Noord en Oost Tartarye

Volgt
Een korte aentekeninge, genomen uit zekere Dag-lyst, van voorgevallene zaken in Peking, by zeker bediende der Roomsche Geestelijken aldaer, gehouden, over de verschillen tusschen Rusland, en Sina.

DEn vyf en twintigsten van Sprokkel-maend, des Jaers zestien honderd zeven en tachentig, waren van vyf honderd en vier en zestig gevangene Moskoviters, noch drie honderd binnen Peking in 't leven, daer de Keizer een wakend oog op deed houden.

[p. 873]

Den tweede van Lente-maend, wierd van 't Hof een Zende-boode na de Moskovische Gezant afgevaerdigd, die met twee duizend Man tot in de Stad Selinga, op de Grenzen van Tartarye was gekomen, om te vernemen, wat met zoo veel Volk wilde zeggen, en wat zijn aenbrengen zouden zijn.

De voorschreve Gezant dede een Brief aen de gevangene Moskoviters overleveren, waer in haer hoope gaf, dat hare verlossinge wel mogte volgen.

Den derden van Lente-maend wierd uit het Veld-leger, leggende op de Grenzen van Tartarye, een Konink in hechtenisse gebragt, die met al zijn Volk tot de Moskoviters wilde overloopen.

Den zeventiende van Bloey-maend was tydinge gekomen, dat de Moskoviters zich by hoopen op de Grenzen van Tartarye lieten zien, en 't gevolg van de Moskovische Gezant tot op vyf duizend aen was gegroeid, 't geen den Keizer zich dede Wapenen. Dus ver deze korte aentekening.

Wat my van een ander Heer uit Moskou word verstendigt, van de Volken, niet wyt van de Sinesche Muur gelegen, aen de volgende Brief, die uit de mond van den geenen, welke boven opgemelte Veld-togt tegen de Sinezen, onder de Moskoviten hebben bygewoont, is opgeschreven, mag hier onder worden gezien.

Wel Edele gestrenge Heer;

Aengaende 't geen U E. tot vermeerdering van kennis hebt gelieven te weten, van eenige Volkeren niet wyt van de Sinesche Muur gelegen, daer op zal berichten, zoo veel ik uit den geenen, welke van die gewesten, alhier voorlede Winter zijn aengekomen, heb verstaen, als volgt.

By de Sinesche Groote Muur zijn verscheide Volkeren, als Moegalen, en Tungoesen, eenige daer van zijn den Sineesch onderdanig, en andere leven onder hare Vorsten, die in magt onderscheidelijk zijn, andere zijn hunne Tzaersche Majesteiten onderdanig: eenige die wat nader aen de Muur zijn, leven in Steden, Dorpen, en Huizen, welke van Leem gemaekt zijn, na de Sinesche wys, maer veel slechter: andere leven in Hutten als de meeste Moegalen doen, die van Vilten gemaekt zijn; haer Kleederen zijn meest van Katoen, dat uit Sina komt, en bereide Vellen van Dieren, welke zy daer schieten: eenige die in Steden en Dorpen woonen, zaeyen meest alderhande Kooren en Rys, en wast aldaer alles zeer overvloedig, hebben ook veel Vee, daer in hare meeste Rykdom bestaet; andere die tusschen het gebergte woonen, leven by het jagen van wilde Dieren, als Beeren, Herten, Tygers, Vossen, Wolven, Zabels, enz. haer geweer bestaet in Pyl en Boog, Zabel en Lancen: die in de Steden leven vreedzaem, maer het Veld-volk hebben onder malkander groote oorlogen, want als een Taischa, of Vorst komt te sterven, en veel Kinderen na laet, die verdeelen zich dan onder elkander, en om het meeste en beste deel na haer Vaders dood te krygen, vechten zy dan geweldig onder malkander, by de welke zich dan andere tot hulp voegen, en alzoo zeer bloedige oorlogen daer door veroorzaekt worden; en dit is eene wonderlijke voorzienigheit van Godt Almagtig, want deze Volkeren onder een Hooft zijnde, zouden de gansche Waereld, by wys van spreken, konnen afloopen, want het is een sterk en vast Volk, die ik ook de beste Ruiters in Asia acht te zijn, want in een treffen zoo schieten ze eerst uit Boogen met groote Pylen, daer van het yzer wel drie vinger breet is, en zeer scherp, daer op vellen ze haer Lancen, en met een vollen ren, als een Paerd loopen kan, vallen zy op den vyand aen, met zoo een wanhoopelijke stoutheit, dat honderd zullen tegen duizend Crimsche Tartaren aengaen, en die verjagen: hare Godsdienst zoo wel van de eene als anderen, is meest als dat van de Sinezen, zijn Heidenen, en Afgoden dienaers: het is meest een gezont Volk, want leven zeer matelijk, en zijn met weinig te vreden, dat hen alzoo lange doet in gezontheit leven: of aen de mond van de groote Rivier Amur eenige Eilanden zijn, konnen zy geen eigentlijk bescheid geven, alleen hebben zoo veel van de Sinezen verstaen, dat daer niet wyt van daen, op groote Eilanden, een groot Ryk is, diens Volk goede Zoldaten zijn, en Vuur-roers gebruiken, het welke zy vermeenen, dat 't Japan zal zijn, en na alle waerschynlijkheit, zoo geloove ik zulks ook: dit is 't geene dat op U E. believen van de zelve Reizigers vernomen is.

Wel Edele Gestrenge Heer,

U Ed. dienstwilligen en ootmoedigen Dienaer,

N.N.