Verzameld werk. Deel 8. Het dagelijksch brood II. Dagboeken en brieven over den oorlog 1914-1918

31 Augustus.

Men vertelt mij heden dat te Charleroi, waar de mijnwerkers naast de troepen hebben gevochten met al wat hun onder de hand kwam, een volksvertegenwoordiger gefusilleerd werd. Een andere, de welbekende socialist Jules Destrée, zou krankzinnig geworden zijn. Ik deel weêr alleen de mij vertelde feiten meê, zonder ze overigens te bevestigen...

Het is hier vandaag de dag der binnenrukkende, der gevluchte Leuvenaars. Een professor in de rechten, de eigenlijke oprichter, de ziel der Belgische boerenbonden, en die sedert jaren verlamd is door ataxie, heeft Brussel bereikt in eene hondenkar. Een andere is te voet moeten vluchten met zijne elf kinderen, waarvan het oudste elf jaar oud is. Een andere nog, bekend gynaecoloog, had er gelukkig maar vijf meê te sleuren: hij komt Brussel binnen, haveloos als een bedelaar, en gaat zich onmiddellijk een paar boordjes koopen

[p. 38]

in celluloïd, voor de zuinigheid zegt hij. Vroeger had hij driemaal per week een spreekdag te Brussel, waar hij telkens heenkwam met zijne automobiel. Een civiel-ingenieur, opvolger van minister Helleputte in den leerstoel van burgerlijke bouwkunde, heeft met zijne jonge vrouw de reis gedeeltelijk kunnen doen in eene kar, waar zich eene andere vrouw bevond, die enkele uren te voren bevallen was; men heeft onderweg haar kindje gelaafd met champagne...

Intusschen bestaan in Brussel wel eenige redenen tot persoonlijke tevredenheid. Zoo bereikt mij heden de eerste post sedert 20 dezer. Hij bestaat uit het nummer van 16 Augustus van ‘De Groene’, te Brussel binnengekomen vóor het treinenverkeer werd onderbroken. Ik heb dien ‘Groene’ verslonden, alsof hij mij nieuws bracht uit de lang-betrachte maan...

Andere geruststelling: sedert een paar dagen mag in geen enkel koffiehuis van Brussel nog alkohol worden verkocht. Echter wél in de voorsteden, in enkele althans. Zoo kan men te Laeken bijvoorbeeld tot 's middags vijf uur een lekkeren borrel bekomen. En aldus is iedereen bevredigd; zij die voor onlusten vreezen tengevolge van drankmisbruik, vinden hunne gading te Brussel-zelf. En dezen, die flauwhartigheid vreezen, zonder daarom roekeloosheid te zoeken, weten dat zij zich tot bij het invallen van den avond versterken kunnen te Laeken, waar men rekent op de burgerdeugden van de ingezetenen: toch ook een middel om baldadigheid tegen te gaan.

Eigenlijk is het natuurlijk krankzinnig, zoo'n dubbele maatregel. Maar het onvermijdelijk gevolg van het administratief complex, waar Brussel niet dan een klein

[p. 39]

deel van is, in sommige gevallen overgeleverd aan de eigenzinnige en domme willekeur van de autonomie der voorsteden...

Laat ons, terwijl wij te Laeken zijn, gaan kijken naar de Duitsche treinen, die niet ophouden voorbij te rijden, zij het dan ook heel traag, met mannen, proviand, en kanonnen. De bruine buitenwanden hebben de soldaten met suggestieve krijtteekeningen en lapidaire opschriften versierd. De grafische voorstellingen vertoonen Zeppelins en geblindeerde motorwagens van een zeer bijzonder model, dat men, uit Duitsch oogpunt, voor het oogenblik misschien maar niet vertoonen moest; verder hebben de Duitsche soldaten er hun ideaal der Fransche vrouwelijke schoonheid in uitgedrukt tot bij gewaagde bijzonderheden. De epigraphist leert er verder de gezindheid van den Duitschen milicien in kennen: de liefde voor den Kaiser bepaalt zich niet tot het gesproken, het vindt uiting in het gecalligrafeerde woord; de zucht naar een bezoek aan Parijs evenzeer als aan Oostende wordt hier en daar met klem uitgesproken. De mannen blijven intusschen rustig in hunne wagens. Men merkt op dat zij niet heel jong meer zijn, vermoedelijk reeds tot de reserve behooren...

De soldaten, die in onze Laekensche kazerne lagen, zijn vanavond weêr vertrokken, met hunne gewone bedaard-zware onverschilligheid.