|
| |
| |
| |
Vierde bedryf.
Eerste tooneel.
Leotichides, Archidamas.
Indien 't vergramd Athene Eurimedon doet sneeven,
Zal Lacedemon nooit zo wreed een' hoon vergeeven;
Te minder, daar by ons de bron van 't kwaad ontsproot
Door de onbezonnen drift van mynen Ryksgenoot.
De Atheners, die deez' dag, gevoelloos voor myn smeeken,
Op Gelonides Telg het recht der Volken wreeken,
Zyn meer verschoonbaar, schoon de Jongling schuldloos sneeft,
Dan hy, die de onschuld aan hun wraak geleverd heeft.
De bloedschuld rust op ons. ô Doodelyke smarte!
Erlangt Lycurgus Stam dit schandlyk loon van Sparte!
't Ontzette ons-allen, dat uw Landraad waagen dorst
Egines lafheid te doen straffen door dien Vorst.
Zyn woeste razerny baarde ons nog geen vermoeden;
Des was 't onmooglyk dat men 't onheil kon verhoeden.
Besef hoe alles wierd in rep en roer gesteld,
| |
| |
Toen Cleomenes daad in Sparte wierd gemeld;
En dat een Jongling, uit Lycurgus Stam gesprooten,
Was naar dit oord gevoerd met negen lotgenooten.
Egine, een oogenblik door dezen schok verdoofd,
Schoot op, drong aan op wraak, en eischte 's Vorsten hoofd;
En had dien strengen eisch waarschynlyk doorgedreeven,
Indien de ontzinde Vorst zichzelv' niet had doen sneeven.
Schoon hem zyn dood onttrok aan d' algemeenen haat,
Hy stierf te spade tot herstelling van het kwaad.
Men zond my naar Egine om 't wraakgeschrei te sussen,
En 't woedend oorlogsvuur, eer 't verder vloog, te blusschen:
Vergeefs; men weigerde de Eginers hier te ontslaan,
En zette, langs dien weg, de woede sterker aan.
De woeste vlootling, door die weigring meer ontstoken,
Had Cleomenes daad gewis op my gewroken,
Ten waare ik hoog en duur myzelv' verbonden had
Het hen ontvoerde Volk te levren in de stad.
Gy weet de gruwlen, door den Vyand sints bedreeven.
Die moedwil werkt zyn' val, en kost den Jongling 't leven.
Zyn droeve Moeder trok, van zyn gevaar bericht,
| |
| |
Naar ons Gewest, zo duur aan haaren Stam verpligt.
Zy knielde, als smeekeling, den treurband om de hairen,
d' Olyftak in de hand, by Jupiters altaaren;
En scheen, verstomd door rouwe en 't akligst hartewee,
't Versteende beeld te zyn der droeve Niobé.
Of, zo zy nu en dan nog teekens gaf van leeven,
't Was door een smeekend oog, ten hemel opgeheven,
Of door een' traanenvloed, die, stroomend langs haar kleed,
Aan Sparte in stomme taal de ondankbaarheid verweet.
Wien zou dit schouwspel niet tot mededoogen wekken?
De gantsche Raad besloot haar zaak zich aan te trekken.
Men deed haar, tot haar' troost, dit groots besluit verstaan;
Beval haar dierbre Spruit op 't sterkst myn voorzorg aan.
't Wierd haar vergund met my zich naar dit oord te spoeden,
Of 't ons gelukken mogt het tiental nog te hoeden;
En naauwlyks hier geland, word me onverwacht ontdekt,
Hoe wreed Egine op nieuw met bloed zich heeft bevlekt.
Eurimedon, helaas! zal aller schuld betaalen,
Ten zy men, door beleid, het offer kan doen faalen.
Men maakt reeds alles tot de plegtigheid gereed.
't Vernoege u dat uw trouw zich tot op 't uiterst kweet.
Dit heilloos wraakbesluit, in hevigheid genomen,
| |
| |
Zal door gantsch Griekenland een zee van bloed doen stroomen.
| |
Tweede tooneel.
Leotichides, Archidamas, Myronides.
Ik heb, getroffen door het Moederlyk geween,
Myn' yver aangewend by veelen myner vrinden,
Of 't ons nog mooglyk waare een middel uit te vinden,
Waardoor Eurimedon, wiens onheil elk beklaagt,
Och! of gy waart geslaagd!
Vergeefsche wensch! men durft zich tegen 't lot niet stellen.
Zal dan het blind geval te Athene vonnis vellen?
Twist met de Goden niet, wier hand het lot bestiert.
| |
| |
Dan had de onnoozelheid gewis gezegevierd.
De gantsche Stad is met Eurimedon bewoogen.
Wat baat hem elks beklag en werkloos mededoogen?
Doch 't zal hier zo niet gaan. Zou ik een' jeugdig' Held,
In wiens behoudenis gantsch Sparte glori stelt,
Gelyk een weerloos lam voor 't offermes zien knielen;
En laf gedoogen dat uw Priesters hem ontzielen?
Neen, neen; dat duld de roem van Lacedemon niet.
't Zond hem als gyzelaar naar 't Attisch Staatsgebied,
Geenzins opdat het hem erbarmlyk zou zien slagten.
Wat voordeel kunt gy van uw' tegenstand verwachten?
Gy stort uzelv' en ons in grooter ongeval.
Denk nimmer dat het Volk hem aan u afstaan zal;
Te minder, nu 't van 't strand een schip de kust ziet nadren,
Met kranssen opgesierd van t' saamgevlochten bladren.
Dit wekt der Burgren vreugd. Men meld reeds als gewis,
Dat gantsch Egine in 't eind' door ons verwonnen is.
| |
| |
Geloof geen losse maaren.
Dan, hoe dit zy, 't zal thans te grooter fierheid baaren.
't Is my van 't hoogst belang, in deze omstandigheid,
Te weeten op wat grond men dit gerucht verspreid.
| |
Derde tooneel.
Archidamas, Myronides.
Ik twyfel, nevens u, aan ydle volksberichten.
Het trotsche Egine zal zo ligt voor ons niet zwichten.
En schoon onze oorlogsmagt al 't Eiland overwon,
Wat baat het Gelonide, of haar' Eurimedon?
Hoewel die zege aan hen tot weinig nut kan strekken,
Zy kan den Vorst van Sparte aan zyn gevaar onttrekken.
De Eginers, fel getergd door Cleomenes daad,
Begeeren driftig wraak van zyn gepleegd verraad;
En zo Athenes magt hunn' trots niet in kan binden,
Zou Leotichides die wraak ligt ondervinden.
| |
| |
Gelonide en Hezioné treeden uit den Tempel.
'k Zie Gelonide, van Hezioné verzeld.
| |
Vierde tooneel.
Archidamas, Myronides, Gelonide, Hezioné.
tegen Gelonide.
Zie, zo gy kunt, dat gy een weinig u herstelt.
Ach! ik ben Moeder! Kan myn wanhoop ooit bedaaren?
'k Verloor myne Oudren in het opgaan myner jaaren;
Myn dierbre Weêrhelft kocht 's Lands zege door zyn dood;
Myn Zoon, het eenig heil 't welk my nog overschoot,
Was my 'door 't Godendom ten troost, ten steun gegeeven...
Nu rooft men alles wat my ovrig was gebleeven.
ô Dagen myner jeugd! ô Doodlyke ommekeer!
Ik ben geen Telg, geen Gade, en zelfs geen Moeder meer.
Waartoe den pyl der smart met zo veel krachts te scherpen?
Laat ons, nu 't wezen moet, aan 't lot ons onderwerpen.
Verbeeld ge u dat myn ziel zichzelve in staat bevind
Naar troost te luistren by het slagten van myn Kind?
| |
| |
Is dit de hoop, helaas! waarmeê myn hart zich vleide,
Toen ik, met eigen hand, hem naar 's Lands vloot geleidde?
Och! of hy in den stryd, gelyk myn Echtgenoot,
Voor de eer zyns Vaderlands geveld waare op de vloot;
Men had, zyn' moed ter eere, een lofspraak uitgesproken;
Het geurig reukwerk by zyn houtmyt aangestoken;
En zyn beminlyk beeld stond thans voor 't Volk ten toon,
Dat tevens roem droeg op den Vader en den Zoon!
ô Myn Eurimedon! waard' voorwerp myner liefde!..
Helaas! wie stelpt den rouw, die haar de ziel doorgriefde?
Geduchte Goden, die myn hart aan 't zyne bind!
Verkort myn onheil; eischt de Moeder; spaart het Kind!
Of, kan ik van uw gunst dees bede niet verwerven,
Vergunt my 't waardig lyk te omhelzen, en te sterven!
Myn dierbre Hartvriendin! gy moord ons door uw klagt.
Denk dat ge op 't oogenblik uw' braaven Zoon verwacht.
Uw jammren zal zyn hart den wreedsten doodsangst baaren;
Verbeeld, verbeeld u hoe 't zyn onheil zal verzwaaren,
Als hy uw zielsmart leest op uw verbleekt gelaat.
tegen Archidamas en Myronides.
'k Hoopte op uw beider hulp, in myn' benaauwden staat;
| |
| |
Heb ik vergeefs gehoopt? Kunt gy een droeve Moeder,
Een troostelooze Weêuw, ontzet van steun en hoeder,
Egine, Sparte, Athene, al 't Menschdom en de Goôn
Vergeefs zien smeeken om het leven van haar' Zoon?
Ik heb myn' eigen rouw om uw verdriet vergeeten,
En met Archidamas my als uw Vriend gekweeten;
Vergeefs; men durft den eisch van 't lot geen weêrstand biên.
Maar wel den bloedstroom der gemartelde onschuld zien.
Eurimedon genaakt. Laat ons van hier vertrekken,
Om in dit oogenblik hem niet tot last te strekken.
Neen, blyft; opdat hy waan' dat ik geen bystand derf.
Waartoe hem onderricht dat ik verlaaten sterf?
| |
Vyfde tooneel.
Gelonide, Hezioné, Archidamas, Myronides; Eurimedon, geboeid; Pizander, Wachten.
in het opkomen, tegen Pizander.
Hy ziet Gelonide, en vliegt haar in de armen.
| |
| |
Eurimedon omhelzende.
Myn dierbre Eurimedon! myn toeverlaat! myn hoeder!
Lief voorwerp van myn hoop, als ik in jaaren klom!
In welk een' staat, helaas! vind ik u wederom?
't Ongunstig noodlot, op Lycurgus Stam verbolgen,
Blyft zelfs de laatste Telg daarvan in my vervolgen.
Men torsch' met moed den last dien 't ons heeft opgelegd.
Had ooit myn kinderliefde u zulk een lot voorzegd!
Heet dit, helaas! heet dit, met zangen en met reien,
U met een lieve bruid naar 't huwlyksouter leiên?
Wat zeg ik! ach! de plaats, waar u de wraak verwacht,
Is ook een outer, maar een ander dan ik dacht.
Gedenk aan de euveldaên in ons Gewest bedreeven.
Indien de Goôn, verzoend door myn rampzalig sneeven,
Ons waardig Vaderland van verdre straf ontslaan,
Ben ik bereid de dood gewillig te ondergaan;
En, zo my iets op aard' myn sterflot doet beklaagen,
't Is dat het my belet myn Moeder te onderschraagen.
| |
| |
In oogenblikken, aan uw sterfuur zo naby?
Doet zelfs de wreedste dood uw zorg voor my niet wyken?
Kan immer 't hart uws Zoons in trouw voor u bezwyken?
Dat hart gevoelt te sterk den troosteloozen staat,
Waarin ik door myn dood myn Moeder achterlaat.
Verbeeld u hoe 't my grieft, u, verre van uw Vrinden
En 't oord van uw geboorte, in Attika te vinden!
Ach! had ge u nooit om my gewaagd in dit Gewest!
Ik had myn jongste hoop op Spartes hulp gevest.
Vorst Leotichides scheen met myn' druk bewoogen;
Doch onze Landzaat zelf verydelde al ons poogen.
Naardien zyn yver noch uw kindermin my baat,
Is 't noodig voor uw rust dat gy dees stad verlaat.
Uw ziel is voor 't gezicht van mynen ramp te teder.
Indien ik u begeev', zie ik u nimmer weder.
Duld dat ik u behoê voor wreeder hartepyn.
Zoud gy van 't onheil, 't welk my treft, getuige zyn?
| |
| |
Getuige? ik? van uw dood? verscheurende gedachten!
Verbeeld gy u dat ik dat schouwspel af zal wachten?
Neen, neen! uw Moeder zal by 't blaakend outer staan,
Niet om uw dood te zien, maar om u vóór te gaan.
Onsterfelyke Goôn! behoedt my voor dat lyden!
Tegen Gelonide.
Helaas! heb ik dit uur niet zwaar genoeg te stryden?
Uit eedlen Stam geteeld, door u gevormd ter deugd,
Vol drifts naar heldeneer, in 't bloeien myner jeugd;
In oogenblikken, waar de aanloklykheên van 't leven
Een jong en schuldloos hart het streelendst uitzicht geeven,
Waarin 't benaauwd Egine, ons dierbaar Vaderland,
Zich billyk had gevleid met mynen onderstand,
Moet ik een offer aan Athenes wraakzucht strekken.
'k Zal door lafhartigheid myn glori niet bevlekken;
En sterf, wyl 't wezen moet, gewillig, zonder schuld.
Maar ach! uw wanhoop, die myn ziel met schrik vervult,
Vermeestert al myn' moed. Ik heb de felle slagen,
Door 't lot my toegebragt, met fier geduld gedraagen;
Doch dat myn Moeder zich... Onlydelyk verdriet!..
Spaar, spaar myn bloedend hart. Helaas! gy antwoord niet!..
| |
| |
't Strekt my tot grooter troost terstond het licht te derven,
Dan, oud en kinderloos, als balling om te zwerven.
Wat is 'er, na uw dood, 't welk my aan 't leven bind,
Beroofd van myn' Gemaal, myne Ouders en myn Kind?
tegen Archidamas en Myronides.
Uw beider edele aart is me in den Raad gebleeken.
Gy ziet een droeve Weêuw schier onder 't leed bezweeken;
Red haar, weldaadig, van de wanhoop die haar moord.
Wy stemmen in uw beê, door uwe deugd bekoord.
Wy zullen duurzaam voor haar rust en welzyn waaken.
Om my van dag tot dag elendiger te maaken.
ô Myn Eurimedon! waartoe dit wreed verzoek?
Waartoe meer lydens in een leven, dat ik vloek?
Ik volg u in de dood. Laat my niet vruchtloos smeeken.
Eurimedon omhelst haar.
Ge omarmt my, spraakeloos! Wat doet u dus verbleeken?
Wat zie ik? Groote Goôn! hy is alreê geslagt.
Myn toeverlaat! wie heeft die wonde u toegebragt?
Komt ge in uw Moeders arm der moordren woede ontduiken?
Omhels my voor het laatste! ik zal uwe oogen luiken.
| |
| |
ô Wreedaarts! ziet hoe 't bloed hem langs de kleeders vliet.
Myn Zoon! Gy vlucht! Vertoef. Ik ben uw moorder niet.
weenende.
Ach! waare ik nooit gebooren!
Weldaadig Godendom! wilt myn gebed verhooren!
Beschermt haar; staat haar by in haaren ouderdom!
Tegen Archidamas en Myronides.
'k Verlaat my op uw woord.
Tegen Pizander.
| |
Zesde tooneel.
Gelonide, Hezioné, Archidamas, Myronides.
Vertoef, myn Zoon! vertoef. Keer weder, op myn bede.
Laat my niet eenzaam hier. Keer; neem uw Moeder mede.
Schenk my dit jongst bewys van kinderlyke trouw.
Hy hoort my niet. Ik volg...
Zy wil vertrekken.
| |
| |
haar wederhoudende.
Houd stand, bedrukte Vrouw.
Waar heen dryft u de smart? Gy kunt den ramp niet keeren.
Waartoe weêrhoud ge my? Denkt gy myn dood te weeren?
Of strekt de kleine troost Athenes Volk tot hoon,
Dat ik den geest geeve in het byzyn van myn' Zoon?
Geloof ons, Gelonide, uw arbeid is verlooren.
Ontzie der Goden wraak. Zult gy hun offer stooren?
Gy, wier verheven deugd elk eerbied waardig keurt!
't Is billyk dat uw hart een' dierbren Zoon betreurt;
'k Betreur den mynen ook; laat ons hun lot beklaagen;
Doch laaten we ook onszelf hun glori waard' gedraagen.
Duld gy myn byzyn by dat gruwzaam offer niet,
Geleî my dan voor 't Volk: wie weet, myn zielverdriet
Zal mooglyk in hun hart een vonk van deernis wekken,
En tot behoud myns Zoons, myns dierbren Zoons verstrekken.
Of, zo de bede van een Moeder voor haar Kind
In hun versteend gemoed geen mededoogen vind;
Indien ze ontmenschter zyn dan woedende barbaaren;
Welaan, vertoon my dan aan al de Vrouwenschaaren:
Zy weeten welk een smart en wreede boezempyn
| |
| |
Het aan een Moeder kost van Kroost beroofd te zyn:
Haar medelyden zal myn' jammerkreet verschoonen;
Zy zyn óók Moeders; ach! zy minnen óók haar Zoonen.
Gy zoekt vergeefs naar troost in uwe droefenis
Langs wegen waar voor u geen troost te vinden is.
Gy kunt niets by het Volk, niets by de Vrouwen winnen.
Ach! zyn zy dan ontaart in selle tygerinnen?
Nog hoed een tygerin haar jong in tyd van nood;
En ik, ik zou myn Kind niet redden van de dood?
De Moederlyke smart zou tygers zelfs beweegen.
Ik smeek 't behoud van één', uw beê behield 'er negen:
Men stond ze u allen toe; en zou de wreedheid één'
Ontzeggen kunnen aan myn jammerlyk geween?
Zy ziet Leotichides, en streeft hem te gemoet.
Waar toefde gy dus lang? Laat ge in het leed my smooren?
Men rooft, men moord myn' Zoon; hy is voor my verlooren.
| |
| |
| |
Zevende tooneel.
Gelonide, Hezioné, Archidamas, Myronides, Leotichides.
Ik heb de Burgery tot deernis aangezocht,
Maar noch door dreigen noch gebeên iets uitgewrocht.
En ach! Athene zal welhaast meer offers dooden.
Toon uw' moed; thans hebt gy moed van nooden.
Ikzelf heb 't schip gezien, dat deze tyding bragt.
Een deel des armen volks....
haar aangezicht met haaren sluier dekkende.
ô Onheil zonder voorbeeld!
Myn Vaderland verheerd! Myn Zoon ter dood veroordeeld!
| |
| |
Zy vertrekt in den Tempel.
tegen Hezioné.
Egines ondergang verscheurt haar zwoegend hart.
Getrouwe, sta haar by; vertroost haar in haar smart.
Ach! zal myn zwakke troost iets op haar ziel vermoogen?
'k Versmelt met haar van rouwe en teder mededoogen.
Zy volgt Gelonide.
| |
Agtste tooneel.
Archidamas, Leotichides, Myronides.
Hoe ongewis is 't lot der volken op deze aard'!
Egine, korts alom door koopvaardy vermaard,
't Welk met Athene zelf durfde om den voorrang stryden,
Word thans een voorwerp van elende en medelyden.
't Atheensche Volk, 't welk thans luidruchtig zegeviert,
En nog met spyt herdenkt hoe fel 't beleedigd wierd,
Zweert driftig, zo het zich naar zynen wensch moog' rechten,
De Tempels en de Stad ten gronde toe te slechten;
En doemt de Eginers tot de dood of slaverny.
| |
| |
tegen Archidamas.
Ik hoor gerucht. De tyd des offers is naby.
Hoe gaarne ons aller hart den Jongling zou verschoonen,
Wy zyn, helaas! verpligt dit schouwspel by te woonen.
'k Bezweer u by Jupyn, dat gy u nog laat raên.
Dit offer zal Athene op bloed en traanen staan.
Wat onheil ons daardoor van Sparte sta te wachten,
Ons hart blyft zonder schuld als we onzen pligt betrachten.
Men volg' den strengen last ons door het lot geboôn,
En wachte Athenes heil of onheil van de Goôn.
Einde van het vierde Bedryf.
|
|
Auteursrechtvrij