Verzameld werk. Deel 8. Het dagelijksch brood II. Dagboeken en brieven over den oorlog 1914-1918

6 December.

Ik heb mijn zoontje voor zijn Sinterklaas naar den schouwburg geleid.

Want wij hebben een schouwburg; geen variété's ditmaal (ik vertelde u, geloof ik, dat wij er een hebben sedert maanden al, en waar men zelfs een revue uitvoert), een heusche schouwburg, en een Vlaamsche nogal. De artisten van het gewone Vlaamsche gezelschap te Brussel hebben zich tot een ‘Volksschouwburg’ vereenigd. Zij spelen geregeld twee dagen in de week, liefst populaire, en Vlaamsche stukken. ‘Roze Kate’ van Nestor de Tière, was het eerst aan de beurt. Als tweede drama koos men ‘Genoveva van Brabant’, door Gust de Lattin. En in de gegeven omstandigheden is dat nog zoo kwaad niet. - De tot op heden uitgevoerde blijspelen kwamen uit... het Duitsche repertorium: eerst ‘Robert en Bertrand’, waarna ‘Onze Don Juan's.’ Beide stukken terdege vervlaamscht, en zelfs verbrusselscht. En het publiek van den engelenbak, zelfs dat van de meer-burgerlijke parterre, vindt er geen gaten in, is niet weinig tevreden zich weêr aan deze rhetorika, solaas, na de arbeidsweek, van vroegere Zondagen, te mogen laven. Trouwens, de liefdadigheid wordt niet vergeten: de brave acteurs kennen beter dan wie de mildhartigheid van hun braaf publiek; de deftige werklui

[p. 240]

die het gros van de gewone bezoekers der Vlaamsche schouwburgen uitmaken, die zooveel van draken houden juist omdat zij zoo'n eerlijk en zuiver hart hebben, zijn vrijgeviger dan menige Brusselsche millionair. Toen, eenige dagen geleden, na een korte toespraak van den regisseur, eene omhaling werd gedaan ten behoeve der Belgische vluchtelingen in Nederland, bracht die wel geene schatten op, maar ik ben overtuigd dat die nederige gave heel wat vreugd zal baren, omdat zij uit zooveel goede harten kwam...

Ik ben dus met mijn zoontje ‘Robert en Bertrand’ gaan zien, niet in de vernieuwde Heyermans-lezing, maar in de oude, voor de gelegenheid nog wat verhaspelde en verhakkelde versie uit mijne kinderjaren. Ik geloof wel dat het mijn eerste tooneelherinnering is: het was ook het eerste stuk van mijn zoon. Na het eerste bedrijf zei hij mij: ‘Mag ik ieder jaar eens meê?’ Na het tweede bedrijf vroeg hij al: ‘Mag ik om de zes maanden eens meêkomen?’

Ik zelf... - Och, ik-zelf en mijne kindherinneringen zijn hierbij van weinig belang. Als documentaire bijzonderheid wil ik alleen hier melden, dat ik de baryton Roosen, thans bestuurder van de Haagsche opera, te Gent in de rol van schildwacht (eerste bedrijf) heb weten debuteeren. En verder... Er hebben vanmiddag in mij zulke vreemde opwellingen aan kinderlijke nieuwsgierigheden en angsten, verlangens en bange verwachtingen, door het herzien, na haast dertig jaar, van dien ouden, voozen ‘Robert en Bertrand’, geroerd en als vreemde waterbellen op doode vijvers geleefd, dat ik werkelijk blij was, bij afloop er uit te zijn. Te meer dat

[p. 241]

ik al den tijd met de vrees had gezeten: ‘Er moest nu eens iets gebeuren, terwijl ik rustig in deze loge zit...’

Er waren nogal wat Duitsche soldaten in de zaal. Hoe hebben zij hun hart opgehaald aan de Duitsche volksliederen die in het stuk verwerkt zijn!...