Het cosmische en metaphysische geheim
Een werkelijkheid, waarvan Karel van de Woestijne op diepgaande wijze de eenigszins huiveringwekkende aantrekkingskracht onderging, was datgene wat, abstract uitgedrukt, het cosmische of metaphysische wordt genoemd. Deze geestelijke realiteit werd in hem geboren als gevolg van soms zeer diverse innerlijke toestanden. Twee dingen, die in dit verband op hem den meest doortastenden invloed hadden, waren de zee en de nacht. - Eenmaal dat hij vóór het weidsch en indrukwekkend natuurgebeuren van zee en lucht kwam te staan, raakten vooral de spiritueele krachten in hem los: de betoovering van het heelal, de drang naar de oneindigheid, het eeuwigheidsverlangen, de aantrekking van het bovenzinnelijke en de nabijheid van God. De zee was een bron van loutering voor zijn vaak overwegend zinnelijke natuur en heeft doorgaans op dezen gemartelden dichter een bevrijdenden invloed gehad. - Een tweede geheim, dat voor hem aanleiding was tot vergeestelijking en zuivering, bestond uit het ten deele angstwekkende en ten deele vredebrengende mysterie van den nacht. Vóór de bovenzinnelijke grondeloosheid van het nachtelijk heelal, vóór de sublieme diepte van den sterrennacht heeft hij enkele verzen van aangrijpende schoonheid geschreven.