Verzameld werk. Deel 6. Beschouwingen over literatuur. Het dagelijks brood I. Keur uit de brieven in dagbladen 1906-1929

[p. 260]

De week van het paard

19 Mei

Heel de week reeds: Concours hippique; gisteren: Military Paper-Hunt; en overmorgen: jachtrit van het regiment der Gidsen...

Is het dit heerlijke Meiweêr, de gisting van leven, het streven der sappen, het plotseling ontbotten van al de bloemen, het weelderig tieren van al de heesters, de hartstochtelijke trillers van al de vogelen; is het de verjongende blijheid die in al de oogen blinkt, de nieuwe drift naar vrije en overdadige beweging, het herboren, physisch-geluk van ruim-ademende longen en aangehitste zintuigen; is het soms de lente, de lente die als een krachtbewust jongeling zingt en lacht en uitspat in heerlijke daden die, sedert onheuglijke tijden, voor den triumph van het paard de schoonste dagen van het jaar kiezen? Bestaat er, onbewust, in den geest der menschen, een verband tusschen de herlevende, als verbaasd blijde Natuur, en ‘la plus noble conquête’, het dier dat de mensch zich bij uitstek tot krachtuitzetting en nobele vreugde, tot verbreeding van eigen vermogen en tuchtmeter voor eigen macht, tot verruiming en als rem zijner energie gekozen heeft? Is er eene harmonie in ons, eene rhythmische wet, die ons dwong, voor de verheerlijking van het paard den luister der Lente te kiezen?...

Ik hou van het paard, gelijk Van Deyssel van het proza houdt. Ik zeg het in allen ernst, zonder eenige bijbedoeling, dan dat het me toelaat het lyrisme, dat hier uit ging barsten, weêr in te zwelgen, en voor het enthoesiasme, dat me bezit, te verwijzen naar de heerlijke

[p. 261]

bladzijde waar Van Deyssel het proza bezingt. Dat de lezer deze bladzijde opnieuw ter hand neme: behalve het kunstgenot dat hij er aan hebben zal, kan hij er, mits eenige verbeelding en eene niet moeilijke transpositie, vernemen hoe ík in mijn geestdrift over het paard denk.

Ik hou dus van het paard, hartstochtelijk en instinctmatig. Want, is mijn aesthetisch genot bij het zien van een heerlijk ros overgroot, en mijn medelijden met een ouden vigilanteknol aanstekelijk door zijn heftigheid: van hippologie, van paardenkunde ken ik geen iota. Het is de bewondering van een boer voor een schoon schilderij, al heeft hij nooit van de wet van Helmholtz gehoord; het gulzig staren van ‘het kind des armen’ naar de taart waar hij nooit den smaak van kennen zal.

Niet dat ik het paard geheel zou ignoreeren: ik ken de pijnlijke indrukken die het nalaat, als het u van zijn rug schudt, met een energie, een betere zaak waardig; hetgeen wil zeggen dat het een al te verschoonend euphemisme ware, te zeggen dat ik nog paard heb gereden... Waaruit ge nog afleiden kunt dat, hoe ook hartstochtelijk en behalve instinctmatig, mijne liefde tot het paard liefst platonisch blijft...

Dit om u duidelijk te maken, dat ik geenszins als gentleman-rider aan concours-hippique en Paper-hunt heb deelgenomen. Behalve mijne nederigheid, die mij belet de reputatie als ruiter van... laat ons zeggen: Prins Albert voorbij te willen schieten, ben ik te zeer bewust van de sociale rol die ik als journalist vervul, om mij aan de gevaren van een dollen rit als handelend persoon bloot te stellen. Ik ben er dus als eenvoudig toeschouwer heengegaan.

[p. 262]

Wel te verstaan heeft het woord ‘eenvoudig’ hier een bijzondere beteekenis. Het wil noch ‘simpel’, noch ‘naief’, noch zelfs ‘gewoon-gekleed’ zeggen. Want menschen, die met zulke gebreken behebd zijn, worden bij een concours-hippique niet toegelaten. De schamelste der bezoekers hier draagt op zijn voorhoofd gestempeld en in den vorm van eene ronde kaart aan het knoopsgat, waar anders de gardenia prijkt, een brevet van schranderheid en gevatheid, en van nobele voornaamheid of aanminnelijke ironie, al naar gelang zijner jaren. Hij is overigens gekleed door ‘le grand faiseur’, en de distinctie van zijn karakter blijkt hoofdzakelijk uit de snede van zijn gekleede jas. Dit voor de heeren. Zal ik u van de dames spreken? Ik bid u: ontsla me van zulke zorg, want ditmaal zou ik zelfs bij Van Deyssel de noodige bewoordingen niet vinden tot het uitdrukken van mijne eerbiedige bewondering.

Ik-zelf zag er, de heele week, uit om te stelen, ter eere van het concours hippique, dat ik trouw heb bijgewoond. Verwacht er echter geen nauwkeurig relaas over, vermits ik, niettegenstaande mijne liefde, van paarden niets ken, van paard-rijden al te slechte herinneringen behou om er onpartijdig over te schrijven, en van de dames - naast de paarden glanspunt dezer fashionabele lente-week - niet spreken durf, in de bewustheid van mijne schamelheid... Ik maak er me dus met een enkel woord van af: heerlijk. En vermeld u nog alleen dat Holland er, symbolisch gesproken, lauweren heeft geplukt.

Wat de Paper-hunt aangaat: ik heb versmaad, hem met zulk een ouderwetsch locomotiemiddel, als het paard is, te volgen; ik heb verkozen, eene prachtige 80 H.P.

[p. 263]

te bestijgen, en met edele voornaamheid in deze gemakkelijke automobiel de jacht te volgen. Aan mijne rechterzijde heeft een tijdlang de vermoedelijke troonopvolger van Leopold II gegaloppeerd. Enkele gravinnen, een paar hertoginnen, hier en daar eene barones, benijdden, van op hunne hotsende hakkeneiën, het kussen, waar ik gemoedelijk-glimlachend zat, van het zacht-veerende voertuig. Ik nam overigens aan de jacht een niet-onwerkdadig deel: mijn chauffeur trompte nu en dan, gelijk een heusche hoornblazende piqueur die een borsteligen ever nazet; ik stelde het meeste belang der wereld in de vertooning; alleen maar blijde dat ze voor mij zooveel minder vermoeiënd was dan voor al die menschen die, dwaas genoeg, verkozen te paard te rijden, al bezaten zij zeker de geldmiddelen om zich ook een Panhard of eene Pipe aan te schaffen...

Het is dus een appetijtelijk ritje geweest. Alleen maar wat te veel stof. Maar wat was het bosch schoon; blijde en rustig bij al dat hijgend beweeg, het dof trappelen der paardenhoeven, 't gesnuif der dieren en 't manend aanzetten der ruiters, heel deze krachtige en vreugdige jacht van sterk en schoon leven... dat ik zoo secuur van uit mijne auto gade mocht slaan.

Want ik herhaal het: ik hou heel veel van het paard. Ik hou er hartstochtelijk van, ik hou er instinctmatig van... Maar sedert gisteren gevoel ik meer en meer, dat mijne liefde ervoor hoofdzakelijk toch platonisch moet heeten...