Verzameld journalistiek werk. Deel 2. Nieuwe Rotterdamsche Courant juli 1907 - januari 1909

[p. 40]

De koning in de tentoonstelling van het Gulden Vlies

Brugge, 23 Juli.

Neen, ik zon in de plaats niet willen zijn van Koning Leopold, deze week althans. Eergisteren en gisteren, bij gelegenheid der Nationale Feesten, was hij gedwongen enkele ceremoniën te Brussel bij te wonen. Heden: de lastige dag van Zeebrugge en 't Gulden Vlies. Morgen: officiëel bezoek aan Gent; Donderdag elders nog; en Zondag wéer elders.... Als men daarbij de zeventig lang voorbij is, vermoeiend hinkt als zijne majesteit, en... gedwongen is bij dat al zijn goed humeur te bewaren, moet het minder aangenaam zijn, Majesteit te heeten...

Van middag dus zou de koning de tentoonstelling van het Gulden Vlies bezoeken...

's Morgens was het nog betrekkelijk kalm in stad. 't Was de voortzetting der kalme vreugde van gisteren. Wel waren in de vroegte de gezichten betrokken: het regende. Maar toen het ophield kwam de blijde stemming terug, zonder groote uitflapperij, zonder baldadigheid, met een, haast-ingetogen, begijntjes-plezier.

Want het is opmerkelijk hoe naïef en hoe fijn de Brugsche massa zich amuseeren kan. Het slaat nooit in uitgelatenheid over; het blijft meer een bewust genoegen dan het uitbundig feestvertoon zou worden. Opmerkelijk toch hoe dat zóo zeer van stad tot stad veranderen kan: te Antwerpen breed en gul, te Brussel spotziek en ‘canaille’, te Gent grof en brutaal: hier, een kinderlijke vreugde zonder passie, een genieten van dat er vlaggen

[p. 41]

uithangen, dat er muziek speelt, dat er veel volk door de meestal-verlaten straten wandelt; dat het, in éen woord, ‘feest’ is.

Zoo ging het, den geheelen morgen door, maar met den middag werd het natuurlijk wat drukker. Op de Groote Markt vooral. Nieuwe vlaggen kwamen uit de vensters wapperen; er werden opschriften aan de balkons genageld; de laatste versierselen werden aangebracht, en gingen glimmen in de gulle feestzon... En toen kwamen de kinderen der scholen, lange reien maagdekens, door ijverige zusterkens aangevoerd, en die de estrades gingen bezetten: groote witte bloemen in het stralend licht; en stralende gezichtjes ook onder de zonblonde lokken. En er waren ook knaapjes die in rij en gelid aanstapten, vlagge in top, en op de stellages gingen zitten die men voor het steekspel van morgen heeft opgetimmerd.

Drie uur: de Koning zal niet lang meer uitblijven. Er gaat als een wind van verwachting door de blijde massa. Reeds trekken de geborduurde uniformen en de sjieke dames de tentoonstelling binnen. Ik ga mee....

Rechtuit gezeid: ik geloof niet, ooit zooveel steken of officieele hoofden bijeengezien te hebben. 't Is alsof de steek de klassieke hoog-zij vervangen heeft. 't Is een zondvloed, een steeds stijgende massa van steken: gezanten en politiecommissarissen, generaals en senators, burgemeesters en schoolopzieners: ze zijn allemaal in Maarschalk van het Keizerrijk verkleed. Men is haast beschaamd, niet mee te kunnen doen... En goud dan, en decoraties! Wie hier omliep in eenvoudig habietcostuum ging zich waarlijk nederig voelen, als... een kellner. Ik wist niet dat Brugge zóó rijk aan gedecoreerde lui

[p. 42]

was. Allemaal minstens ridder van het Gulden Vlies, ging men denken; en men werd weer beschaamd, een naakt knoopsgat, zonder het minste lintje, te toonen.... - En de toilettes der dames dan... Maar hier geef ik het op: 't is onbeschrijfelijk.

Vier uur. Men wandelt rond; presentaties hier en daar; leden der koninklijke Vlaamsche academie zien er verveeld uit, en mopperig, omdat ze geen uniform hebben; Belgische officieren komen hunne pracht aan 't groote tenue der Spaansche hellebardiers snoevend vergelijken; en waarlijk, hun flonkerend goud legt het tegen de zeemvellen broek en de hooge slobkousen der Spanjolen niet af...

Vier uur en een kwart: het begint druk te worden. En warm. Men is moegepresenteerd, moegepronkt. Wanneer gaat zijne Majesteit komen? Is er een wiel afgeschoten? Is er een aanslag gebeurd? Daarboven in den Halletoren bromt de groote klok, ten teeken dat Leopold II binnen stad is; alleen niet binnen de tentoonstelling, merken eenige diepzinnige menschen op. Het wordt een angst haast. Voorzitter Kervijn wrijft zijn zweet af; mejonkvrouw Kervijn, die bloemen aan zal bieden, beziet met spijt de verwelkende orchideeën... Zou de koning van gedachte veranderd zijn?... Half vijf; kwart voor vijf; vijf. En nog altijd geen koning. Zelfs de groote klok heeft opgehouden te luiden. Intusschen word ik bij middel van twee zwaarlijvige dames conscientieus plat gedrukt....

Kwart over vijven. Eindelijk gaat het, schril als een vrieslucht uit de honderden kinderkelen, lang en uitbundig:

‘Vive le Roi’... in 't Fransch natuurlijk.

En, tusschen de dubbele rij Hellebardiers hinkt de

[p. 43]

lange gestalte aan van Leopold II, gevolgd door de even lange gestalte van Prins Albrecht en de gracieuze verschijning van prinses Elizabeth, in een heerlijk kleed van lila zijde, onder een grooten paarsen hoed vol veeren. Als goede dikke maatjes komen daarna ministers Helleputte en Davignon, ontblooten te zelfder tijd het hoofd, toonen te zelfder tijd dat het bij beiden even pralend kaal is. En daarna is het 't purperen kleed en 't zijden Romeinsche manteltje van Monseigneur, bisschop van Brugge. En dan nog een paar ordonnansofficieren; eene hofdame, zeer elegant in witte voile: de hofstoet is binnen; baron Kervijn kan beginnen.

En baron Kervijn begint, met doffe stem, een beetje verlegen, een lang niet gewone redevoering. Hij schetst het heerlijke Brugge der hertogen van Burgondië: zijn kunstglans, zijn luister, dat het aan zijne zeehaven dankt, - die met zijne haven verdwenen... Thans heeft Brugge zijne haven weêr, en biedt der toekomst dit voorbeeld uit het verleden: het Gulden Vlies. Moge 't langs zijn nieuwe waterbaan een nieuwen Argon-tocht beginnen, naar 't Colchis van Kunst en welvaart.

De Koning heeft er niets tegen, stelt voor dat men roepen zou: Leve Brugge, kunst- en handelsstad. En in de plaats roept het volk: Leve de Koning....

Nieuwe presentaties beginnen: al die gedecoreerde heeren met steken moeten er door. Natuurlijk houden ze hun steek in de hand. Want slechts twee menschen houden hun hoed op: de Koning-zelf, en zijn roodgefrakte koetsier die aan de deur wacht.

En de wandeling door de zalen begint. Men weet dat de Koning geen uitbundig kunstminnaar is; hij luistert

[p. 44]

dan ook maar met een half oor, en laat zich liever de dames voorstellen, - al de dames na al de steken.

Ge weet dat de koning een echt ‘charmeur’ is. Ik heb hem hooren eene Spaansche dame complimenteeren, die haar officieelen echtgenoot naar Brugge vergezeld had. En nauwelijks had hij den naam der dame gehoord of hij wist haar te vertellen dat hij haar broeder kende, hem driemaal ontmoet had, dat hare familie tot die van koningin Christina moest behooren, en dat hij haar geluk wenschte: dit alles op een toon en met een fijnheid, die iedereen innemen zouden...

Zaal voor zaal doortrekt de stoet deze heerlijke tentoonstelling. Prins Albrecht bloost alsof hij beschaamd was. Zijne lieve gade groet maar, wisselt vriendschappelijke shake-hands met de dames. Minister Helleputte heeft lol. Minister Davignon is als verbijsterd. En de Bisschop is beminnelijk en toegevend alsof hij de paus zelf was.

Intusschen loopen commissarissen druk heen en weer, op zoek, schijnt het, naar een clergyman. Net wordt van oor tot oor gefluisterd: ‘hebt gij geen clergyman gezien?’ Men zou gaan wenschen, clergyman te zijn, om die heeren plezier te doen, al verstaat men niet goed waartoe die clergyman moet dienen. Zijne Majesteit vertrekt, en de clergyman blijft onvindbaar...

Weêr roepen de schoolkinderen: ‘Vive le Roi’, in 't Fransch. De groote klok bimbamt. Een fanfare dreunt Brabançonnes op. De sterken gaan weêr op de hoofden staan: de koninklijke familie is weg, in de groote landauwers, met de roode koetsiers...

En aldus is een voor de toekomst van Brugge beteekenisvolle dag weêr besloten. En de koning denkt misschien

[p. 45]

wel bij zich zelf, nu dat de trein hem weêr naar Oostende brengt, dat het morgen te Gent zoo plezierig niet afloopen zal, misschien....

N.R.C., 25 Juli 1907.