Verzameld journalistiek werk. Deel 1. Nieuwe Rotterdamsche Courant juli 1906 - juni 1907

[p. 548]

Naspel van 't voorspel

Brussel, 8 Mei.

Desinens in piscem... Het is in een vischstaart uitgeloopen, en dan nog niet onder de bestriekende.

O die Belgische stroovuurtjes! Ge denkt: het wordt een woudbrand. Nu is de woede eens terdege ontstoken. De verontwaardiging is echt. De gewetens zijn wakker geschud. Jawel! taktiek, strategie: schoten in de lucht, vreugdevuren, vuurpijlen met mooie, glanzende bollen. En daarna: effen doodvlakten, zwarte nacht. De rol is uitgespeeld; de acteurs blazen uit; ieder mag zelfvoldaan naar huis toe gaan.

Buiten een mooie brok parlementaire welsprekendheid is het er heden toegegaan als in een gezellig familiefeestje. Er is wel, even, eenig gekibbel geweest als onder naneven wel eens gebeurt. Maar buiten dat: windstilte na het onweêr. En 't was aandoenlijk om te zien, hoe veilig het ministerie, dat men omver ging rammen, dat men verdonderen zou, dat zou versplinterd worden als een boom door den bliksem, hoe dat armzalig ministerie er frisch en gezond van onder is gekomen, springlevend als na een, wel hevig, maar in den grond toch niet onaangenaam stortbad. Waarlijk, de heer de Trooz heeft zich niet te beklagen: hij had om een slechter lot mogen dankbaar zijn.

Het is de heer Woeste die het vuur geopend heeft. Of liever: neen, want er was geen vuur meer: al 't kruit was gisteren reeds verschoten, en de heer Woeste is gekomen om een balsem op mogelijke wonden te leggen. Nu is de heer Woeste geenszins de bewonderenswaardige geneesheer

[p. 549]

van vroeger meer. Wel is hij nog vol zorg voor zijne zieken; de heeren de Trooz en Schollaert ondervinden weer zijn vriendelijke bejegening. Maar zijne tegenstrevers, de vuurwerkmakers van recht over de deur, zien al te goed dat hij de zalf naast de wonde legt, en dat de toegediende drankjes uit het verkeerde fleschje zijn gegoten. De beste heelmeesters, als ze oud worden... Wat helpen overigens de beste pleisters, als het been van hout is? Zoo heeft de heer Woeste maar gepraat en gepraat; er is al bitter weinig naar hem geluisterd, en de eenige toetreding die zijne, de aandacht aanpreekende, woorden vonden was van gezel Destrée, die de rede samenvatte in een goedgeplaatst: ‘Omnia serviliter’.

En de heer Woeste legt natuurlijk een motie van vertrouwen neer in een regeering, die niet eens nog verklaard heeft waar ze heen wilde.

Heel wat interessanter, natuurlijk, de rede die gezel Vandervelde op die van Woeste volgen laat. Handig en fijn maakt hij de psychologie van 't nieuwe ministerie; hij schetst de bedremmeldheid van den heer de Trooz, die te kiezen had: zich onmogelijk maken, en 't wetsvoorstel ingetrokken houden, of belachelijk worden, en de wet weer aanbieden. En de heer de Trooz heeft verkozen belachelijk te zijn, en... minister te blijven. Gelukkig maar: zoo krijgen we de wet toch, en er is niets veranderd; tenzij dit, en dit is ernstig: het koninklijk besluit van intrekking is een zwaard van Damokles dat over de Kamer zal blijven hangen; de heer de Trooz heeft mee bewerkt, dat voortaan een bedreiging de vrijheid der Kamer gedeeltelijk beperken komt; en dat moet gewraakt. Aldus de heer Vandervelde, sprekend voor een meneer de

[p. 550]

Trooz die niet eens in zijne bank zit. ‘Hij ligt er onder’, beweert Furnémont. Het wordt er niet te mooier om!

Groote nieuwsgierigheid voor den heer de Smet de Naeyer. Helaas, groote teleurstelling, als hij verklaard heeft, waarom hij handelde zooals hij deed. Arme graaf... van Halfvasten, zegt een confrère naast mij. En inderdaad: men zou gaan vreezen voor den heer de Smet's logica. Zijn verdedigingssysteem: dat van anderman te beschuldigen. ‘Mijne tegenstrevers zijn niet waard, dat ik hun te woord sta.’ Het is gemakkelijk, afdoende en zuiver. Voor 't geen 't nieuwe ministerie aangaat: heeft de heer de Smet er zich meê te bemoeien? Dat de Trooz doe wat hij wil: graaf de Smet wascht zijne handen in onnoozel bloed.

De heer Renkin, minister van justitie, neemt zijne taak ernstiger op. Hij is spitsvondig, juridisch fijn, geestig. Waar zou de wet zijn, indien ze niet was ingetrokken? Voor den Senaat. En waar is ze nu? Voor den Senaat. Waar klaagt men dan nog over? Maar juist om 't feit der intrekking, wordt hem geantwoord. En 't is de klem waar hij met rukken en stooten uit wil raken, en dat gaat, hoe werkelijk knap zijn juridische uitleggingen ook wezenlijk zijn, zoo heel gemakkelijk niet.

En nu is het de heer Hijmans. De heer Hijmans, die zijn leven aan de studie der geschiedenis van het liberalisme wijdt, is, in de parlementaire annalen van lang vervlogen tijden, op goede school geweest. Behalve eenige oude Parlementsleden, is hij de eenige vertegenwoordiger die naar al de geijkte regelen der Parlementsrhetorica eene redevoering samen weet te stellen. En hij heeft op dezen, die het evengoed kunnen als hij - een Beernaert, een Woeste, in zijne goede dagen een Huysmans - voor, dat

[p. 551]

hij jong is, evenals Vandervelde, evenals Furnémont, evenals... Paul Janson, die eeuwige gemoeds- en geestesjeugd. De heer Hijmans is jong met mate; zijne nerveuze levendigheid, den ondergrond van zijn intellectueele drift, weet hij te toomen door zin voor en wetenschap van de zeer bijzondere redekunst die vroeger elke Kamercandidaat te bestudeeren had, voor hij er aan denken mocht een zetel te veroveren.

En daar hebben we heden weêr een knap voorbeeld van gehad. Het was de razernij, de stormende drift van een Janson niet, noch zelfs het lenig gemak van den zelfbewusten Vandervelde. Maar het was een onbarmhartig betoog; een meesterlijke versnelling van dieper en dieper gaande speldeprikken. Het was een beredeneerde aanklacht, een onomstootelijk gebouw dat men bewonderen moest, en.... dat koel heeft gelaten. De heer de Trooz kreeg het te pakken. Het publiek niet. Het was negatieve brand, een gloed van ijs. En dat is heel mooi als het aangaat eene wet te discussiëeren. Hier gold het, het gedrag van onwaardigen te schandvlekken; en dat valt buiten de natuur van den heer Hijmans, hij is er niet bloedig genoeg voor.

En daarna?

Daarna heeft men gestemd over de blaam van Janson, die natuurlijk verworpen werd, terwijl de motie Woeste werd aangenomen, zoodat het nieuwe ministerie op beide ooren slapen mag. - Desinens in piscem....

N.R.C., 10 Mei 1907.