Verzameld werk. Deel 8. Het dagelijksch brood II. Dagboeken en brieven over den oorlog 1914-1918

27 Augustus.

‘Het Schrikbewind’, zegt naast mij een oud heertje met eerbiedwaardige bakkebaarden, en schudt bedenkelijk het hoofd met den blinkenden hoogen hoed. Wij staan op den hoek van de Koninklijke straat in een groepje de witte officieele afkondigingen te lezen, die talrijker en talrijker worden. Het gaat om berichten over uitdeeling van voedsel aan behoeftigen, over vergoeding aan de gezinnen der miliciens, over het inrichten van een bureau van weldadigheid, dat de uithongering van Brussel voorkomen wil. Ik hoor uit zeer goede bron dat de geleerde philanthroop Solvay daar reeds een millioen voor geschonken heeft en er desnoods nog wel een tweede millioen voor over hebben zal. Trouwens duizenden en duizenden franken vloeien in de kas, ook uit geringe beurzen... Een ander affiche is de drietalige ‘Kriegeszeitung’, die de militaire gouverneur van Brussel

[p. 33]

generaal von Lüttwitz, ten tweeden male uitplakken laat: inneming van Namen, groot succes voor het Duitsche leger tegen de Russische horden, en triomphantelijke marsch van het leger des Kroonprinsen langs Neufchateau en binnen de uiterste oostergrens van Frankrijk. - Het bericht wordt zonder groote sympathie gelezen, wat nogal te verklaren is.

Trouwens, aller aandacht gaat hoofdzakelijk naar een nieuwe mededeeling van Burgemeester Max: een draad van de Duitsche telegraaf is in den nacht doorgesneden. Tot straf van de bevolking heeft de militaire gouverneur onmiddellijk het gebruik van de telefoon verboden en onmogelijk gemaakt. Bij het eerste nieuwe vergrijp tegen de Duitsche macht zal de stadswijk worden gebombardeerd waar het zich heeft voorgedaan. En de burgemeester smeekt de bevolking, toch de vernieling der stad te beletten...

Iemand, die het goed schijnt te weten, zegt mij, dat die beschieting geen dreigement in het ijle is: de militaire gouverneur moet daar uit Berlijn formeele machtiging, en meer zelfs, toe ontvangen hebben... ‘La Terreur!’, herhaalt het oude heertje. Het woord, meer dan de toestand misschien, zorgt voor de stemming.

De Duitschers hebben het stadhuis verlaten. Zij betrekken thans het Parlementsgebouw en de ministeries. De gouverneur heeft zijn hoofdkwartier in het ministerie van buitenlandsche zaken. Heel de wijk ligt in eene atmospheer van angst en verschrikking.

Ik keer naar stad terug, naar het noorden toe. Daar zie ik het stationplein geheel leêg. Vóor den ingang

[p. 34]

van het station zijn twee mitrailleuses geplaatst, den vuurmond naar stad toe. Ik smaak de nogal vreemde gewaarwording, een apéritif te drinken, met zoo'n ding vlak op mij gericht... Langs de huizen, loop ik nu den linker zijkant van het station voorbij. Het zit vol Duitsche soldaten. Hier en daar hebben zij eene vensterruit uitgeslagen, langs waar zij met een koord, en onder danige pret, de flesschen bier binnenhalen die eene herbergmeid er aan vastknoopt. Even verder word ik verrast door den gil van eene locomotief: voor 't eerst sedert een gansche week. Ik spoed mij tot op een plaats, waar ik den trein kan zien voorbijrijden. Het is een eindelooze rij wagens, getrokken door twee groote, logge machines met Duitsche vlaggetjes, die, via Luik, uit Duitschland versche troepen aanvoeren naar het Zuiden van het land. Ditmaal valt aan de inneming van Luik niet langer te twijfelen...