Verzameld journalistiek werk. Deel 2. Nieuwe Rotterdamsche Courant juli 1907 - januari 1909

[p. 24]

Verregend vuurwerk

Brussel, 12 Juli.

Het is, in een tijd dat strijd om het leven durf en doordrijvendheid tot hoofddeugden heeft gemaakt, opmerkenswaardig, hoe eene der meest-heer schende zenuwziekten vreesachtigheid is onder allerlei vormen. De duizendkoppige phobie is éen der meestgezochte en meest geliefde uitingen van een verfijnd gestel. Wie niet zijne phobie heeft is minder dan alledaagsch: hij is eenvoudig vulgair. En, vermits het noodzakelijk is, vermits de levensvoorwaarden het noodzakelijk maken dat niemand aan overspanning, aan evenwichtsgebrek ontsnapt, dan is het nog maar het allereenvoudigst, waar men geen andere zenuwkrankheid gewaar wordt, eene phobie voor te geven: phobie voor weêrlicht of voor honger, voor regen of voor dorst. Wie bang is, een onzalig einde onder de wielen van een auto te vinden, lijdt aan agoraphobie; wie het niet noodig vindt zich tweemaal daags te baden is een hydrophoob; en wie het onnoodig acht zich door de kat van zijne tante te laten krabben, is, met dezer verachting, de benaming van ailoerophobielijder waardig geworden. Wat is het te zeggen? Het is te zeggen dat het toch maar goed blijft een beetje Grieksch te leeren, om aan de phobie der ziekte te ontsnappen....

De Belgische Kamer heeft óok hare phobie, maar er is, al bezitten wij onder onze volksvertegenwoordigers enkele uitmuntende Hellenisten, nog geen Griekschen naam voor gevonden. Nochtans is de kwaal niet nieuw; ze is endemisch zelfs, en chronisch; ieder jaar duikt ze op tegen

[p. 25]

den hooitijd, en dan wordt het een niezen en proesten van belang; inspuiting van nieuw, gezond volksbloed heeft weinig geholpen; het schrikbeeld van het Roode Spook - een homoeopatisch middel - heeft het verschijnsel verergerd; en vooralsnog hebben onze patiënten van 't Parlement slechts dit ééne paliatief, deze éene verzachtende zalve gevonden: de ziekte te heeten ad calendas graecas te verhuizen...

Eigenlijk wijkt ze niet; maar de patient brengt het gemakkelijk tot de autosuggestie dat hij voor een tijd verlost is; en dan gaat hij weer doen als een gewoon mensch: hij redeneert bijna logisch, zijne woorden zijn geenszins onzinnig, en hij ontsnapt haast geheel aan het epileptisch verschijnsel van een eigenaardigen Vitusdans die van de kwaalaanvallen onafhankelijk schijnt.

Hoe die kamerziekte te noemen, hoe ze te omschrijven? Ze duikt telkens op als spraak is ‘Vlaamsche Grieven’ te herstellen, de rechtvaardigheid van Vlaamsche eischen te erkennen, gelijkmaking van Nederlandsch met Fransch bij wette te bekrachtigen. En dan wordt het een tieren en spartelen, een verbijstering der zinnen en eene ongehoorzaamheid der uitschietende ledematen, een onbegrijpelijk verlies van alle wiluitoefening, physisch als moreel. Sommige kranken zijn als bezetenen; anderen meenen met lichte toegevingen de ziekte te paaien; ze enten zich met haar sterkste smetstof in en denken dan gevrijwaard te zijn; zij sussen zich-zelf: ‘het zal toch zoo erg niet zijn;’ - maar het helpt niet: de ziekte is aantastelijk in zóoverre, dat zelfs de journalisten der perstribune besmet worden. Want de baciel dezer krankheid, elders onopgemerkt, of bijna,blijft in de Kamer, zelfs voor het

[p. 26]

bloote oog lang niet onzichtbaar woeden als een een cholera. Onschuldig in de buitenwereld, is hij in de Kamer nijdig en bijtend als een kwade mier. En deze baciel der Vlaamsche phobie - hoe dat nu in 't Grieksch vertaald? - heet Edward Coremans.

Ruim zes weken reeds doorwerkt hij weer onze Tweede Kamer, en ik heb hier kolom op kolom gevuld om u de verwoestingen, door hem begaan of ingegeven, af te schilderen. Thans zijn het weer drie dagen van paroxistische woede geweest: de laatste had men ons beloofd; en inderdaad: de laatste, - maar, helaas, met een anderen uitslag dan we hadden gehoopt...

Want weer heeft de bange Kamer, bij algemeene stemmen nog wel, het probate middeltje gebruikt: ‘Het heeft toch zoo'n haast niet, zeg? En we kunnen, wij en het land, toch nog wel een beetje wachten? ...Zeker bestaat ge, rechtmatige Vlaamsche eischen! Zéker moet het vrije middelbaar onderwijs onder dezelfde wetsbepalingen als het officieele gaan! En wat hebt ge gelijk, Vlaamsche virus, ons weer een beetje te teisteren! Maar indien ge nu eens een tijdje vacantie naamt? Gij zijt oud, virus Coremans, en al te groot verbruik mocht uw bijtende kracht verzwakken. Indien ge nu wat rusten gingt?... O, wat zullen we u, bij uw volgend bezoek, met opene armen aanvaarden!’...

En zoo is het er vanmiddag, op klokslag 2.42 u., in de Belgische Kamer van volksvertegenwoordigers toegegaan: vóor een hemicycle waarin men plus minus een 140 vaderlandsche harten in 't plechtige zwijgen kloppen hoorde, heeft voorzitter Schollaert, met emotioneele trillingen in de stem, voorgesteld, vermits iedereen het eens was

[p. 27]

dat het wetsvoorstel Coremans niets dan 't goed van 't land bedoelde, het opnieuw, met al de amendementen, weer maar naar eene commissie te verzenden van negen leden; twee liberalen, twee socialisten en vijf katholieken. En behalve socialisten en jong-katholieken heeft heel de Kamer, 't ministerie incluis, buiten den heer Helleputte, in deze zoo welkome verlichting gejuicht en in de handen geklapt, gelijk kinderen bij het poppenspel, als Pulcinello klop krijgt van de marechaussee...

Heb ik u gezeid dat de heer Coremans een Pulcinellokop heeft? Zijn vijanden beweren het althans...

- En ziedaar hoe 't Vlaamsche volk weêr eens bedot werd. Alle middelen waren onmachtig gebleken. Nog eergisteren had een probaat flamingant, de geelzuchtige en magere heer Vanderlinden - een nieuw ‘verrader’ op het Vlaamsche lijstje - de motie-Hoyois voor eigen rekening genomen, met deze enkele wijziging: de jury, die de examina in de vrije gestichten van M.O. afnemen moest, zou onder zijne leden een afgevaardigde van de regeering tellen. Maar zóó heftig was o.a. gezel Vandervelde tegen 't amendement te velde getreden, dat de rechterzij weêr op een nederlaag mocht rekenen. Er was meer: een amendement-Destrée, dat het princiep der wet, in eerste lezing gestemd, bijtrad, maar aan de kracht ervan het Walenland en, met bijzondere bepalingen, de hoofdstad onttrok, had groot en kans te worden aangenomen... Men was radeloos. En ge hadt heden, vóór den aanvang der zitting, de opgewondenheid moeten zien van den ouden Neujean, en den ijver van den kalen Buyl, om te beletten dat het voorstel - Vanderlinden bijval vinden mocht.

Maar voorzitter Schollaert had de tangens gevonden;

[p. 28]

Schollaert was weêr de wijze Cunctator. En - men verzond naar een nieuwe commissie....

Intusschen bezitten we dit: de wet van 1883 zal ook in de vrije gestichten van Vlaanderen worden toegepast; dat blijkt uit de ‘Annales parlementaires’, zoo 't niet uit de woelige Parlementszittingen was gebleken. Maar wat zal er met Brussel gebeuren - bijna het achtste deel der geheele Belgische bevolking! - ? En met de Fransche afdeelingen in Vlaanderen? En met onze taal in Walenland?

Dáárvan is de oplossing nog te zoeken: eene rechtzinnige, koelbloedige, mannelijke houding der Kamer hadde ze sedert lang gebracht.

Maar rechtzinnig zijn, en koelbloedig, en mannelijk: hoe dáártoe gekomen als men aan Vlaamsche phobie lijdt? ....Arm Parlement!

En zóó is weer het schoone vuurwerk verregend...

N.R.C., 13 Juli 1907.