Die dagboek van Hendrik Witbooi

Kaptein van die Witbooi-Hottentotte 1884-1905

[p. xxvii]

Verklarende voorwoord.

Die Dagboek van Hendrik Witbooi is geskrywe in 'n leeromslag ‘Joernaal,’ gekoop by die firma Barry Arnold en Ko., skryfbehoefteverkopers van Kaapstad. Die boek beslaan 366 bladsye, waarvan 189 volgeskrywe is in 'n taamlik nette handskrif. Die eerste aantekening in die Dagboek verskyn op bladsy 12 onder datum 18 Junie 1884. Die bladsye 24 tot 127 is onbeskrewe, terwyl die res al die aantekeninge bevat tot op datum 6 April 1893, ses dae voordat Hoornkrans, die vesting van Hendrik Witbooi, deur die Duitsers onder Majoor von Francois, ingeneem is. By hierdie geleentheid is die Dagboek weggevoer.¹⁾ Dit is opmerklik dat die laaste aantekening in die Dagboek die enigste is wat in rooi ink geskrywe is. Min het die skrywer geweet hoe simbolies dit sou wees van die bloed wat binnekort op Hoornkrans sou vloei.

Die doel van die Dagboek was ongetwyfeld om 'n kronologiese weergawe te gee van Witbooi se doen en late. Behalwe vir drie aantekeninge is die res van die Dagboek slegs kopieë van briewe ontvang en geskryf deur hom, wat die Dagboek minder interessant maak as 'n aaneenlopende verhaal sou gewees het.

Die samestelling van die Dagboek is nie sistematies nie. Die briewe is nie in kronologiese volgorde ingeskryf nie, maar blykbaar het elke skrywer (daar is verskeie handskrifte waar te neem) net geskrywe waar hy lus had. Een stuk is selfs onderstebo in die Dag-

1) Von Bülow: Drei Jahre im Lande Hendrik Witboois.

[p. xxviii]

boek aangeteken, en brief No. 41 en 55 verskyn tweemaal.

By die gedrukte teks is absoluut getrou aan die oorspronkelike gehou. Die enigste verskil is dat die stukke in kronologiese volgorde gerankskik is, en 28 briewe, onderskei deur 'n sterretjie (*) is bygevoeg om die gang van sake na 6 April 1893 te verduidelik. Die gedrukte teks van hierdie 28 briewe kon ongelukkig nie voor publikasie met die oorspronklike manuskrip vergelyk word nie. Dit is dus moontlik dat daar in hierdie briewe foute voorkom. Sulke foute sal wel noueliks die waarde van die inhoud van die briewe kan affekteer maar vir persone, wat graag 'n noukeurige studie wil maak van die taal wat Hendrik Witbooi gebruik het, sou dit raadsaam wees om hulle studies in die eerste plaas op die briewe te baseer wat in die Dagboek voorkom (d.i. briewe wat nie met 'n sterretjie (*) aangedui is nie).

Waar in die teks woorde of letters blykbaar uitgelaat is, is dié tussen [ ] ingevoeg om die teks verstaanbaar te maak. Ander verduidelikinge is deur middel van voetnote aangebring.