ooit aantasten; de beestjes bijten als na langdurigen hongersnood; het pootje dreigt, rood en gezwollen, te barsten. Hij moet

[p. 212]

weer naar zijn Parijschen heelmeester, en... bezocht gisteren in het ‘Grand Palais’ het ‘Salon de l'Automobile’, zelf zittend in zijn teuf-teuf, aldus bewijzend dat zijne bezorgdheid om Kongo-kolonie voor goed geweken was.

En inderdaad: het verdrag van overneming wordt in de Kamer niet neergeleid; weer hoort men in de kamercoulissen: ‘'t Zal voor dit jaar niet zijn’; minister de Trooz trekt voor ondervragende Kamerleden wanhopige schouders op, en zijn kamerknecht weet mij mede te deelen: Leopold II heeft per abuis 't verdrag in zijn zak gestoken, 't Moet thans in Parijs zijn, wie weet in wiens handen!’...

Ik, persoonlijk, heb geen vertrouwen in kamerknechten. ‘II n'y a pas de grand homme pour son val et de chambre’, zegt Voltaire; en ik zelf kan niet gelooven dat de minister-president, na aan de commissie der XVII te hebben toegegeven, niet zoozeer van zijne eerlijkheid zou overtuigd zijn, dan dat hij niet vóor den Koning 's lands rechten en eischen zou hebben verdedigd; ik ben overtuigd dat hij voet voor voet, gesteund overigens door een paar zijner collega's, den Koning het terrein door zijne toegeving, of, beter gezegd, door die zijner vrienden wier hij oorlof gaf, aan de oppositie afgestaan, bevochten zal hebben; ik zou er mijn hand voor in 't vuur steken dat hij zal gezeid hebben: ‘Sire, ik heb beloofd, binnen een paar dagen het tractaat van overneming met al de noodige rekenschap en papieren over te leggen; het werd, naar mijn ziel en geweten, evengoed voor uw goed als voor dat van het volk, door de gevolmachtigden samengesteld; ik twijfel er niet aan, of het zal u believen het met ons te steunen, vermits het niets doet dan van uwe erfenis

[p. 213]

bij voorbaat eene echt-koninklijke erfenis te maken.’

Ziedaar, wat ik mij van den heer de Trooz voorstel. Gisteren echter liep hij in de Kamer rond met een gezicht, met een gezicht... Ik zou hier moeten een citaat uit Dante doen, aangaande de zieltjes uit het vagevuur. Neem me echter niet kwalijk: ik herinner me de woorden niet voor het oogenblik...

N.R.C., 23 November. 1907.