De Lantaarn voor 1798

[p. 132]

Twee groote Masten op één Schip.

Het regeerings-werk is gelijk een uurwerk, 't geen weldra of stil staat, of uit elkander getrokken wordt, zo en veer en raderen elkander niet behulpzaam zijn en tot één oogmerk medewerken; ook zal 't slecht wijzen, zo zijn raderwerk hortend en stootend zich beweegt.

In 't plan van Constitutie voorhanden, is 'er geen grooter bewijs van gebrek aan menschen-kennisse, van een slaafächtigen geest van navolginge, van hooge gedagten van zich zelve, en beter inzicht in zaaken, dan was zulks onzer voorvaderen, der oudheid, der ervaaring van alle tijden, dan is de splitzing der Wetgeevende Magt in twee Kamers. 't Is een schip met twee groote masten, of erger, met twee roeren; 't is een wagen bespannen van voren en van achteren met paerden.

De voorstanders deezer verdeeling der Wetgeevende magt vleijen zich hieruit gebooren te zien eene rijpheid van overweeging, welke door

[p. 133]

de zorgvuldigste inrichting van ééne enkele Kamer nimmer kan bereikt worden. ‘Immers zal de eerste Kamer, welke uit jongere lieden dan de tweede zal bestaan, de gedagten, als het waare, de verbeeldingskragt der Republiek bevatten, terwijl de tweede 'er de wijsheid en de rede van zal uitmaaken.’

Welke eene poëzij!

Zij die op zo laagen prijs stellen een Collegie van zestig, zijnde de Wetgeevende Magt, gebooren uit de vrije verkiezinge des Bataafschen Volks, schijnen indirect de Democratie te bedillen, en 't Volk als onbekwaam te verklaaren, om een zestig-tal van mannen van kunde en van bedaarde zinnen uittebrengen; en zij die aan de zestigers de drift en eene verhitte verbeelding, en den dertigers de koude reeden, en dat alleen, om een ellendig verschil van tien jaaren (NB!) toekennen, schijnen in de waardeering der menschelijke geest-vermogens misgetast te hebben, en door den zestigers de koude reeden, en door den dertigers de slavernij der driften ontzegd te hebben.

Ook schijnen zij hier in de huishoudinge des menschelijken leevens miskend te hebben, door een geheel Collegie van zestig perzoonen te verdenken van bestierd te worden door eenige hatelijke passie: iets waarvoor eenige weinige individu's, niet, bij den ordinairen loop der waereldsche zaaken, een' geheele Vergadering, vatbaar is.

[p. 134]

De vrees, welke deeze lieden hebben voor onvolmaakte wetten, gebooren uit drift, voor wetten met overhaastinge opgesteld, schijnt hen te hebben doen verliezen uit 't oog 't gevaar van in 't geheel geene wetten te hebben. Deeze kenners van wat 'er in de waereld te koop is, schijnt het meer verkieslijk over 't tooneel des menschelijken levens omtedwaalen, in 't geheel zonder bestek, dan met een misschien? overhaast bestek.

Men ziet deeze voorzorge aan als een waarborg voor de burgerlijke vrijheid; men meent ze te beveiligen door aan de Kamer van dertig 't gezag te geeven om de pen te haalen door wetten, die daarmede strijden, en welke uit de drift en overijling der jonge heeren afkomstig waren. Even als of negentig niet zo wel slecht konden zijn, als zestig!

(Voowaar! een treurige waarborg. Wilt gij uwe burgerlijke vrijheid in veiligheid, zo 't mogelijk is, stellen? legt de magt uwer Wetgeevers aan banden, doet hen grond-wetten en privilegiën bij 't aanvaarden hunner Commissiën bezweeren. Deeze voorzorg, niet de splitzing der Wetgeevende Magt moet de gedeeltelijke waarborg voor uwe vrijheid zijn.)

In de Constitutie onzer Fransche Bondgenooten mag deeze voorzorg heilzaam zijn. De overgroote leevendigheid van geest bij deeze natie boezemde eene welgeplaatste vreeze in voor

[p. 135]

overijling bij den Wetgeever. Maar moest ons nationaal, zo loom, zo koud karakter, 't geen veeleer een spoor dan een breidel behoeft, ons geene genoegzaame waarborg zijn tegen alle onbezuisdheid?

Moet de ondervinding dan in alles u bij de neus wijzen op 't geen u boven 't hoofd hangt, en kunt gij dan volstrekt geen span-breed vooruitzien? Ziet gij niet dat in ieder deezer beide Kamers - zal derzelver splitzing voldoen aan 't oogmerk - een aparte, geheel verschillende esprit-du-corps heerschen moet? De dertigers zullen zich aanmerken als de gouverneurs, de zestigers als hunne scholieren. Afgunst en tweespalt zal 'er 't gevolg van zijn. In de eersten een wijsneusige geest van bedilling, in de jongeren haat en wrevel, en 't effect van de hoofd, zom zal altoos langwijligheid en zeer dikmaals totaale werkloosheid zijn; en deeze beide Kamers, in plaatze van met in een geslagene handen te werken voor 't publiek welvaaren, zullen niets doen dan met elkander kijven, 't Schip van Staat in 't riet laaten loopen, en den Uitvinder, of liever den Naäaper deezer splitzinge doen bloozen over zijne onnozelheid.