Scherzando ma non troppo

[p. 33]

III.

Betty drong er geweldig op aan dat we van deze zeldzame zomerdag zouden profiteren. Zij houdt zich werkelijk kranig in haar zwangerschap.

We zoeken een afgelegen plaats in de duinen. Het is hoog tij, er blijft slechts een smalle strook strand over. We installeren ons boven op een kam tussen bosjes helm, de wind is zout en warm, hij mag gerust over ons waaien.

Ik laat mij op mijn rug glijden en lig van terzijde Betty te bekijken. Met de ogen halfdicht, tussen de wimpers glurend, een beetje duizelend van de zonnebrand. Ik probeer een verhaal te verzinnen. Ik probeer aan mezelf iets te vertellen over Betty, ik zou mezelf willen verrassen met allerlei mooie vondsten en haar doen leven in een avontuur. Ik zou mezelf willen overtuigen dat wij samen in een verhaal betrokken zijn. Zij zit met de knieën een beetje opgetrokken. Haar rok waait achteruit en ze vergeet hem terug te trekken, ze tuurt over het water alsof ze mij in de verte zoekt. Ik volg de kronkels van een blauwe ader op haar dij. Gek, ik lig haar dij te bekijken als een abstrakte tekening, het beroert mij niet. Geen enkele andere welgevormde vrouwendij

[p. 34]

op de hele wereld zou ik van zo dicht kunnen begluren zonder mij reeds door een duistere band met die vrouw verbonden te weten. Maar nu blijf ik vrij en zelfstandig, ik kan Betty volkomen objectief beoordelen. Haar wikken en wegen. Voor haar toestand is ze eigenlijk nog mooi. Ze heeft welgeschapen borsten, haar gezicht is lichtjes gezwollen maar verliest zijn strenge regelmaat niet. Zoals mijn vrienden haar kennen is ze onvervreemdbaar mijn schepping: van een bijna volmaakte maar koele schoonheid, minzaam, uiterst verzorgd in kapsel en kleding, zelden lachend maar altijd opgeruimd.

- Michel, zegt ze opeens.

Ik richt me op en strijk de toefjes haar van haar voorhoofd.

- We zullen toch absoluut meneer en mevrouw Bloem moeten uitnodigen op een soupeetje.

Zij kijkt me onderzoekend aan omdat ik niet dadelijk antwoord en opeens besef ik hoe zij mij ziet: knap en bruingebrand, vijf en dertig jaar, haar man van wie ze carrière verwacht, die haar op de eerste sporten van de maatschappelijke ladder heeft gezet en haar nu steeds verder naar omhoog moet duwen. Die ambitie in haar heeft aangekweekt en van wie ze eist dat hij deze ambitie in de hoogste mate voldoet. Maar die jaren lang reeds aarzelt, die ze telkens een por tussen de ribben moet geven, die zich terugtrekt in een onbegrijpelijke schrijversmanie.

- Waarom Bloem? vraag ik verveeld. Denk je dat het iets oplevert?

- Hij is toch sekretaris van de directeur-generaal. Vader beweert dat hij alle belangrijke beslissingen opdringt. Hij is een zeer handig en invloedrijk man.

- Verdomd, zeg ik, hij is een gewetenloze intrigant, een wolf in schaapsvacht.

- Sst! zegt Betty. Vloek toch altijd niet, het

[p. 35]

klinkt zo gemeen. Bloem heeft het ver gebracht, dat zeg ik je.

- Hij mag zijn baantje hebben, zeg ik minachtend.

- Je bent een sufferd, zegt Betty. De anderen bijten mekaar de kop af en jij vindt dat ze je maar alles op een schoteltje moeten aanbrengen.

Ik leg mijn hand op haar knie. Ze zit daar vreemd en stil als een pad die er elk ogenblik kan afwippen zonder dat ik er iets kan aan doen.

- Leun wat tegen me aan, zegt ze.

Ik schuif voorover in het zand en laat mijn hoofd tussen haar dijen rusten. Ik zie haar gezicht nu vanuit een heel ander perspectief, in het verlengde van de hoge hals. Ik wou dat ik haar achterover kon drukken en haar zoenen. Maar ik kan me niet vrijmaken: waarvan?

- Ik ga een wandeling maken, zeg ik.

- Blijf nog wat zo.

- Ik kan die stilte niet verdragen, zeg ik. Ik heb beweging nodig.

Ik rol het duin af, ren tot aan het water, de zee ebt al weer terug. Ik trek mijn hemd en broek uit, loop terug naar het duin en werp de kledingstukken een eindje de helling op. In mijn zwemslip voel ik de wind tegen mij aanstromen. Ik zet mijn loop in langs de waterboord, mijn voetzolen doen pijn van het harde geribde zand. Twee golfbrekers ver begin ik te hijgen. Mijn benen verlomen en ik bijt in de lauwe zilte lucht. Zwevend als door opium bedwelm ik volkomen tot ik neerval in het heet zand. Ik wentel me op mijn rug, er slaat een hamer in mijn slapen. Hier ben ik alleen met Anita...

...Anita rent over het strand, als ik mijn ogen dichtknijp zie ik haar duidelijk op mij afkomen. Ze loopt in een knalrood badpak. Zij komt naast

[p. 36]

mij zitten, rechtop, haar benen vormen een driehoek waarin zij figuren trekt met haar wijsvinger kruipend door het zand. Hiëroglyfen, zegt ze, raadsels van de toekomst. Maar ze veegt alles vlug weer uit. Ik zal je portret maken, zegt ze. Ze tekent een naakt mannetje met een scheve neus en afzakkende schouders. Je hebt iets vergeten, plaag ik, en ze trekt er nog een streepje bij, hangend.

- Lijk ik daarop, Anita?

- Het is je portret van binnen uit. Besluiteloos en zonder durf.

- Waarom zeg je dat?

- Ik kijk door je heen als door een stuk glas.

- Ben je alleen gekomen om me dit te zeggen?

Ik graai naar haar maar ze ontwijkt me en wipt recht. Languit blijf ik liggen en kijk tussen haar benen door naar de zee. Anita hurkt weer bij me neer en heft mijn hoofd tegen haar buik. Ik zal nooit aan je kunnen wennen, fluister ik. Je bent niet gemaakt opdat iemand aan je zou wennen, je bent iedere dag anders en nieuw. Je hebt geen vaste, kneedbare kern, je bent als vuur, alleen voor vernieling geschikt. Ik zal mijn badpak uittrekken, dreigt ze grijnzend. Neen, doe het niet, smeek ik. Ik ben bang van haar rechte borsten die met hun donker oog naar mij zoeken. Smalend stoot ze mijn hoofd terug en loopt weg. Achteroverliggend zie ik haar voeten over het zand scheren, op en neer als twee kleine vogels.

- Scheelt er wat, Betty?

Ze ligt neer, met de knieën opgetrokken.

- Je bent zo lang weggebleven, verwijt ze.

Ze strekt de benen uit en haar gezicht vertrekt.

- Heb je pijn?

- Al een hele tijd. Het is plots opgekomen. Waar ben je toch gebleven?

[p. 37]

Kan ik haar vertellen dat ik een uur lang tien jaar teruggelopen was? Dat ik Alex Mara geweest ben en spanningen en angsten heb beleefd waar zij geen idee van heeft? In een plotse opwelling van berouw zou ik haar willen in mijn armen nemen en voelen dat ik haar troost. Maar welke rem staat in mij aangespannen? Even weifel ik.

- Hier ben ik nu toch terug, zeg ik.

Ik zeg het eigenlijk tot mezelf. Ik bedoel: Michel is hier nu toch terug. Betty ligt met haar hoofd in het zand, ik schuif er een handdoek onder, je haar zal helemaal vol zand zitten, zeg ik bezorgd.

Aarzelend begin ik over haar buik te strelen. Ze kijkt me strak in de ogen.

- Ik weet het wel, fluistert ze.

- Wat?

- Dat ik je niet meer interesseer. Ik heb het naar gevoel dat ik je eigenlijk nooit meer heb kunnen boeien.

- Gekheid, zeg ik nors. Ik heb een verhaal lopen verzinnen, vind je daar soms graten in?

Ik strek mijn armen krachtig achteruit, het duingras prikt erin.

- Ik doorzie je methode: altijd behendig proberen de klip te omzeilen.

Licht en ijdel als een ballonnetje lig ik naast haar. Ze prikt naar me met de waarheid.

Ze glimlacht sluw. En het ergste is dat ik buiten me zelf niet geraak, dat ik mijn woorden koelbloedig lig te controleren en dat iemand in mij spreekt terwijl ik Betty van heel dichtbij in het gezicht kijk: zij is mooi, ze is trouw, ze is een enkelvoudige ambitieuze vrouw. Spelenderwijze bijt ik in haar neus want ik wil zonder gedachten en zonder woorden zijn. Mijn lippen zijn droog van de wind, ik laat ze over haar wangen schuren, over haar mond. Ik richt

[p. 38]

me op en kijk op Betty neer. Ze trekt mijn hand tegen haar buik.

- Ik voel het leven, zegt ze.

- Filip?

Ik zoen haar boven de knie.

- Of Carla.

- Kom, zeg ik ongeduldig, we gaan een glas drinken op de dijk.

Van onder oranje parasols, met een lemon-juice waar een teerling ijs in drijft, kijken wij naar zee. Het is een ledige wereld waarin ik staar, met brokstukken van woorden en gewemel van lichte kleuren, beseffend dat er lang geleden iets onherstelbaar is verloren gegaan, iets als een roekeloos en slank Bengaals dier dat je zijn rug biedt om samen door onbegrensde bloemperken te rennen, maar je bent bang en aarzelt en dan is het te laat en ik weet dat ik het nog altijd achternaloop, maar veilig van op afstand, en dat Betty van die wedren geen benul heeft. Misschien vreest ze soms dat ik haar vulgair bedrieg maar sedert ons huwelijk ben ik nooit echt met een andere vrouw naar bed geweest.

Het wordt koel en we stappen op. We zoeken een gezellig restaurant. Op het verhoog in de hoek spelen drie negers: een trompet, een saxofoon en drums. Een grijpt de mikrofoon en begint te zingen: ‘Lady be good’ en ‘How high the Moon’. Zijn vlezige lippen moduleren de schorre klanken. Hij maakt grimassen, knipoogt. Hij speelt, denk ik plots. Hij gelooft niet in wat hij zingt. Hij misbruikt de weemoedige poëzie van zijn lied. Ik heb met hem iets gemeen: ik weet niet meer wanneer ik eerlijk ben.

Ik kijk naar Betty die van haar glas drinkt. Al die jaren heb ik naast haar geleefd in het besef dat ik behoedzaam moet schipperen tussen de waarheid van de burgerlijke carrière waarin ik haar destijds heb

[p. 39]

doen geloven en mijn verbeelding waarin die waarheid bestendig vernietigd wordt.

- Smaakt het, Betty? vraag ik luchtig.

- Heerlijk, zegt ze.

En zonder overgang daarop:

- We moeten absoluut die Albert Overstraete uitschakelen.

- Eigenlijk is het niet eerlijk, protesteer ik. Hij is mijn oudere collega en heeft voorrang. Ik zie trouwens niet in hoe hij zo makkelijk zou kunnen uitgeschakeld worden.

Betty kluift bedachtzaam aan een botje. Dan brengt ze een ondeugende glimlach op.

- Hij heeft een liaison, zegt ze. Je weet dat de directeur-generaal op dergelijke dingen niet gesteld is.

- Ik vind het misselijk, zeg ik. En hoe kom je erbij? Ik heb er nooit een woord over gehoord.

- Je hebt nog heel wat van me te leren, zegt ze. De rollen zijn nu omgekeerd. Meneer Bloem heeft mij langs vader op de hoogte gebracht.

De hele avond heeft Betty nog getriomfeerd. Ze heeft gerookt en twee kranten gelezen. Als ik een man was zou ik onverwijld Overstraete opbellen en hem waarschuwen. Maar ik heb besluiteloos rondgelopen met een akelig gevoel in mijn maag. Anders roept Betty mij altijd wanneer zij het tijd vindt om te gaan slapen. Ik stond te wachten in de badkamer maar hoorde niets. Ik liet het bad vollopen om de tijd te doden. Ik wist wat zij dacht: Hij moet het leren, hij moet wakker geschud worden, hij zou zich laten bedotten waar hij bij staat.

Toen ik pas te bed lag kwam Betty bij me. Gewoonlijk zoen ik haar goede nacht. Maar haar mond waar nog vlekjes kiss-proof op zaten, leek me opeens zo vulgair dat ik me afwendde zonder één woord.