Verzameld journalistiek werk. Deel 1. Nieuwe Rotterdamsche Courant juli 1906 - juni 1907

[p. 191]

Het spel

Brussel, 27 September.

Ik schreef u voor een paar maanden dat de private kringen van Oostende, die de wet van 1902 op de spelen ontgaan waren, door de provincie West-Vlaanderen met eene belasting van 25,000 frank waren geslagen.

De wet van 24 October 1902 verbood de inrichting en de uitoefening van alle dobbelspel. Zij heette: ‘wet op de afschaffing van het spel te Oostende’. Noodig geworden voor de moreele hygiëne van heel het land en van onze badplaats in 't bijzonder, uitroeiing van 't lokaas dat ten onzent een publiek uitnoodigde, te... gemengd om aanbevelenswaardig te zijn, of gewenscht, werd ze te dien tijd - ik wil zeggen: bij hare bespreking, - niet te minder hevig bestreden, ook in de Kamer, er werd geklaagd, dat ze de dood van Oostende zijn zou, den ondergang van onze eerste badplaats bewerkte en ten gevolg zou hebben. Het staatsbestuur - men vertelde dat het dat nieuwe voorstel bij zichzelf en onuitgesproken niet zeer genegen was - kreeg echter de beschikking over een somme gelds, die der stad Oostende tot vergoeding moest dienen voor 't verlies dat ze, bij de afschaffing der spelen in de kurzaal, mocht ondergaan. Die vergoeding werd meer dan waarschijnlijk uitbetaald. Men mocht er uit besluiten dat de spelen te Oostende waren uitgeroeid en niet meer bestonden.

Maar dit bleek nu geenszins het geval te zijn. Wel kreeg nu iedereen de groene tafel niet meer te zien, en 't harkje waar de bankier het goud mee aanhaalde, en de

[p. 192]

bleeke gelaten der spelers onder 't gedempte licht dat over het glanzige tapijt viel. Maar niet te minder werd er, ook in de Kurzaal, achter den rug van voordrachtgevers en concertdirigenten, die de onwillekeurige dekmantels zijn, wat meer in 't geniep, maar meer dan ooit gespeeld.

Nu dacht de provinciale raad van West-Vlaanderen bij zichzelf: ‘Vermits er nog gespeeld wordt, al wordt de wet - wij twijfelen er geenszins aan - in alle strengheid toegepast, dan besluiten wij er uit, eenerzijds, dat in sommige plaatsen het spelen niet verboden is, en andererzijds dat sommige spelen, in openbare plaatsen beoefend, niet onder bereik der wet vallen. Elk weeldeartikel is belastbaar. Laat ons dat weeldeartikel, elders verboden, belasten. 25,000 frank is niet te veel: de winst der bankhouders zal wel grooter zijn. En was ze nu nog niet grooter, dan te beter: hun de winst afnemen, beneemt hun ook misschien den lust tot verder zondigen.’ En de belasting van 25,000 frank werd voorgesteld, en reeds dacht er de provinciale raad aan, wat al moois, wat al goeds vooral met zulke treffelijke som kon worden uitgevoerd. Ja maar, zulke belasting moet bij koninklijk besluit worden goedgekeurd, en... nu luidde 't koninklijk besluit: de provinciale raad wordt uitgenoodigd, zich het recht, het geld te innen, te onthouden. Er is geen reden, vindt het koninklijk besluit, die belasting te heffen. Eerst en vooral, omdat ze ook kringen kon treffen waar gespeeld wordt voor hemdeknoopjes of voor onschuldige kapperkens bier. Ziet ge de ‘Brahmazonen’, die in 't smousejassen, met een inleg van een halve kluit, hunne liefste geneuchten vinden, ineens van die 25,000 franken geslagen zijn? Of de ridders van den teerlingbak, die zich onder naam

[p. 193]

van ‘Kijkt en Smijt’ tot beoefening van hun liefhebberij hebben vereenigd - toch ook een dobbelspel, heeren van den raad! -, door zulke jaarlijksche heffing geteisterd?

Daar hadden, inderdaad, de leden van den West-Vlaamschen raad niet aan gedacht. Veel meer: de straf zou op hun aller hoofd kunnen neerkomen; want wie, onder hen was, in zijn stad of op zijn dorp, geen eerevoorzitter van zulke maatschappij?

Het koninklijk besluit had nog een tweede beweegreden om de belasting tegen te gaan. ‘Wie zegt u’, was de tweede vraag, ‘heeren van het provinciaal bestuur, dat de kringen, waar werkelijk, voor méer dan dubbeltjes, gespeeld wordt, eenige winst bij het spel hebben? En sedert wanneer belast men menschen die geen genot hebben van hetgeen men hun als verboden aanwrijft?’

En weer moesten de provinciale raadsheeren voor zulke teisterende redeneering het hoofd buigen. Inderdaad, wie weet of Oostende niet vol is van zeer eerlijke menschen, die voor de lol alleen, eenvoudig om den tijd door te brengen, iederen avond gezellig een paar uurtjes slijten in een lokaaltje; vereenigd, weliswaar, onder een gezamenlijken naam, ‘de vrienden van Pijkenaas’, of ‘de makkers der roulette’ of zoo, maar zonder zelfs eenige maandelijksche bijdrage als lid te betalen; - hoofdzakelijk verontwaardigd dat men hunne treffelijkheid en getrouwheid aan de wet mocht in twijfel trekken, en verwonderd dat men hun den smaadnaam van speler toepassen dierf....

De provinciale raad protesteerde nu wel, al moest het de juistheid van 't landsbeheerszeggingsfijnheid erkennen, maar... boter aan de galg; het koninklijk besluit was er, dat de.... ontoepasselijkheid - om niet wreed

[p. 194]

te zijn - van de wet dekte.

En de heer Marquet, bestuurder van de kurzaal, nam uit dankbaarheid het ontwerp op zich, dat om de thermale wateren, in het Leopoldspark geboord, een paleis zou bouwen dat een vijf à zes millioen zal kosten....

N.R.C., 30 September 1906.