Verzameld journalistiek werk. Deel 2. Nieuwe Rotterdamsche Courant juli 1907 - januari 1909

[p. 207]

De Vlaamsche literatuur te Brussel

Brussel, 20 November.

Vór een goed jaar schreef de Brabantsche Gouwraad 3000 frank prijzen uit voor de beste boeken die ieder jaar in de beide landstalen werden uitgegeven. Tot op heden werden vijf Vlamingen bekroond: K. van de Woestyne, H. Teirlinck, G. Vermeersch, V. de Meyere en M. Sabbe. Dit jaar richtte de Vlaamsche Schouwburg letterkundige vertooningen in met voordrachten, en H. Teirlinck sprak er over H. Heyermans Jr. Over Heyermans ook, wiens ‘Schakels’ in 't Fransch zullen worden opgevoerd, is Vermeylen, insgelijks voor het schouwburgtooneel, uitgenoodigd te komen spreken. Sedert eenige dagen loopt het gerucht dat volgend jaar het bestuur van den Vlaamschen schouwburg naast aan Hubert Laroche, gelijk de N.R.C. heeft gemeld - aan Herman Teirlinck als letterkundig directeur zou worden toevertrouwd. - Al deze gelukkige teekenen van eene officieele herleving der Vlaamsch-Nederlandsche cultuur in de hoofdstad loopen thans uit op eene tentoonstelling van het Vlaamsche boek en het Vlaamsche dagblad in het ‘Musée du Livre.’

Dat ‘Musée du Livre’ is eene inrichting, die verleden jaar in een oud, schoon huis der hooge stad tot stand kwam, en die bedoelde aan de ‘kunst van het boek’, aan de materieele als aesthetische uitvoering van druk, als van versier- en bindwezen, den oud-Vlaamschen glans en roem terug te geven. Leergangen worden er door zeer bekwame vakmannen en kunstenaars gegeven, voordrachten over literatuur als over kunstgeschiedenis gehouden; besten-

[p. 208]

dige tentoonstellingen, retrospectieve als vooruitziende, praktische als louter-aesthetische, werden er ingericht. Het leek eene uitmuntende instelling te zijn. In een lokaal als dat waar zij gehuisvest is, werd het een vermaak er even binnen te loopen, en de laatstverschenen mooie boeken te zien, er met liefde over kopersnede of stempelband te hooren spreken. Het was voor ons, Vlamingen, eene fierheid, er door de bestuursleden - geen flaminganten voorwaar, - eene tentoonstelling van het Vlaamsche Boek te zien uitlokken, en er, op hunne uitnoodiging, Pol de Mont te hooren spreken over de Evolutie der Vlaamsche Poëzie sedert 1830.

Het dient echter, om der waarheid wille, gezegd: tentoonstelling als voordracht waren eene desillusie: zij geven niet wat er door de Vlamingen van mocht worden verwacht.

Stel u voor: zes kleine glazen kasten, van vier rekken elk, vol Vlaamsche boeken gepropt weliswaar, waar men echter slechts met de meeste inspanning en met veel vóorkennis gewapend zijn weg in vindt. Eindelijk ziet men de indeeling wel: rek-Buysse, rek-Streuvels, half-rek-Teirlinck, half-rek-Vermeylen; en voor de poëzie: rek-Gezelle, rek-De Mont, rek-Hélène Swarth; wél merkt men dat, naast Buschmann van Antwerpen, deze tentoonstelling een triomf is voor Hollandsche uitgevers als Van Dishoeck en Veen. Maar, waar men eene methodische indeeling verwachtte die aan niet-ingewijden een blik op de, reeds niet langer zoo enge, Vlaamsche letterkunde wilde geven, staat men alleen voor dooreen-gedwaalde omslagen, die niets leeren kunnen, dan dat het Vlaamsche boek nog vooralsnog aan 't gele kaft en aan het format-Charpentier

[p. 209]

der Fransche uitgaven ontsnapte, en dat vele omslagen van Vlaamsche boeken door eenzelfden Vlaamschen schrijver werden versierd.... Zoodat de tentoonstelling stellig haar doel niet bereikte.

Voor 't geen Pol de Mont's voordracht aangaat ook hier mocht veel ernst en veel wijding gewacht worden. Spreker had moeten voor oogen houden dat hij niet alleen voor ingewijden en overtuigden sprak. Nu had zijne verhandeling wel den zwaai en de schittering, bewees ze wel het gemak zooniet de kieschkeurigheid van den spreker; maar zij was ons al te licht, al te vluchtig, al te... flamingantisch ook, dan dat ze voor een, misschien niet eens onbevooroordeeld, wellicht geheel onwetend publiek zou passen. Het is nu wel het geval niet geweest: de meerderheid der aanwezigen bestond uit overtuigden. Was het echter andersom geweest - en in een ‘Musée du Livre’ had dit best kunnen zijn -, dan hadde de voordracht van Pol de Mont bepaald niet overtuigend, wat al te romantisch, beslist te oppervlakkig geklonken. Gelukkig dus maar dat geene vijandig-gezinden aan deze welsprekendheid de Vlaamsche letterkunst van heden ten dage waren komen meten...

't Geringe slagen van tentoonstelling (waar, onder de dagbladen, vooral ‘de Hobokenaar’ en het ‘Dagblad van het syndikaat der Vereenigde bakkers’ de aandacht trokken) als van voordracht neemt echter niets af van de beteekenis, dat ze in Brussel mogelijk worden, ook buiten Flamingantisch initiatief en Vlaamsche lokalen. Wij kunnen alleen toejuichen, waar wij het zien gebeuren.

N.R.C., 23 November 1907.