Verzameld journalistiek werk. Deel 1. Nieuwe Rotterdamsche Courant juli 1906 - juni 1907

[p. 298]

Een Waalsch grapje

Brussel, 4 December.

Mij komt een stuk in handen, dat ik u niet onthouden wil, zoo grappig is het. Het is een dagorde, bij een eenparigheid min drie stemmen goedgekeurd door de ‘Ligue Wallonne’ van de tweetalige provincie Brabant, die ik u, zonder inleiding, maar dadelijk vertaal in hare hoofddeelen, om u te toonen waar hardnekkig sectarisme toe leiden kan.

Het heet er:

‘De Walen van Brussel (wordt bedoeld: de Brusselaars, of: de Walen die in Brussel verblijven?)... roepen de overheersching der Fransche taal in België uit;

doen opmerken dat de middensectie, gelast met het onderzoek van het wetsvoorstel-Coremans, uitsluitend uit Vlamingen bestaat, gevolmachtigden van Vlaamsche arrondissementen; waartegen zij verzet aanteekenen, deze vraag zoowel Walen als Vlamingen aangaande;

zij beroepen zich op art. 23 der Grondwet, om uitdrukkelijk de verplichting van het Vlaamsch-leeren te verwerpen, aan de jonge Walen opgelegd door het feit, dat men de kennis van het Vlaamsch eischt voor 't bekomen der meeste ambten en der toelating tot de universiteiten;

de Walen verkiezen aan hun kinderen Engelsch of Duitsch te laten aanleeren, groote wereldtalen, waar het Vlaamsch geen verkeer met den vreemde toelaat;

de Walen doen overigens opmerken dat de meeste kinderen die de leergangen in het Fransch volgen, reeds een tweede taal best leeren, vermits hun moedertaal het Waalsch

[p. 299]

is;

de tekst van het wetsvoorstel-Coremans, door de amendementen nog verergerd, nagezien, roepen zij hun absoluut recht uit, de Vlaamsche taal niet te kennen tot het uitoefenen van ambten in het onderwijs, in de magistratuur en in elk ander gebied van de openbare diensten in het Walenland;

zij wijzen op het gevaar dat de gedachten, door den heer Coremans en de leden der middensectie, alsook door de leden der regeering die het voorstel hebben geamendeerd, geuit, opleveren voor de nationale eenheid;

Zij herinneren er aan hoe den heer Vanderkindere, een der onbetwiste hoofden van de Vlaamsche beweging (du parti flamand), in eene studie van 1870, verklaarde dat de eenige rationeele inrichting der Waalsche en Vlaamsche provinciën van het land de federatie was; en zij drukken er op dat het een federatie zijn zal, dat de Walen zullen te denken hebben en hun toevlucht hebben te nemen, zoo de Vlamingen in hun antinationale beweging voortgaan.’

Ziedaar het factum. Na de zalvende bisschoppen, de bedreigende Walen. Na de schijnbare overgave, het bitsig dreigement. Na 't lokaas van flikflooiende beredeneering, het besliste ultimatum. De bisschoppen willen niet dat het wetsvoorstell Coremans gestemd worde; de Walen willen het al even weinig. Beide tegenstanders hebben de wapenen gescherpt, die het best in hunnen handpalm pasten; beiden hebben zij de treffendste lans gekozen: ze bleek een stroohalm te zijn; beiden bouwden het statig of hoekig paleis hunner argumentatie: het eerste paleis was een kaartenhuisje; het tweede... neen, het bestaat niet eens, het is een goede mop maar, een aardig grapje...

[p. 300]

In 't lange en in 't breede hebben Vermeylen en De Raet in het tijdschrift ‘Vlaanderen’ de thesis van de bisschoppen weerlegd en hunne houding verklaard; de N.R.C. drukte gedeeltelijk hunne opstellen over; en ik zelf mocht er hier op wijzen hoe zelfs gezaghebbende katholieken de poging der bisschoppen en de beteekenis ervan doorzagen en afkeurden.

Zal het noodig zijn even lang bij 't factum der Waalsche Brabanders stil te staan? - Maar de Hollanders, die aan de Vlamingen de eer aandoen hun beweging te volgen, zullen het reeds hebben weerleid. En dat is niet moeilijk, overigens: de Walen vertellen zulke grappige dingen, dat men niet weet wat eerst te bewonderen, den ernst waarmede zij de grofste onwaarheden durven uitkramen, of de heldhaftigheid die er voor noodig is, lang weerlegde tegenwerpingen nogmaals in de krant te laten overdrukken.

Want ieder weet toch, nietwaar, dat de overgroote helft der Belgen Vlamingen zijn, waarvan de omgangstaal het Nederlandsch is;

dat de middensectie door uitloting, niet door stemming wordt benoemd, en dat enkele leden ervan verre van Vlaamschgezind zijn (zoo de heer Beernaert, b.v., en de heer Woeste, die niet toegeven zullen wat niet beslist recht is);

dat de verplichting der kennis van beide talen voor ambtenaars en studenten, die later openbare ambten zullen te vervullen hebben, tot logisch gevolg heeft het aanleeren van beide bondstalen ook in de Waalsche scholen;

dat het Vlaamsch, alias het Nederlandsch, wèl verkeer toelaat met den vreemde, en bovendien 't leeren van Engelsch en Duitsch uitmuntend voorbereidt;

[p. 301]

dat het Waalsch niet alleen geene taal is, die eenheid kan vertoonen in hare onderscheidene dialecten, maar dat het op school niet onderwezen wordt, zooals wordt voorgegeven;

dat de gelijkheid-voor-de-wet van alle Belgen, en het recht dat alle Belgen hebben, naar dezelfde ambten te staan, als natuurlijk gevolg heeft de verplichting van de kennis der twee landstalen; wat dan nog door de praktijk noodzakelijk wordt gemaakt;

dat de nationale eenheid niet door de Vlamingen, die gereedelijk de twee landstalen aanleeren, wordt bedreigd, maar wel door de Walen, die slechts van eene dier talen willen weten (een argument dat overigens niets dan gemakkelijke logomachie is);

dat wijlen Vanderkindere nooit een flamingantisch leider is geweest;

dat zijn begrip van federatie zeer zeker een ander is geweest, dan waar de Walen ons zoo vaderlandsch mee bedreigen;

en eindelijk: dat de Vlaamsche Beweging, verre van antinationaal te zijn, steeds het nationale gevoel heeft verheerlijkt, en weér in het wetsvoorstel-Coremans niets betracht, dan de nationale eenheid te versterken door betere wederzijdsche kennis...

Maar geef ik me bij al dat weerleggen geen nuttelooze moeite? De Walen wéten heel goed, dat wat ze vertelden, niet met de waarheid overeenkomt. De Vlamingen zien heel goed in waar die willekeurige onwaarheid heen wil. De vreemdelingen, in casu de Noord-Nederlanders, weten heel goed dat de toestanden anders zijn dan ze door de ‘Ligue Wallonne’ worden voorgesteld.

[p. 302]

Doch ik gaf me die moeite om een driedubbele reden, ééne voor de Walen, ééne voor de Vlamingen, en ééne voor de Hollanders.

De eerste is: de Vlamingen laten zich met recht door de Waalsche drogredenen en dreigementen noch bedotten, noch verschrikken.

De tweede is: het wetsvoorstel-Coremans wordt langs een nieuwe zijde bekampt: nieuwe plicht voor de Vlamingen dus om van de Vlaamsche volksvertegenwoordigers krachtdadig de stemming van het wetsvoorstel te eischen, weer met recht en reden.

De derde is: het is uit die ‘Ligue Wallonne’ dat de mannen der ‘Grande Entente Hollando-Belge’ zijn opgestaan. Het besluit is gemakkelijk om trekken...

N.R.C., 6 December 1906.