Verzameld journalistiek werk. Deel 1. Nieuwe Rotterdamsche Courant juli 1906 - juni 1907

[p. 370]

Onze onzijdigheid

Brussel, 8 Januari.

Ik herinner mij hoe, in een van onze dierentuinen, een oude, zieke leeuw zou worden afgemaakt. Het beest was geen lam; een kankerende wonde waar het aan leed maakte het weinig geneigd, overigens, tot beleefde aanminnelijkheid of zelfs maar tot geruststellende kalmte. Zoodat er weinig aan te denken viel, het van dichtbij genoeg te naderen, om met alle zekerheid den doeltreffenden kogel, die het ad patres zou sturen, zonder afwijking in het hart een plaatsje in te ruimen. Toen bedacht men er het volgende op. Men hongerde eerst het dier uit, daarna liet men het door een reeks hokken, die kleiner en kleiner werden, defileeren, totdat het, door den reuk geleid, kwam tot een heel klein hokje, nauwelijks groot genoeg voor een tamelijken waterhond, maar waar men een prachtige paardenbiefstuk te zijner beschikking hield. Het dier hapte toe; de val van het hok viel dicht en de arme leeuw, die roeren noch keeren kon in zijn smal verblijf werd afgemaakt door een oud-Kongo-reiziger, die beweerde wel meer op leeuwenjacht geweest te zijn...

Ik vertel u dit geschiedenisje, niet omdat ik het zoo buitengewoon belangwekkend vind - och neen! -, maar omdat het ons, Belgen, met onze neutraliteit gaat als met dat lillend stuk vleesch in het enge hokje. Want, naar den klap van sommige kranten te oordeelen, zou die vrijgevig-afgestane onzijdigheid, ons door de mogendheden verzekerd, voor ons slechts een lokaas zijn, dat aan diezelfde mogendheden de macht zou geven ons des te beter dood

[p. 371]

te schieten en te vierendeelen.

O, ik beschuldig niemand! Wél weet ik dat België meer dan eens aan veroveringszucht zijner geburen blootstond - in 1848, nl., toen een handvol Fransche soldaten dachten zoo maar ineens ons land binnen te palmen - en dat het ons aan bedreigingen niet heeft ontbroken. Doch, nu hebben we onze Maasforten; weldra zullen we de nieuwe versterkingen om Antwerpen hebben, en... dat heeft ons genoeg geld gekost, om ons de zekerheid te geven dat we voortaan op onze twee ooren mogen slapen...

Neen, van de regeeringen der groote landen, die ons grootmoedig de neutraliteit van het grondgebied verzekerden en bezwoeren, hebben we vooralsnog niets te vreezen. Met de dagblad-politici is het echter anders gesteld; want er gaat geen maand voorbij, of zij vinden het middel, ons om onze onzijdigheid te verontrusten door eene of andere combinatie die Europa den eeuwigen vrede, of een grootere welvaart, of, eenvoudig, op de landkaart een schooner uitzicht zou schenken. Al deze kamer-Napoleons droomen er van, Europa, dat daar nu eene eeuw haast kwasi-onveranderd ligt, eens een nieuwe indeeling te geven. Zij vinden het lang genoeg geleden, dat Holstein, Elzas-Lotharingen en België van eigenaar veranderden, en wenschen even op eigen hand eenige noodzakelijke wijzigingen aan te brengen. Dat België er zijne onafhankelijkheid om prijs zou moeten geven, doet er natuurlijk minder toe. Men heeft toch het recht, nietwaar, terug te nemen wat men geschonken heeft? En de Belgische neutraliteit is een cadeau der mogendheden...

Weêr zijn er, natuurlijk buiten de bevoegde regeeringen om, utopisten gevonden, om een nieuwe verdeeling der

[p. 372]

wereldkaart voor te stellen. Een Fransch tijdschrift heeft het goed gevonden, aan hunne plannen plaats te verleenen; en, als de wereldvrede nu niet voor altijd bestendigd, per saecula saeculorum, is, dan zal het toch mijn schuld niet zijn, vermits ik bij deze mijn steentje aan het gebouw bijdroeg.

Het geldt, natuurlijk, de wederzijdsche vriendschapsbetrekkingen van Frankrijk en Duitschland, betrekkingen die, helaas, dien struikelblok van Elzas-Lotharingen aan 't been meêsleepen: een ‘Lasciate ogni speranza’ zoolang er niets op gevonden wordt, om aan Frankrijk een vergoeding te geven zonder echter aan Duitschland iets af te nemen... Nu bestaat er een landeken, heet België, en dat bewoond wordt door een volk, waarvan de eene helft niets doet dan met de andere helft te vechten. Die eerste helft zijn schreeuwers, die men Flaminganten noemt, en de andere helft dutsen, die Walen heeten. Nu is de combinatie: indien we die Walen de eer aandeden, ze tot Franschmans te maken? De ruziestichtende Vlamingen zouden we natuurlijk niet aan Duitschland overmaken; dat heeft zijn volle vracht aan malcontenten. Maar wij zouden ze vereenigen met de Hollanders, terwijl moeder Germania het groothertogdom Luxemburg als vrije staat in haren schoot opnemen zou, alsook het plekje Belgischen grond dat nog steeds een Duitsch-sprekende bevolking voert. En voor de provinciën Elzas en Lorreinen: elk zou 't zijne terug krijgen, berekend naar de taal....

Vindt ge 't plannetje niet echt fraai? En hoe jammer dat we dit zoo maar niet in eens tot werkelijkheid kunnen maken!....

Natuurlijk zijn dit alles maar praatjes tegen den vaak,

[p. 373]

zonder verdere beteekenis zoolang ze niet van de mogendheden zelf uitgaan. En zelfs dán nog zou alles niet zoo maar op wielekens loopen. Meer dan eens is onze neutraliteit, zelfs officieel, bedreigd geworden, zonder dat men er aan dierf denken, die dreigementen in praktijk te brengen. Zelfs in de kritische jaren '40, toen we, tien jaar nauwelijks na de uitroeping onzer nog steeds brooze onafhankelijkheid, onder moreele, ja, meer dan moreele voogdij van Frankrijk stonden, en Guizot, die bij de houding der Vlamingen voor de ‘prussification’ van België vreesde, den Belgen dacht te moeten toeroepen dat, zoo Duitschland ons langs flamingantischen weg met germaniseering bleef bedreigen, hij er ‘des obstacles efficaces’ tegen zou stellen: zelfs toen heeft België niet gebeefd, en allerminst de Vlamingen die overigens wel wisten dat ze slechts op eigen krachten en buiten Duitschland om, te rekenen hadden. We zouden dan ook weer niet hebben stilgestaan bij de laatste noviteit der heeren statenregelaars, was het niet dat voor de scheiding der twee deelen van België als argument de Vlaamsche Beweging wordt aangegeven.

Wanneer zal dan eindelijk worden begrepen, dat 1^o. de Vlaamsche strijd niet gericht is tegen de Walen en alleen een trachten naar eigen logische ontwikkeling, d.i. door eigen taal op eigen bodem, is; dat 2^o. de Vlamingen absoluut geen scheuringmakers zijn, wel bewust dat hun vereeniging met de Walen voor hunne nijverheid een echte weldaad is; dat 3^o. hunne beweging wel degelijk eene nationalistische is, die met vreugde ziet hoe ook Wallonië tracht naar eigen bewust-zijn, geput aan de bronnen van volksoverlevering en volkskunst... Verschil van

[p. 374]

ras brengt niet noodzakelijk wederzijdschen haat meê, vooral bij menschen die gemeenschappelijke belangen hebben. En voor zoover ik weet, heeft de Vlaamsche Beweging - alleen door den kwaden wil der Walen soms een twistappel geworden - nooit de autonomie en de onschendbaarheid van het grondgebied van België in gevaar gebracht...

Wanneer zal men dat eindelijk in 't buitenland begrijpen, en ook voor den Vlaming - evenals voor Tsjechen en Finnen - een sympathiek begrijpend oog hebben?

Ja, ik weet wel wie aan dat onbegrip schuld heeft; ik zou veel kunnen vertellen over de wijze waarop we in ons eigen huis aan den vreemde worden voorgesteld. Maar ik zal liever zwijgen, want men kon uit mijn woorden wel 't gevolg trekken, dat ik de opstoker van die nieuwe scheiding van ons land ten bate van Frankrijk en van Duitschland ben.

En dat wensch ik allerminst!

N.R.C., 9 Januari 1907.