Verzameld journalistiek werk. Deel 1. Nieuwe Rotterdamsche Courant juli 1906 - juni 1907

[p. 381]

Het zesde ‘Salon de l'Automobile’

Brussel, 17 Januari.

Ik ben er dus ook heengegaan... Waarom niet? Ik wist dat mijne verstrooidheid en mijne myopie niets te vreezen hadden: deze automobielen zouden niet wegrijden; ik zou hun proesten en stampen en snorren niet hooren; zij stonden log op hunne lage raderen, pal als een muur. Langs die zijde had ik dus niet te vreezen: ik zou er heelhuids van afkomen. - En ook mijn reukorganen konden er zich in alle veiligheid wagen: geen verpestende motocarline hier, geen bedwelmend-stinkende benzine, geen hartroerende - hartroerend in den rechtstreekschen, ónoverdrachtelijken zin van het woord - ‘essence’: reukwateren der toekomst misschien, maar waar ik liefst vooralsnog van bevrijd blijf, zoolang het middel bestaat, dat, tot mijn genot, uit wat het ook weze mij den geur der boschviooltjes bereidt...

Ik ben er dus heengegaan, evenals heel de Brusselsche aristocratie, evenals prins Albert en prins Victor Napoleon.... Het heeft plaats in het Halfeeuwfeest-paleis, pompeus overblijfsel van een vroegere wereldtentoonstelling, waar men in den laatsten tijd eene ‘arcade’ heeft bijgebouwd, een soort van monstruëuzen zegeboog, waar tien beeldhouwers hun talent hebben verspild aan de wanstaltigste, meest bombastische der architecturen. De éene vleugel van dat wereldstadspaleis wordt ingenomen door de musea van decoratieve en industrieele kunsten - waar heel de kunstgeschiedenis in moulages en uitmuntende kopieën kan worden bestudeerd -, de andere blijft voorbehouden en wordt ge-

[p. 382]

bruikt bij groote nationale feesten, als 't Middeleeuwsche Steekspel van voor anderhalf jaar, of bij gelegenheden als dit ‘Salon de l'Automobile’....

Er zonder de minste onrust of vrees heengekuiërd, ben ik van dat Salon niettemin eenigszins bedremmeld en kommerig teruggekeerd. Want, ik gevoel het wel, voor sportredacteur ben ik niet in de wieg gelegd, en mijne natuurlijke schuchterheid werd door de opgelegde ambts-‘roublardise’, het journalistieke zelf-genoegen, niet overwonnen tot hiertoe. En ik moet bekennen dat de geringe kunde van mechanica-theorie, me uit de schooljaren bijgebleven, en die ik zelf-voldaan hoopte hier in praktijk te zien gebracht, er daarenboven deerlijk-gehavend en -verbijsterd van af is gekomen...

- Gij hebt geraden, dat ik mij in 't bezit van een automobiel niet verheugen mag. Mocht ik er me wèl in verheugen, dan vrees ik wel dat die vreugde van louter platonischen aard zou wezen. Wie me kennen noemen me weinig modern; ik gevoel dat ze gelijk hebben aan den instinktmatigen schrik dien ik voor auto's heb. Van toen deze in loopend gebruik kwamen - of moet ik zeggen: in vliegend gebruik? - had ik voor die ingienen, ook in rust, den afkeer dien men voor 't wanstaltige heeft. Ik vond die rijtuigen-zonder-paarden odieus, en wachtte, om er me meê te verzoenen, tot ze hun eigen, hun bijzonderen, goed-afgeteekenden, ‘genuine’-echten vorm hadden veroverd. Nu is, blijkt het wel, die verovering een voldongen feit. De gewoonte heeft ons zelfs geleerd, in het automobilistisch gerucht te berusten. Onze reukvezels zijn op naphtageuren aan 't verstompen gegaan. En 't dagelijksch leven heeft ons, in Brussel als elders, de autobussen of auto-

[p. 383]

‘fiacres’ opgelegd, die men wel te gebruiken heeft, wil men niet... overreden worden. Maar nog steeds is me dat gebruik een weêrzin; ik lijd in mijn bewustzijn als vrij man, te moeten buigen voor de geheimzinnige drijfmachten; en aesthetisch ook lijd ik, en moreel ook. Aesthetisch om 't onrustige ding dat voor mij een automobiel is, behalve 't leelijke ervan, waar ik niet aan gewen; moreel omdat ik niet meer gevoel dat levend verband tusschen koetsier en paard, tusschen die twee wilsuitingen, waar de menschelijke, door beleid en verstand, overwinnend is. (Deze laatste bewering is misschien eenigszins te theoretisch; maar, spreek ik van een dubbelen wil, dan denk ik noch aan een passief gehoorzamenden vigilanteknol, noch aan een drankbenevelden huurkoets-Diomedes!)...

Uit dit alles raadt ge, dat ik niet naar het ‘Salon de l'Automobile’ gegaan ben, met het doel er een te koopen. Neen, de Avenue Louise zal mij nog niet voorbij zien stuiven, mijne oogen achter een grootoogig simmenmasker, en mijne handen, in berenpooten verkleed, aan 't stuurwiel. Mijne vrienden zullen zich niet over de sierlijkheid van mijn uiterlijk onder den langharigen geitenpels te verheugen hebben; mijne vijanden niet hebben te vreezen voor de handigheid waarmede ik honden en zelfs groote menschen overrijd, zonder dat de politie er toe komt mijne identiteit uit een te ras voorbijvliegend nummer op de achterzijde van mijn ‘voiturette’ op te maken. Ik stel er een eer in, vooralsnog een voetganger te blijven, al was het maar om 't gewaagde en gevaarlijke ervan. Ik ben niet moedig; daarom juist wil ik het schijnen; en, gevaar om gevaar, dan toch nog liever behoudsgezindvoorvader-

[p. 384]

lijk en als slachtoffer omkomen, dan blufferig en waaghalzerig. Ik verberg u overigens niet dat ik bij te snel rijden, al was het in een bakje, gauw duizelig wordt: physiologische uitlegging voor mijn automobielen-afkeer waarschijnlijk.

Ik heb me dus noch een ‘Panhard 28 paardekracht’ noch eene ‘Pipe H P’, als die van prins Albert, aangeschaft. Ik heb me vergenoegd tusschen de rijën ‘stands’ te wandelen, onder de wimpels die van 't hooge glasgewelf neêrdalen, langs al die autorijtuigen die gelukkig niet verroerden, me een beetje vreemd gevoelend in een wereld van sjieke bezoekers, waaronder vooral de dames verbazend veel vakkennis schenen te bezitten. Wat bereidt ons dat een mooi leger van ‘mecaniciennes’ voor, tegen den dag dat het feminisme zal overwonnen hebben!... Ik, intusschen, bewonderde. Mijn bewondering voor al die blinkende krukken en kraantjes en koperen beslagen en zilveren gerei moet aan de ingewijden geschenen hebben als de bewondering van een Botokudo voor een Belgischen nikkelstuiver met een gaatje in. Maar, plicht-bewust als het den journalist past, bewonderde ik maar altijd door, zag met verbazing dat bij dit rijtuig de kap was vergeten terwijl gene kap zonder voortbewegend onderdeel stond, en merkte met zelfvoldoening op - ik had dan toch iets van het automobilisme leeren kennen - dat hoe grooter getal cylinders een auto bezit, hoe kleiner de ruimte wordt waar men kan gaan zitten. Of vergis ik mij? Dan: mea culpa; al is het mijn schuld niet dat ik geen geboren ‘chauffeur’ ben...

Ziedaar, geachte lezer, mijne bevindingen van het zesde ‘Salon de l'Automobile’. Ik kan er nog bijvoegen

[p. 385]

dat er steeds veel volk is, en dat er een militair muziek zoo'n lawaai maakt, dat men elkander nauwelijks begrijpen kan. Maar automobiel-rijders verschieten in geen klein gerucht...

Toen ik nu, bekommerd over hetgene ik u wel schrijven kon over deze nieuwe overwinning van den auto-sport op Belgisch grondgebied, het ‘Palais du Cinquantenaire’ wilde verlaten, kwam de opvolger van Frankrijks eersten Keizer, kwam onze beminnelijke stadgenoot prins Victor Napoleon de zaal binnen. En weet ge wat de militaire muziek deed? Ze hief... de ‘Marseillaise’ aan.

We leven in een democratischen tijd....

N.R.C., 19 Januari 1907.