Een klaverblad van vier

[p. 13]

II. Een hoofdstuk waarin veel gezucht wordt.

We gaan alle vier op de H.B.S., zooals ik al gezegd heb. Op het oogenblik zitten we nog in de tweede klas. Maar Zaterdag is er overgangsexamen, - en dan - wie weet? - Och, je kunt er nog zoo weinig van zeggen.

Gisteravond in bed kon ik niet slapen. Nanny ook eerst niet, die had hoofdpijn. We hebben de vorige week generale repetitie gehad en Nanny heeft nog al geblokt. Algemeene en vaderlandsche- (geschiedenis zeggen wij er voor 't gemak maar niet bij), - de vergelijkingen van den tweeden graad, waarop de algebra ons trakteert, - de gebergten van Europa en die van het Balkanschiereiland in 't bijzonder, - om van de voorzetsels met hun diverse naamvallen niet te spreken, die sierlijk berijmd in onze Duitsche grammatica staan, dat alles en nog meer heeft Nanny in haar blond hoofdje gepompt. En natuurlijk, - dat wreekt zich nu!

Maar dat is gekheid. Ik wou dat ik Nanny's ijver had. Maar ik geloof - dat ik te dik ben. Ik ben zoo lui en zoo warm 's avonds en het lijkt wel of er slaapwekkende dampen uit mijn boeken

[p. 14]

opstijgen (uit mijn leerboeken meen ik), want mijn oogleden worden als lood en er komt een waas voor mijn oogen. Uit het hoofd leeren vind ik toch zoo iets vreeselijks, liever maak ik een opstel, of sommen desnoods, als zij mooi uitkomen. Dat geeft je nog eens plezier, als het af is.

Aan vertoon ontbreekt het me meestal niet.

's Avonds zitten we bij elkaar in onze studeerkamer (tot we naar bed gaan kunnen we ons hokje gevoeglijk zoo noemen), ieder met den neus in een boek. Nan met de hand boven de oogen stil en aandachtig turend in het boek, dat op een bescheiden plaatsje voor haar ligt. Ik tegenover haar, met een berg boeken voor mij, twee opengeslagen bladschriften, een nieuwe dictionnaire, die op zijn rug ligt en waarvan de bladen hulpeloos omhoog staan, een pennenhouder met inkt à prendre, een potlood zonder punt (want dat is een kruis met die potlooden), een inktlap als bijwijzer in mijn grammatica, alles holderdebolder en door mekaar op tafel, en daarboven, omdat ik er juist mee bezig ben, een atlas, met Brittannië en Ierland open en bloot voor mij. Die wordt in balans gehouden door mijn ellebogen, want ik heb de duimen in mijn ooren gestopt, en de oogen half gesloten, dat is de rechte manier om niets te laten ontsnappen. Mijn lippen prevelen onophoudelijk Engelands fabriekssteden. Daar komt Moe binnen met thee, de deur is onhoorbaar opengegaan. Ik blijf in dezelfde houding zitten om geen tijd te verliezen, even knikkend met het hoofd, dat zoo zwaar geladen wordt, - ten teeken dat ik het wel merk: ‘o, Ja, zet u het

[p. 15]

maar neer; maar op het oogenblik, u ziet het, - -.’ En Moeke zoekt oplettend naar een leeg plaatsje, zet de kopjes voorzichtig neer, legt een stapeltje netschriften terecht, dat dreigt om te vallen - schuift het raam nog wat hooger, want het is zoo warm, en gaat zonder te spreken weg.

En dan heb ik nog een ijverige bui, - maar dikwijls! - Uren lang kan ik zitten zonder iets uit te voeren, dan suf ik maar wat over mijn boek heen, of ik teeken in gedachten allerlei grillige arabesken in mijn kladcahier of op de mooie bruine velletjes van mijn boek. Verleden had ik, al blokkende, mijn nagels en vingers volgeknoeid met inkt, zoodat ik wel een half uur bezig ben geweest met puimsteen en zand en een schuiertje met koud en heet water, met witte en groene zeep, en mijn handen ten laatste zoo zoor en rimpelig waren, als die van Neeltje op Maandagavond, want de wasch wordt aan huis gedaan.

Aan 't voorbeeld ligt het niet, want Nanny werkt uit den treure. Soms kan ik het niet langer uithouden. Dan sluip ik stil naar beneden, neem een jaargang van Eigen Haard van het boekentafeltje, en lees het zooveelste vervolg van Eb en Vloed. Mijn atlas houd ik bij de hand, om als Moe boven komt het verboden boek met den mantel der leugen te bedekken. Want al ben ik te lui om te werken, ik wil niet dat Moe het weet.

Die goede Moeder! Ik schaamde mij gisteravond toen ik over alles nadacht, - en ik doe het nu nog. - Vrijdagavond zit ik aandachtig te lezen, ik verslind de letters met mijn oogen, mijn wangen

[p. 16]

gloeien, en ik voel iets in de keel, - want het is erg prachtig, maar soms heel treurig, - daar hoor ik wat. Pats! de atlas er op. Mijn hart bonst in de keel, - verwilderd kijk ik op, alsof ik met schrik uit een bangen droom wakker word.

Moe staat voor me, met een schoteltje heerlijke rijpe kersen in iedere hand, en een jurk over den arm. Zij zet de kersen voor ons neer, hangt de jurk over een stoel en kijkt me medelijdend aan.

‘Toe, Bep, je moet niet te lang achter elkaar werken, hoor! Daar, eet je kersen eens op, ze zijn heerlijk! Kindje, kindje, wat zie je er verhit en overspannen uit!’

Ik voel Moe's zachte, koele hand op mijn voorhoofd, maar ik trek mijn hoofd zoo gauw mogelijk terug, en buig mij dieper over den verraderlijken atlas, want ik voel tranen in mijn oogen. Weer klinkt er een zacht stemmetje, net of Nanny spreekt: ‘Zeg, Beppie, er zit een torn in den rug van je jurk. Wil je zoolang je blauwe aandoen, dan zal ik ze even naaien.’ Zonder aarzelen sta ik op, maak met zenuwachtige haast mijn jurk los en trek haar over 't hoofd uit. Maar ze schijnt niet goed te willen, - ik kan haar maar niet uitkrijgen. - Wel wisch ik in 't donker, terwijl ik quasi wurm met mijn halsstarrige jurk, mijn tranen weg en doe mij zelf een belofte, die ik hoop te houden.

Dat alles en nog meer hield mij gisteravond uit den slaap. - Ook de vrees van niet over te gaan. En dat kon wel eens de straf zijn voor mijn luiheid. - Pol komt er natuurlijk, - dat staat vast. Want al krijgt ze ook standje op standje voor

[p. 17]

't slordige werk, - de som, die ze maakt, staat op pooten, en de inktspatjes, die hier en daar uit het schrift gluren, mogen even zooveel doornen in het oog van onze brave juffrouw zijn, - ze moet haar toch met een g honoreeren.

En haar opstellen, nu, die wou ik dat één uit de klas haar nadeed. 't Is waar, dat ze zich niet de moeite geeft een enkel geslacht op te zoeken, en altijd misraadt, - maar voor die sexueele onverschilligheid wordt zij geregeld gestraft met het kopieeren van 't opstel.

Nan zal er ook wel komen, die is zoo ijverig en zoo accuraat. Ze werkt zoo keurig en ze heeft elken keer zulke uitstekende rapporten, dat het een schande zijn zou, als ze bleef zitten.

En Minnie? - Ja, - dat zal ook wel gaan. Ten eerste heeft zij bij ieder een wit voetje om haar kleine lievigheidjes. ‘Wil de juffrouw wat eau-de-cologne? - Hier is een roos. Beeldig, hè? Toe, die moet de juffrouw nu aannemen, voor de aardigheid!’

En dan wordt ze altijd thuis geholpen door twee zusters, die tijd noch moeite aan ‘het kleine ding’ sparen. En op school met repetitiewerk altijd afkijken, en kleine zoete briefjes als propjes gevouwen: ‘Toe Beppielief, de eerste som. Ik kan er niets, totaal niets van (dat laatste niets met vier dikke overtuigende strepen). En de derde alsjeblieft. Heb je uit nummer twee ook 1500 L.? Je eeuwig liefhebbende, allerwanhopigste Minnie.’

En zulke propjes regenen dan op je werk als kleine hagelsteenen, en een hoogblozend snoetje, warm van inspanning en angst, kijkt naar je om,

[p. 18]

zoo vriendelijk vleiend, - dat je haar wel moet tevreden stellen, of je lust hebt of niet, al zit je zelf tot over de ooren in het moeilijkste vraagstuk.

o, Wat zal ik den hemel danken, als we er allen door zijn en die moeilijke dagen van angst en vrees voorbij. Vrij van alles! Van sommen en thema's, van aardrijkskundelessen, van de hatelijke reprimandes der diverse mamsellen, van alle werk, want al doe je ook niet veel, je voelt toch het ellendige van te moeten werken, - vrij van heel dien hatelijken schoolboel, - vrij! - vrij!!