Kleine menschen

VII.
Willem in verhoor.

Brinkje was ziek geworden. Hij lag in een heete koorts en de dokter, die gehaald was, had gezegd: ‘Het is vergiftiging door nicotine, - de jongen rookt te veel.’

Mevrouw had de handen ineengeslagen. Waar de jongen dat dan toch deed!

Tegen acht uur 's avonds was Willem, nog wat soezerig en vreemd, wakker geworden. Hij had Mevrouw aan den overkant voor Brinkje's bed zien zitten.

‘Hoe is het?’ vroeg Mevrouw.

Wim zei: ‘Beter Mevrouw, dank u,’ en hij had al hoop er zoo af te komen, toen Mevrouw hem zei zich eens flink te wasschen, en haar

[p. 125]

dan naar beneden te volgen. Wim begreep dat hem iets boven het hoofd hing, en het was met een loodzwaar hart, dat hij achter Mevrouw aan de trap afdaalde.

In het kleine kamertje traden ze. Van der Made zat er, met schoolwerk bezig. ‘Ga naar boven!’ zei Mevrouw.

Van der Made ging. Hij had onder het heengaan de oogen niet van Willem af. Het scheen Wim toe, dat hij hem iets had willen zeggen, of hem voor iets waarschuwen; maar hij had er geen gelegenheid voor. Mevrouw zag hem na, tot hij vertrokken was. Toen zette ze zich op een stoel. ‘Ga ook maar zitten,’ zei ze tegen Willem. Het was een gesprek tegen wil en dank.

‘Wanneer heb je die sigaren gekocht?’ begon Mevrouw zonder voorbereiding.

Willem ontstelde. Hij kleurde tot in den hals. Och, zijn eerste vrije Zondag zou wel al verbeurd zijn. Wat zouden zijn vader en moeder wel zeggen!

Willem zuchtte, maar antwoordde niet. Hij dacht er aan wat zijn vader hem dikwijls had voorgehouden: ‘Als je kwaad hebt gedaan, Willem, dan is er maar één weg om weer met jezelf en

[p. 126]

de menschen op een goeden voet te komen: eerlijk bekennen, berouw toonen, - en je best doen om nooit weer tot het kwaad te vervallen.’

‘Ik heb je iets gevraagd, Hermans,’ zei Mevrouw na een poosje.

‘Den eersten avond,’ zei Willem nu nederig.

Er kwamen rimpels op het voorhoofd van mevrouw Vosmeer.

‘Hoe kwam je 's avonds uit?’

‘Ik moest een brief op de post doen,’ zei Willem.

‘Dus je bent al dadelijk begonnen met misbruik van het in je gestelde vertrouwen te maken; dat is héél mooi!’ - En ziende, dat Willem de tranen in de oogen schoten, vervolgde Mevrouw: ‘Ik heb me erg in je vergist, Willem.’

Wim begon nu echt te huilen.

‘Was je zoo verslaafd aan het rooken?’ vroeg Mevrouw weer.

Wim schudde heftig het hoofd; maar hij zei niets.

Mevrouw begon iets te begrijpen.

‘Heeft Van der Made je opgedragen die sigaren te koopen?’ klonk het.

‘Groote Egbrink,’ zei Willem nu.

[p. 127]

‘Heeft die je ook het rooken geleerd, of kon je het al?’

‘Ik had het nooit gedaan,’ zei Wim zacht en berouwvol.

‘En je mocht zeker eens voor je moeite opsteken, hè?’

Wim barstte nu in snikken uit. Mevrouw scheen alles te weten. ‘Eerst wou ik niet van het college zijn,’ zei hij, ‘maar toen lachten ze me uit, en toen had Van der Made kleine sigaartjes, en die gaf hij me uit goedheid, en toen zei hij: ‘Doe maar wat mee voor de leus.’

‘Wanneer was dat allemaal?’ vroeg Mevrouw met de strengheid van een rechter, en Wim bekende met nog dieper blos, dat het ook al op den eersten avond was geweest.

Mevrouw begreep er nu niets meer van: ‘Wat voor college was dat,’ vroeg ze, ‘en wanneer, hoe laat, en bij wien?’

Nu Wim zoo ver was, moest hij nog meer zeggen. Hij voelde zich als in een net gevangen, hij zag geen kans er uit te komen. Hij begreep, dat hij allen verklapte, en dat wou hij niet, dat was zijn bedoeling niet. Maar terug kon hij niet meer.

[p. 128]

‘Ik zeg het liever niet!’ snikte Willem, zoo wanhopig, dat Mevrouw medelijden met hem kreeg.

‘Drink wat water,’ zei ze, ‘en ga dan naar Wiesje, en zeg dat ze je een bordje soep geeft. Je hebt nog niets gegeten.’

Wim werd misleid door Mevrouws vriendelijkheid: ‘Mag ik Zondag naar huis?’ vroeg hij met een sprankje van hoop in zijn stem.

Maar opeens werd Mevrouw ernstig: ‘Heb je het verdiend?’ vroeg ze streng.

Willem boog het hoofd; - neen, verdiend had hij het zeker niet.