|
| |
| |
| |
| |
| |
| |
Herinnering.
Bij wien ook de
Paus
mij, als een vroom Katholijk, kwam verzekeren, dat dit geleerd hakmoes geheel zonder steelen of stronken was, ik zou - Zijne Heiligheid houde 't mij ten beste - aan zijne onfeilbaarheid gaan twijfelen: maar zegt mij iemand dat deeze Lantaarn niet meer lichts geeft, als die van de Kalverstraat, waarin men, bij betrokkene lucht, over steenhopen of kalktobbens hals en beenen kan breeken; of, met daarlaatinge van alle Lantaarnsche leenspreuken, dat dit opstel vol is van mist, mistastingen, misgissingen, miswijzingen, misreekeningen, misredeneeringen, de belijdenis die ik 'er ongevergd van achter op deeze Lantaarn plaats, overtuige den Lezer, dat de auteur hem geene knollen voor citroenen zoekt in de hand te stoppen. Hij verzoekt 't publiek echter noch eens te willen proeven, eer 't misschien ook eenige citroenen tot knollen veroordeelt, en vindt 't 'er zommige van wat bitter op de tong, 't verschoone dit uit hoofde van zijn smaak, die, behalven door eene partij quasi - sentimenteel liflaf, voortaan alleen door sterkprikkelende middelen, wordt leevendig gehouden.
| |
| |
| Dit is het Jaar na de geboorte des Heeren, |
1792 |
| Na de Scheppinge der Waereld |
5741 |
| Na de Zundvloed |
4085 |
| |
|
| Zonne-Cirkel, (zie over dit een ander de bladzyden achter December.) |
9 |
| 't Gulden Getal |
7 |
| d'Epacta |
6 |
De Zondags - letter is AG.
| |
Eklipsen.
In dit Jaar zullen zich twee Eclipsen vertoonen aan de Zon, waarvan eene hier zal gezien worden.
De eerste zal zyn, den 22 Maart, en zig vertoonen op Bristol, leggende op 39 graden 55 min. Noorder - breedte, en 312 graden 20 min. lengte, het begin aldaar te zien namiddags ten 2 uuren 10 min., het midden ten 3 uuren 14 min., en het einde ten 4 uuren 11 min., zullende 4 en een half duim over de Zuidzyde verduisteren.
De tweede zal zyn der 16 September, het begin by ons te zien 's morgens ten 7 uuren 9 min., het midden ten 7 uuren 50 min., en het einde ten 8 uuren 34 min., zullende 2 en een zesde duim over de Zuidzyde verduisteren.
Byzondere Tyden en Dagen der Roomsche Kerk.
Vleeschtyd 8 weeken.
Septuagesima den 5 Febr.
Vasten avond den 21 dito.
Paasschen den 8 April.
Hemelv. Christi den 17 May.
Pinxter den 27 dito.
Advent den 2 December.
Quatertempers.
Eerste den 29 Febr. 2, 3 Maart
Tweede den 30 Mai, 1, 2 Juny.
Derde den 19, 21, 22 Sept.
Vierde den 19, 21, 22 Dec.
| |
| |
| |
January of Louwmaand 31 Dagen.
Eerste Quart. Zondag den 1 's morg. ten 4 uur 56 min.
1 ZON.
C.P. HOOFT † 1626. z. 9 Juni en 3 Nov.
2 Ma. Republiek van Zwitzerland * 1308.
3 Din. Ons Groot Gezantschap naar Vrankryk om hulp 1585.
4 Woe. Zeeslag by Goä tegen de Portugeesen 1638.
5 Don. Karel de Stoute, Heer der Nederl. by Nancy  1447.
6 Vry. Drie Koningen. Leidsche Akademle * 1575.
7 Sat. W. IV. Oppergouv. der W.I.C. 1750.
8 ZON. Opentyd. De Ruiters Zeesl. by Sicil. t. de Fr. 1676.
Volle Maan Maandag den 9, 's morg. ten 9 uur 52 min.
9 Ma. Kopper-Maandag. A. Flor. Paus 1521.
10 Din. Res. tot opdragt der Landvoogdy aan Leicester 1586.
11 Woe. De Nieuwe Kerk te Amsterdam verbrand 1645.
12 Don. Commissie der Nieuwe Psalmen begonnen 1773.
13 Vry. Admiraliteit te Harlingen verbrand 1771.
14 Sat. St. Pontiaan. Arsenaal van Vlissing. verbrand 1749.
15 ZON. H. Naam Jesus. Pruissen tot een Koningr. 1700.
16 Ma. XX Stellingen verboden te Leiden 1676.
Laatste Quart Dingsd. den 17, 's morg. ten 1 uur 51 min.
17 Din. St. Anthonius. Fransche Furie te Antwerpen 1583.
18 Woe. St. Pieterstoel. Eerste Herv. Kerk in Amst. 1567.
19 Don. Engel. leent ons 1 millioen guldens tot hulp 1577.
20 Vry. Eerste O.I.C. Schip naar 't Vaderl. 1624.
21 Sat. St. Agniet. Scaliger † 1609. Gomarus † 1641.
22 ZON. S. Vincent. Haarlem Staatsgezind. 1577.
Nieuwe Maan Maand. den 23, 's avonds ten 5 uur 59 min.
23 Ma. Pain en Vin onthoofd 1673. zie 28 Decemb.
24 Din. W.I. en andere Heeren ingedaagd door Alba 1568.
25 Woe. St. Paulus Bek. Sp. herv. den Oorl. teg ons 1578.
26 Don. Engelsche Manufactuuren in Holland verbod. 1665.
27 Vry. Doodvonnistegen Carel de I. van Engeland 1649.
28 Sat. Keizer CAREL de Groote † 814.
29 ZON. UNIE VAN UTRECHT 1579.
Eerste Quart. Maand. den 30, 's avonds ten 11 uur 13 min.
30 Ma. MUNSTERSCHE VREDE 1648.
31 Din. De Wisselbank van Amsterdam * 1609.
| |
| |
| |
February of Sprokkel-maand 29 Dagen.
1 Woe. Oproer in Leeuw. 1580. Cartesius † 1650.
2 Don. Maria Ligtmis. W.III. Erfst. v. Holl. en Zeel. 1674.
3 Vry. St. Eustachius geroofd door de Engelschen 1781.
4 Sat. Schout by Nagt Krul
in een Zeegev. t. de Eng. 1781.
5 ZON. Sept. St. Agatha. Joost van den Vondel † 1679.
6 Ma. St. Dorothea. Brasil door de Nederl. verl. 1654.
7 Din. Groning. en Ommel. naauwer vereenigd 1595.
Volle Maan Woensd. den 8, 's morg. ten 3 uur. 49 min.
8 Woe. AMSTERDAM STAATSGEZIND 1578.
9 Don. St. Apolonia. Spanje verb. den Kooph. met ons 1599.
10 Vry. Vredes Tract. tusschen Eng. en Vrankryk 1763.
11 Sat. Vrede v. Keizer Car. V. met François I. 1526.
12 ZON. Septuag. Sondsche Tol Tract. met Denem. 1647.
13 Ma. Jodenroof der Engelschen op St. Eustachius 1781.
14 Din. Paul Wurtz Veldmaars. der Nederlanden 1668.
Laatste Quart. Woensd. den 15, 's morg. ten 11 uur. 17 min.
15 Woe. Lod. XV * 1710. W.G.F.v. Oranje * 1774.
16 Don. De XVII Nederl. veroordeeld in Lyf en Goed 1566.
17 Vry. Pilips II. belooft aftogt der Spaansche Troepen 1577.
18 Sat. M. LUTHER † 1546.
19 ZON. Quinquag., St. Bonafacius. Copernicus * 1473.
20 Ma. Willem III. weigert de Souv. van Gelderl. 1675.
21 Din. Vasten Av. 't Coll. der Gec. Raaden v. Holl. * 1585.
Nieuwe Maan Woensd. den 22, 's morg. ten 7 uur. 12 min.
22 Woe. Asdag, Best. tyd, St. Pieterst. Kar. Gust. † 1660.
23 Don. Will. III. en Maria tot Ko. en Koning. v. Eng. 1689.
24 Vry. Bevrediging der Javaanen in onze Oost indien 1657.
25 Sat. St. Matthys. Essex onth. 1601. D. Heinsius † 1655.
26 ZON. Quadr. Flips II bev. 't vonnis. van den 16 Febr.
27 Ma. Kortryk door de Spanjaard. listig vermeesterd 1581.
28 Din. Scheepstryd voor Walcheren tegen de Spanj. 1573.
Eerste Quart. Woensd. den 29, 's avonds ten 7 uur. 24 min.
29 Woe. Quatertemper. Johannes Wierus † 1588.
| |
| |
| |
Maart of Lente-maand 31 Dagen.
1 Don. Staveren door Sonoy ingenomen 1581.
2 Vry. Quatert. Eerste Vrede hand. te Breda 1575. (verg.)
3 Sat. Quatertemper. Rennebergs snoode Afval 1580.
4 ZON. Remeniscere. Het Bredaasche Turfschip 1590.
5 Ma. Surinaamen den Engelschen ontnomen 1667.
6 Din.
Den Haag geplonderd door Maarten van Rossum 1528.
7 Woe. s Thom. Kr.Hr. IV. in de Ban door Greg. VII. 1080.
Volle Maan Dond den 8, 's avonds ten 7 uur. 13 min.
8 Don. Willem V * 1748. Verbond met Brandenburg 1678.
9 Vry.
Brussel door de Spanjaarden ingenomen 1558.
10 Sat. De Berbice genomen door de Engelschen 1781.
11 ZON. Oculi. Lutjebroek in Noordholl. verbrand 1763.
12 Ma. s Gregorius. Contramanifest teg. Eng. gepublic. 1781.
13 Din. Orde van 't publiek gebied 1663.
14 Woe. Amsterdams Mirakel. F. Henrik † 1647.
Laatste Quart. Dond. den 15, 's avonds ten 7 uur. 5 min.
15 Don. Flips II. bant. W.I. en zet 25000 Kr. op z. lev. 1580.
16 Vry. Utrechtse Akademie ingewyd 1636.
17 Sat. s Geertruy. G. Vossius † 1649. Koehoorn † 1704.
18 ZON. Letare. Mislukte Pistoolschoot op Willem I. 1582.
19 Ma. s Joseph. Willem III. † 1702.
20 Din. Eerste Octrooi der Oost Ind. Comp. 1602.
21 Woe. s Bened. Alva eischt den 100, 20, en 10 penn. 1569.
Nieuwe Maan Dond. den 22, 's avonds ten 6 uur 15 min.
22 Don.
H. de GROOT in de Boekenkist 1621.
23 Vry. De Zeeheld van Galen aan zyn wonden † 1653.
24 Sat.
MICHIEL de RUITER * 1607.
25 ZON. Jud., Maria Boods. Huwl. v.W.IV. met Anna 1734.
26 Ma.
PIET HEIN tot Admiraal van Holland 1629.
27 Din. Vrouw MARIA van Bourgondien † 1482.
28 Woe. UTR., HOLL. en ZEEL. besl. den Ko. af te zw. 1580.
29 Don. Resol. om de Hooge Overh. aan W.I. op te dra. 1580.
Eerste Quart. Vryd. den 30 's namidd. ten 4 uur. 28 min.
30 Vry. Siciliaansche Vesper 1282.
31 Sat. De Jesuiten uit Spanje verbannen 1767.
| |
| |
| |
April of Grasmaand, 30 Dagen.
1 ZON. Palm Zondag. den Briel ingenomen, 1572.
2 Ma. s Franciscus. Plakk. teg. de Kooph. met Sp. 1599.
3 Din. Intrede van omtrent 300 Ned. Edel. in Brussel 1566.
4 Woe. Haarlemmer Vaart toegestaan 1631.
5 Don. Witte Donderdag. Request aan Margariet 1566.
6 Vry. Goede Vryd. Maalt d. Ned. Ed. by Hr. v. Kuilenb. 1566.
Volle Maan Saturd. den 7, 's morg. ten 7 uur. 27 min.
7 Sat. Oorlogsv. van Engel. en Vrankr. tegen ons 1672.
8 ZON. Paasschen. IIde Request der Ed. aan Margr. 1566.
9 Ma. 2 Paasdag. Twaalfjaarig Bestand 1609.
10 Din.
H. de GROOT, * te Delft 1583.
11 Woe. Utrechtsche Vreede 1713.
12 Don. Plakaat van Leicesters ontslag 1588.
13 Vry. Calais door ons en de Engels. gebombardeerd 1696.
Laatste Quart. Saturd. den 14, 's morg. ten 2 uur.
14 Sat. WILLEM I, * te Dillenburg 1533.
15 ZON. Quasimodo, Opentyd. Vrede met Cromwel 1654.
16 Ma. WILLEM IV. Opperbew. der O.I. Comp. 1749.
17 Din. Inval der Franschen in Staatsvlaanderen 1747.
18 Woe. M. Falerio, Doge van Venetien, onthoosd 1355.
19 Don. J. ADAMS, Amer. Gez. erkend by H.H. Mog. 1782.
20 Vry. WILLEM III. tot Erf-Stadh. &c. der Unie 1674.
Nieuwe Maan Saturd. den 21, 's morg. ten 7 uur 48 min.
21 Sat. WILL. III. en ANNA v. Engeland gek oond 1686.
22 ZON. Misericordia. De Ruiters Doodwonde 1676.
23 Ma. s Joris. (MAURITS † 1625).
24 Din. Oproer van 1747. begonnen te Middelburg.
25 Woe. s Marcus. Zeeslag by Gibraltar Heemskerk
1607.
26 Don. De Edelen neemen de naam aan van GUEUX 1566.
27 Vry. Moedwil der Boeren te Thoolen gepieegd 1747.
28 Sat. WILLEM IV. Stadhoud. &c. van Zeeland 1747.
Eerste Quart. Zond. den 29, 's morg. ten 11 uur. 10 min.
29 ZON. Jubilate. De RUITER † aan zyne wonden 1676.
30 Ma.
Zutphen en Nimwegen verlaten door de Frans. 1674.
| |
| |
| |
Mei of Bloeimaand, 31 Dagen.
1 Din. s Philip. en Jac. (Unie van N. America * 1775.)
2 Woe. Vreeslyke Turf brand in de Prov. Groningen 1687.
3 Don. † Vinding. Brazilien ontd. door de Portug. 1501.
4 Vry. WILL. IV. tot Stadh. &c. van Holl. en Zeel. 1747.
5 Sat. Geheel Durgerdam afgebrand 1687.
Volle Maan Zond. den 6, 's namidd. ten 5 uur 11 min.
6 ZON. Cant. s Jan Lat. (Hulptr. met Brandenb. 1672.
7 Ma. Oorlogsv. van Willem III. aan Lodew. XIV. 1689.
8 Din. Michiel openb. (Luth. in de Ban. door Kr. Kar. V. 1521.
9 Woe. De Plakk. tegen de Reform. nog sterker bev. 1569.
10 Don. Oproer der Herdopers te Amsterdam 1535.
11 Vry. Vrede met den Keurvorst van Keulen 1674.
12 Sat. Colombo op Ceilon door ons veroverd 1656.
Laatste Quart. Zond. den 13, 's morg. ten 8 uur 49 min.
13 ZON. Vocem. (Oldenbarneveld onthoofd 1619.)
14 Ma. † Dagen. (Henr. IV. Kon. van Frankr. verm. 1610.)
15 Din. O verkl. v. den Keiz., Eng. en Ned. aan Lod. XV. 1702.
16 Woe. Oorl. verkl. van Maria Theresia aan Lod. XV. 1744.
17 Don. Hemelvaart Christi. (Thuanus † 1617.)
18 Vry.
H. de Groot en Hogerb. ter eeuw. gev. op Louv. 1619.
19 Sat. Alva's trots Standb. te Antwerpen opgericht 1571.
Nieuwe Maan Zond. den 20, 's avonds ten 10 uur. 13 min.
20 ZON. Exaudi. (Iste Resolutie tot verdraagzaamh. 1611.)
21 Ma. Haarlemsche Maatschappy der Wetenschapp. * 1752.
22 Din. De Staat. nodigen de Rooms. Prov. tot de Unie 1632.
23 Woe.
Dordregt kiest de zyde van Willem I. 1672.
24 Don. Eerste Ned. Herv. Gemeente te Amst. inger. 1578.
25 Vry. Admiraal van der DQES zeilt uit 1599.
26 Sat. Vastend. (Amsterdam Hervormd 1578.)
27 ZON. Pinxter. (J. Calvyn † 1564.)
28 Ma. 2 Pinxter dag. (Eerste Herv. Burg. te Amst. 1578.)
Eerste Quart. Dingsd. den 29, 's morg. ten 2 uur 27 min.
29 Din. Eerste Steen aan de Beurs van Amsterdam 1608.
30 Woe. Quatertem. (Dapp. v. Melville en Oorthuis 1781.)
31 Don. Hooge Raad van Holland opgericht 1582.
| |
| |
| |
Juny of Wiedemaand 30 Dagen.
1 Vry Quatertem. (Alva's Slagting te Brussel beg. 1568.)
2 Sat. Quatertem. (Breda na 10 ma. door Spinola gen. 1625.
3 ZON. H. Drievuld. (Iste Octr. aan de W.I. Comp. 1621.)
Volle Maan Maand. den 4, 's nagts ten 12 uur 58 min.
4 Ma. Res. van Holl-ter Hulding van Will. I. als Graaf 1584.
5 Din.
Egmond en Hoorn onthalsd te Brussel 1568.
6 Woe.
Huig de Groot en Hoogerb. op Louvest. gezet 1619.
7 Don. H. Sacram. De RUIT. Zeesl. teg. de Eng. en Fr. 1672.
8 Vry. B. van Galen, Bisschop van Munst. wint. Grol 1672.
9 Sat. Amst. bezw. teg. de aanstel. v. W.I. tot Graaf 1584.
10 ZON. Eerste Plakaat der Inquisitie in Holland 1521.
Laatste Quart. Maand. den 11, 's nam. ten 4 uur 37 min.
11 Ma. s Barnabas. (Luit. Adm. Evertze sneuvelt 1666.)
12 Din. s Odulp. (Vice Adm. van der Hulst sneuv. 1666.)
13 Woe. s Anthonius. (Zeesl. tegen de Engelschen 1665.)
14 Don. De Ruiters tweede Zeeslag in 1673.
15 Vry. Nederlands Glorie in de Zond 1646.
16 Sat. Eerste Provinciaale Synode van Holl. en Zeel. 1574.
17 ZON. Oorlogs Verkl. van Vrankryk aan Engeland 1756.
18 Ma. De Stad Hoorn Staatsgezind 1572.
Nieuwe Maan Dingsd. den 19, nam. ten 1 uur 19 min.
19 Din.
C. de Witt (de Ruward) * 1613.
20 Woe. 1000 Haringbuizen uit Texel 1625.
21 Don De Franschen in Devent., Schenkes. en Doesb. 1672.
22 Vry. Neerlands Glorie by Chattam 2667.
23 Sat. Vastendag. (B.v. Gal. neemt Zwol, Camp, &c. 1672.
24 ZON. s Jan Baptist. (Heden beg. onze Har. Vissery.
25 Ma. Synode van Dordrecht uitgeschreeven 1618.
26 Di. De Domkerk van Utrecht ingewyd 1022.
Eerste Quart. Woensd. den 27, 's nam. ten 2 uur. 25 min.
27 Woe. Groote schrik in de Vergadering van Holl. 1672.
28 Don. Vastendag (Zwakke Post. heel Holl. in gev. 1672.)
29 Vry. s Piet. en Paul. (Mastr. overw. door de Spanj. 1579.
30 Sat. s Paulus. (Mastricht ingenom. door Lod. XIV. 1673.
| |
| |
| |
July of Hooimaand 31 Dagen.
1 ZON. Ongelukkige Veldslag by Fleury 1690.
2 Ma. Maria visitatie. (Victorie by Nieuwpoort 1600.)
3 Din. Plakkaat tegen de Reformatie 1566.
Volle Maan Woensd. den 4, 's morg. ten 7 uur 56 min.
4 Woe. Mart. transl. (W. III. tot Stadh. van Holl. 1672.)
5 Don. s Bonifacius. (Triump Intr. van Lod. XIV. in Utr. 1672
6 Vry. Holland verwerpt den Eisch van Vrankryk 1672.
7 Sat. Onderhandeling met de Engelsche Gezanten in 1672.
8 ZON. Circul. Brief van Will. Ill. aan de Steden 1672.
9 Ma.
Nieuwmegen gaat over aan de Franschen 1672.
10 Din. Willem I, te Delft doodgeschooten 1584.
Laatste Quart Woensd. den 11, 's morg. ten 2 uur 28 min.
11 Woe. Will. I. als Hooge Overh. geduur. den Oorl. 1575.
12 Don Amst. zegt te verdeedigen tot den laatsten man 1672.
13 Vry. Beleg van Grol door Fred. Hendrik 1627.
14 Sat. Tessel door dubbele ebbe gered 1672.
15 ZON. Eerste Verg. van Holl. tegen Alva te Dordr. 1572.
16 Ma. Staats Vertoog over de Souv. van Holland 1578.
17 Din. Spaansche Slagting begonnen 1573.
18 Woe. Zeeslag tegen de Spanjaarden 1615.
Nieuwe Maan Dond. den 19, 's morg. ten 4 uur 36 min.
19 Don. Hondsdagen beginnen. (Gron. bel. door den Bisp. 1672.
20 Vry. s Marg. (Oranj. Br. t. de eiss. v. Lod. XIV. 1672.)
21 Sat.
Maastricht ingenoomen door Fredrik Hendrik 1632.
22 ZON. s Maria Magdalena. (De Jod. uit Vr. verb. 1308.
23 Ma. JAN de WITT Raadpenfion. van Holland 1653.
24 Din. Vastendag. (Cornelis de Witt gevangen 1672.)
25 Woe. s Jacob. (Hulp Tract. met Keiz. Leopold 1672.)
Eerste Quart. Donderd. den 26, 's avonds ten 11 uur 41 min.
26 Don. s Anna. (Plakk. van Afzw. der Sp. Heers. 1581.
27 Vry.
Breda door de Spanjaarden overweldigd 1581.
28 Sat. Commercie Traktaat met Zweden 1667.
29 ZON. Ie Zitting op het Nieuwe Stadh. van Amst. 1655.
30 Ma. Welma (Aanslag van Willem II. op Amst.) 1650.
31 Din. s Agn. (1e. Preek by Amst., buit. de H. Poort 1566.
| |
| |
| |
Augustus of Oogstmaand 31 Dagen.
1 Woe. s Pietersband. Iste byeenk. op de Beurste Amst. 1613.
Volle Maan Dond. den 2, 's nam. ten 3 uur 1 min.
2 Don. Portiuncula. (J. Bart overvalt onze Haringb. 1691.)
3 Vry. s Stevens Vinding. (Veldslag by Steenkerken 1692.)
4 Sat. s Dominicus. (De Ruiters beroemde Aftogt 1666.)
5 ZON. Maria ter Sneeu. (Zoutm. Zeesl. op Doggersb. 1781.
6 Ma. Transfigur. Christi. (Vrede met Portugal 1661.)
7 Din. De Stad Oudewaterdoor de Spanjaard. verm. 1575.
8 Woe.
M. Tromps zeegevegt voor Katwyk 1651.
Laatste Quart. Dond. den 9, 's namidd. ten 3 uur. 8 min.
9 Don. Vastendag. (Wezel door ons ingenomen 1629.
10 Vry. s Laurens. (Nieuwmeegsche Vrede 1678.)
11 Sat. Veldslag van WILLEM III. by Senef. 1674.
12 ZON. Held Rabenhaupt verded. van Groningen † 1675.
13 Ma. 10 Oost Ind. Compagnies. gered in Noorwegen 1665.
14 Din. Vastendag. (J. de WITT, Holl. Loots in Tex. 1665.)
15 Woe. Maria Hemelvaart. (Villeroi bomb. Brussel 1695.)
16 Don.
Antwerp. overgeg. aan Parma 1585. (Amst. Opk.)
Nieuwe Maan Vryd. den 17, 's avonds ten 7 uur 32 min.
17 Vry. Geneve Hervormd 1535.
18 Sat. RAAD van STAATEN opgericht 1584.
19 ZON. Hondsdagen Eind. (Maurits neemt Sluis 1604.)
20 Ma. Hartjesdag s Bern. (De Gebr. de Wittverm. 1672.)
21 Din. De Ruiters derde Zeesl. van 1673 voor Kykduin.
22 Woe. Beeldstormery van Leid., Delft, Utrecht enz. 1566.
23 Don. Vastendag. (Beeldstormery te Amsterdam 1566.)
24 Vry. s Barthol. (W. FRED. Erf p. van Oranje * 1772.)
Eerste Quart. Saturd. den 25, 's morg. ten 7 uur 7 min.
25 Sat. s Ludovicus. (F. Schenk laatste Biss. van Utr. † 1580.)
26 ZON. De Ruiters Zeeslag voor Plymouth 1652.
27 Ma. St. Jacobskerk te Utr. aan de Gereform. geacc. 1566.
28 Din. s Augustyn. (Alva's komst als Gouv. der Ned. 1567.)
29 Woe. s Jans Onthoofding. (H. de GROOT † 1645.)
30 Don. Reddings-Verbond met Keiz. Leop. en Sp. 1673.
Volle Maan Vryd. den 31, 's avonds ten 11 uur 14 min.
31 Vry. Eerste Pred. bev. en eerste Avondm. te Amst. 1578.
| |
| |
| |
September of Herfstmaand 30 Dagen.
1 Sat. s Gillis. (Willem IV. * 1711. Lod. XIV. † 1715.
2 ZON. Haarl. Heldin Kenau Simons Hasselaar begif. 1573.
3 Ma. Brederode Veldmaarschalk der VII. Prov. † 1655.
4 Din.
Const. Huigens van Zuilichem * 1596.
5 Woe. Eerste Byeenk. op de Nieuwe Korenb. te Amst. 1768.
6 Don.
Leeuwaarden Hervormd 1566.
7 Vry. Elizab. van Eng. * 1533. Hogerbeets † 1625.
Laatste Quart. Sat. den 8, 's morg. ten 7 uur 22 min.
8 Sat. Maria Geboorte. (Marg. verz. ontsl. v. Flips 1567.
9 ZON.
PIET HEYN neemt de Zilvere Vloot 1628.
10 Ma. Maurits verand. de Magist. van den Briel 1618.
11 Din. Veldslag by Malplaquet 1709.
12 Woe. Nagt Gevegt op 't Slaak teg. de Spanjaard. 1631.
13 Don. Flips II † 1598. O. Cromwel † 1658.
14 Vry. † Verheffing (Oldenbarneveld * 1547.
15 Sat. Carel V. verlaat de Nederlanden 1555.
Nieuwe Maan Zond den 16, 's morg. ten 9 uur 49 min.
16 ZON.
Berg. op Zoom door de Frans ing. en gepl. 1747.
17 Ma. s Lambert. (Inval der Spanj. in Thoolen gest. 1588.
18 Din. Willem III. tot Eersten Edelen van Zeeland 1668.
19 Woe. Quatert. (Verdr. met Anjou tot Vorst v. Ned. 1580.
20 Don. Vastendag. (Ostende overgeg. aan de Spanj. 1604.
21 Vry. s Mattheus. Quatertemper. (Karel V † 1558.)
22 Sat. Quatert. (Scherp Plak. van Kar. V.t. de Ref. 1540.)
Eerste Quart. Zond den 23, 's nam. ten 1 uur 32 min.
23 ZON.
Boerhaave † 1738. Wouwerman † 1635.
24 Ma. JAN de WITT * 1625.
25 Din. Filip de Schone, Vorst der Nederlanden † 1506.
26 Woe. Eerste Spit aan de Vaart tuss. Haarl. en Leid. 1656.
27 Don.
J. CATS, op zyn verzoek ontslagen 1651.
28 Vry. Onze Haringvangst toeg. door Kon. Edward 1295.
29 Sat. s Michiel. (Noordw. Springv. tot ontz. v. Leid. 1574.
Volle Maan Zond den 30, 's morg. ten 9 uur 30 min.
30 ZON. s Hieronimus. (Veldsl. by Noordh. te. de Sp. 1581.
| |
| |
| |
October of Wynmaand 31 Dagen.
1 Ma. s Bavo. (Don Jan v. Oostenr. Gouv. d. Ned. † 1578.)
2 Din. Hulptract. met Engeland tegen Spanje 1585.
3 Woe. Leyden Ontzet. 1574
4 Don. s Franc. (Echtv. v.W.V. met de Princ. v. Pr. 1767.
5 Vry. 't Synode van Nederland te Emden begonnen 1571.
6 Sat. De Geref. in Vr. nem. de Canones v. Dord. aan 1620.
7 ZON. Beroemde Togt van Will. I. door de Maas 1568.
Laatste Quart. Maand. den 8, 's morg. ten 2 uur 45 min.
8 Ma. Alkmaar Ontzet 1573.
9 Din. Acte van Cromwel voor de Scheepv. van Eng 1652.
10 Woe. s Victor. (Verdr. van Associatie met Zweden, 1681.
11 Don. Eerste ontdekk. van America door C. Columb. 1492.
12 Vry. Vict. op de Zuiderz. teg. de Sp. en Bossu gev. 1573.
13 Sat. Alva tot Gouv. Gener. der Nederlanden 1567.
14 ZON. Yslyk Plakk. teg. de Reform. in de Nederl. 1529.
Nieuwe Maan Maand. den 15, 's avonds ten 11 uur 14 min.
15 Ma. Gregoriaansche of Nieuwe Styl * 1582.
16 Din. Oorl. Verkl. van Spanje aan Vrankryk 1673.
17 Woe. Verbond v. Graaf Jan I. met Holl. Steden 1299.
18 Don. s Lucas. (Akensche Vreede 1748.)
19 Vry Pacificatie van Gent beg. 1576. J. Arminus † 1609.
20 Sat. Keiz. Carel VI † 1740. (Oorsp. van den Oorl. tot 1748.
21 ZON. s Ursel. (Flips van Oost. met de Inf. van Sp. 1446.
Eerste Quart. Maand den 22, 's avonds ten 8 uur. 57 min.
22 Ma. Willem IV. † 1751. en Eed van Anna als Gouvern.
23 Din. Edict. van Nantes vern. door Lodew. XIV. 1685.
24 Woe.
P. van der DOES, Adm. van Holland † 1599.
25 Don. Overdragt van Karel V. aan Flips II. 1555.
26 Vry. Leicestersche Landverrad. te Leiden onth. 1578.
27 Sat. Vastendag. (Req. der Protest. aan Flips II. 1566.
28 ZON. s Simeon en Jud. (Ie Steen aan het Stad. v. Amst. 1648.
Volle Maan Maand. den 29, 's avonds ten 10 uur 35 min.
29 Ma. Vertrek van A. Hertog Matthias 1581.
30 Din. Eerste Beleg van Leiden 1573.
31 Woe. Vastend. (Ons Ie Verb. (met Vr. teg. Spanje 1591.)
| |
[pagina XVIII]
[p. XVIII] | |
| |
November of Slagtmaand 30 Dagen.
1 Don. Allerheiligen. (Maur. Stadh. v. Holl. en Zeel. 1355.
2 Vry. Allerziel. (Geen Ampt. aan Vreemdl. in Holl 1555.
3 Sat. De Stad Utrecht gedagvaard voor Alva 1569.
4 ZON. Yslyke Spaansche Furie te Antwerpen 1566.
5 Ma. Groote Watervloed van Zeeland 1530.
Laatste Quart. Dingsd. den 6, 's avonds ten 11 uur 27 min.
6 Din. Eerste begin van 't Verbond der Edelen 1565.
7 Woe. s Willeb. (Woerden door de Frans. verlaat. 1673.
8 Don. (Pacificatie van Gent geslooten 1576.
9 Vry. Oproerige Inval in 't Stadh. van Amsterdam 1747.
10 Sat. Kar. de Stoute * 1433. Luth. * 1483. J. Cats † 1577.
11 ZON. s Maarten. (Togt van Will. III. naar Eng. 1688.
12 Ma. De Fr. eisschen 500,000 gl. brandschat. v. Utr. 1673.
13 Din, Maurits * 1567. en 't Synode v. Dordr. begonn. 1618.
Nieuwe Maan Woensd. den 14, 's morg. ten 11 uur 15 min.
14 Woe. Willem III. * 1650. met Maria Stuart getr. 1677.
15 Don. Landing van Will. III. in Engel. te Torbai 1688.
16 Vry. De Kleinzoon van Lod. XIV tot Kon. van Spanje 1700
17 Sat.
Zutph. mish. door de Sp. 1572. Ameide door de Fr. 1672.
18 ZON. Tweede Groote Vergadering der VII. Prov. 1716.
19 Ma. s Elisabeth. (72 Dorp. by Dordr. verdronken 1472.
20 Din. Onze Republiek in de Gewapende Neutraliteit 1780.
Eerste Quart. Woensd. den 21, 's morg. ten 5 uur 8 min.
21 Woe. Maria pres. (Ie bed. der vern. van Ost. Comp. 1729.
22 Don. s Cecilia. (Graaf Jan van Nassau * 1535.
23 Vry. Utrecht door de Franschen verlaaten 1673.
24 Sat. Alvas Beeld aan de Kaak te Groningen 1576.
25 ZON. s Cath. (Adieu van Leicester aan de Staaten 1586.
26 Ma. Oorlogs Verkl. van Lodewyk XIV aan ons 1688.
27 Din. Piet Hein te Delfshaven * 1577.
Volle Maan Woensd. den 28, 's namidd. ten 2 uur 40 min.
28 Woe. Fred. Louisa Wilhelmina Prinses van Oranje * 1770.
29 Don Vast. Verg. verz. aan Pius IV. tot het Huw. voor Pr. 1564.
30 Vry s Andries. (Gouvernante Margriet * 1530.)
| |
| |
| |
December of Wintermaand 31 Dagen.
1 Sat. s Eloy. (Yslyk Moord, der Spanj. te Naard. 1572.
2 ZON. 1 Advent Beslotent. (Elb. door de Frans. verl. 1673.
3 Ma. s Franciscus. (Jesuiten uit Napels verbannen 1767.
4 Din. s Barbara. (Kard. Richelieu † 1640. Hobbes † 1679
5 Woe. 't Predikampt ontz. aan die teg. Staatsbesl. prek. 1665
Laatste Quart. Dond. den 6, 's avonds ten 7 uur 48 min.
6 Don. s Nicolaas. ('t Concilie van Trent geëindigt 1563.
7 Vry. s Ambrosius. (Don Jan tot vyand verkl. d. de St. 1577
8 Sat. Maria Ontfangenis. Holland eigen Regenten 1650.
9 ZON. 2 Advent (Kr. Sigism. aandr. op Bet. der Kerk † 1437
10 Ma. Tromps Zeeslag tegen de Engels. de IV van 1652.
11 Din.
Haarlem belegerd door de Spanjaarden 1572.
12 Woe. Gevecht by Woerden tegen de Franschen 1672
Nieuwe Maan Dond. den 13, 's avonds ten 9 uur 24 min.
13 Don. s Lucia (W.IV. Erfgouv. &c. der Gen. Land. 1748
14 Vry. Tycho Brahé, groot Sterrekundige * 1546.
15 Sat Aldegonde, groote Staatsm, Krygsm., Geleer. † 1598.
16 ZON. 3 Adv. (Staatsw. t. het misbr. van de Predikst. 1654.
17 Ma. Eerste Zeetract. met Spanje in den Haag 1650.
18 Din. Vertrek van Alva uit de Nederlanden 1573.
19 Woe. Quatertemper (Ostendische Compagnie * 1722.
Eerste Quart. Dond. den 20, 's namidd. ten 3 uur 5 min.
20 Dond. Vastendag (Manif. van Eng. vollist en logen 1780.
21 Vry. s Thomas, Quat. Kruidmag. te Maastrigt gespr. 1761.
22 Zat. Quatertemper (Egb. de Vry Temminck * 1700.
23 ZON. 4 Advent (Alvas Triomf en Feest te Bruss 1568.
24 Ma. Vastendag. (Camp, door de Frans. verlaaten 1673.
25 Din. Kersdag. (De Dollaart * 1277. Newton * 1642.
26 Woe. 2 Kersd, s Stev. (De Ko. v. Vr. bel. hulp aan Ned. 1580
27 Don. s Jan Evangelist. 9000 Franschen na Holland 1672.
Volle Maan Vryd. den 28, 's morg. ten 9 uur 22 min.
28 Vry. Onnosele Kinderen. (De Fr. vallen in Zwamm 1672.
29 Sat. Onze Smirhas. Vloot aang. door de Engels. 1664.
30 ZON.
Koeverden door de Groningers ingenomen 1672.
31 Ma. Silvester. (Bodegrave verbr. door de Franschen 1672
| |
| |
Gulde Getal
, is het getal der jaaren van het begin van den Maan Cirkel; (zynde in het geheel 19 Jaaren,) na welke de Nieuwe en Volle Maanen weêr op dezelfde dag der Maand komen.
Om het gulde getal voor eenig jaar te vinden, voegd men 1 Jaar by het zelve, (om dat het begin van den Maan Cirkel een Jaar voor de geb. J.C. gereekend word) deeze fom gedeeld door 19. is het overschot het gulde getal voor dat jaar, en als de som zig laat verdeelen, en dat 'er niets overblyft, is het zelve 19.
Epacta
, is in de Sterrekunde, de juiste tyd, die by een Maan - jaar gevoegd moet worden, om een Zonne jaar uittemaaken. De Epacta, zo als dezelve in de Almanakken voor ieder jaar aangewezen word, is het getal dagen, dat de Maan oud is met het begin van dat jaar; waar voor volgens deze ruuwe bereekening, een Maan - jaar 354 dagen hebbende 11 dagen by het zelve gevoegd moeten worden om een Zonne jaar van 365 dagen uittemaaken.
Om de Epacta voor eenig jaar te vinden, moet men het gulde getal voor dat jaar gevonden hebbende, het zelve vermeenigvuldigen met de 11 dagen; en de som door 30 dagen (de tyd van de eene Nieuwe Maan tot de andere) divideeren: her geen 'er overblyft, is de Epacta of het getal dagen, dat de Maan met het begin van dat jaar oud is, na de oude styl; en hier af wederom elf dagen getrokken (voor het verschil tusschen de oude en nieuwe styl,) blyft over de Epacta na de Nieuwe styl.
De zonne cirkel
bevat een tyd van 28 jaaren, na welke de dagen van de week, op dezelfde dagen der Maand, en in dezelfde order weêr komen; zo lang als de Schrikkel jaaren van 4 tot 4 jaaren weêr komen. ter oorzaake dat ieder gemeen jaar, één, en een Schrikkel jaar, twee dagen meer als 52 weken heeft: waar door de dagen der week, in de gemeene jaaren, om het 7. jaar, en in de Schrikkel jaaren, om het 28e jaar gelyk komen.
Om het getal van den Zonne Cirkel te vinden voor eenig
| |
| |
jaar, worden 9 jaaren by het zelve gevoegd (om dat 9 jaaren voor de geb: J.C. het begin van den Zonne Cirkel gereekend word) de som gedivideerd door 28. is het overschot het getal van den Zonne Cirkel.
De zondags letter
. In alle de Roomsche Kerkboeken zyn naast alle de dagen der twaalf maanden van 't jaar een der zeven eerste letters van 't Alphabeth gevoegd, om door een derzelven geduurende een jaar ingevolge het getal van de Zonne Cirkel aan te duiden op welken dag der Maand de Zondag vald; waarom zodanige letter geduurende dat jaar de Zondags letter genaamd word.
Terwyl nu volgens de Zonne Cirkel, een gemeen jaar één dag, en een Schrikkel jaar twee dagen verschrikt, zo volgd dat de Zondags letters, in het eerste geval een letter, en in het tweede geval twee letters, terugwaards loopen, het welk de rede is, dat een Schrikkel jaar twee Zondags letters heeft, van welke de eerste van primo Jann: tot 23 February incluis dient, en de andere van 24 Febr: tot het einde van 't jaar.
Om de Zondags letter, in deeze Eeuw voor eenig jaar te vinden, zoekt men het getal van de Zonne Cirkel voor het zelve jaar, waar mede de Zondags letter voor het zelve jaar, in deze onderstaande Tafel te vinden is.
| |
| |
| |
Teekens in de Dag-gebeurtenissen.
* Dit Starretje beteekent de geboorte, opkomst, stichting of het begin van iets.
† Dit Kruisje beteekent den dood of het einde van iets.
Dit verkeerd gezet Kruisje beteekent eenen geweldigen Dood of Sneuveling in den Oorlog.
| |
Verkortingen in de Dag-gebeurtenissen.
W. I. W. II. enz. beteekent Willem I. enz. - Kr. Keizer, - Kg. Koning. - Gr. Graaf. - Sp. Vr. Eng. Ned. enz. beteekent Spanje, Vrankryk, Engeland, Nederland, enz. - t. tegen. - v. van enz. De overige verkortingen zyn zo gemaakt, dat elk zeer ligt dezelve kan leezen en verstaan.
|
|
Auteursrechtvrij
