|
| |
| |
| |
Tweede bedryf.
Eerste tooneel.
Gourges, Vesti, La Val, Cipiere, La Vigne, en groot gevolg van Fransche Bevelhebbers en Soldaaten.
Getrouwe Vrienden, myn geloofs- en landgenooten,
Die, op myn' voorslag, hebt tot dezen togt beslooten,
Opdat men zuidwaart aan gantsch Florida ontdekk',
En roem voor 't Vaderland uit onzen zeetogt trekk'!
Een waereld, niet geschokt door onze burgertwisten,
Een nieuwe waereld, waar uw Vaders niets van wisten,
Bewoond door Wilden, en, schoon woest en onbebouwd,
Een bron van overvloed, word thans door u beschouwd.
Hoort, nu wy vaardig staan om landwaart in te streeven,
Wat my tot dezen togt het sterkst heeft aangedreeven.
De braave Coligny, uw hoofd en rechtehand;
De trouwe Vader van 't geschokte Vaderland;
Bewust van 't moordverbond, door Koning Phlips geslooten
Met wreeden Guize, tot bederf der hugenooten;
En yvrend dat die ramp nog tydig wierd gestuit,
| |
| |
Zag, vruchtloos, in Europe alom naar schuilplaats uit;
Zyne onvermoeide zorg voor zyn vervolgde Vrinden
Deed hem die eindlyk in eene andre waereld vinden.
Hy zond held Ribaud met een vloot naar dit gewest.
Dees heeft, op zyn bevel, hier Karelsburg gevest,
En met d'Amerikaan een' vasten vreê geslooten.
Verzekerd van de trouw dier nieuwe bondgenooten,
Liet hy zyn benden hier, en keerde spoedig weêr.
Dit mannelyk ontwerp strekt Coligny tot eer.
Men hoorde in Vrankryk naauw' den uitslag van zyn poogen,
Of 't Hof, met hem verzoend, en door zyn' raad bewoogen,
Zond naar Amerika een tweede scheepsvloot af,
Waarvan men 't hoog bevel aan Laudonniere gaf.
Hy wierd op reis verzeld van eenigen der Grooten,
En een geheele schaar' van vroome hugenooten.
Myn Schoonzoon, aan myn Telg nog naauw' een jaar verknocht,
Begaf zich met zyn Gade op dien rampzaalgen togt.
Ikzelf had hen verzeld, ten waar' men in Toscaanen
My opgehouden had met Vrankryks legervaanen,
Daar ik voor Medicis, en tegen Spanje streed.
Die Vyand stortte eerlang my in 't verschriklykst leed.
Hy trok my met myn bende in zyn verborgen laagen,
| |
| |
En doemde ons ter galeië, en deed ons ketens draagen.
Hoe! U, een hoofd van 't heir?
Myn Vriend, beklaag my niet;
Zie my gepynigd door een wreeder zielverdriet.
Ik wierd, na 't einden van twee lange en bange jaaren,
Uit dezen staat verlost door Malthaas Ridderschaaren;
En keerde naar Rochelle; alwaar my wierd gemeld
Hoe deerniswaardig 't in deze oorden was gesteld:
Dat Spanjes vloekrot, op de vesting aangevallen,
Zich meester had gemaakt der welverweerde wallen;
En, (ach! hoe melde ik 't u!) hier alles had geslagt,
Behalven 't weinig volk dat ons dees tyding bragt.
'k Was getuige van hun woede,
En 't was ter naauwernood dat ik myn leven hoedde.
Hoe! Weet gantsch Vrankryk niets van dien gevloekten moord?
| |
| |
Die droeve tyding wierd door 't Hof met zorg gesmoord;
En aan 't behouden volk het strengst bevel gegeeven,
't Geheim te heelen, op verbeurte van het leven.
Kon Coligny dan niets...?
Helaas! gy weet hoe 't staat.
Door 't moorden van Condé byna ten einde raad,
Is hy naauw' magtig ons verslaagen heir te bergen.
Wie kan, helaas! wie kan hem wraak of bystand vergen,
Daar hy zyn Gade en Kroost van stad naar stad doet vliên,
En naauwlyks weet hoe hy de Guizen 't hoofd zal biên?
't Onschuldig bloed eischt wraak.
Wie kan dien moord gedoogen?
Myn Vrienden, 'k vind my niet in myne hoop bedroogen.
Beseft hoe myne ziel door woede en deerenis,
Sints ik dien gruwel hoorde, altoos gefolterd is.
'k Verkocht myn huis en land om schepen uit te rusten,
Waarmede ik zeilen kon naar deze uitheemsche kusten;
Doch, niet ter wraak' van myn gesneuveld Kroost alleen,
| |
| |
Maar 't Vaderland ter eer', ter wraak' van 't algemeen.
'k Verborg, hoe fel gegriefd door wanhoop en door smarte,
Tot op dit oogenblik myn oogmerk in myn harte.
Indien u 't knaagend leed eens droeven Vaders treft,
Zo gy de elende van den hugenoot beseft,
't Is nu of nimmer tyd hun aller ramp te wreeken.
Ik dring u echter niet; schroom niet rechtuit te spreeken.
Wy allen wierden in den burgerstryd gespaard.
De wraak dier gruwlen is gewis voor ons bewaard.
Zou Spanje strafloos 't bloed van onze broedren plengen?
Zoekt Phlips niet ons als hen moorddaadig om te brengen?
Zyn Alva en Granvelle aan iemand onbekend?
Zyn zy de Stichters niet der algemeene elend'?
De wreede Guize, die, door eigenbaat gedreeven,
Zyne eigen grootheid zoekt door Spanje steun te geeven,
Is 't heimlyk met hen eens, om, ten bestemden tyd,
Ons 't leed te brouwen dat gantsch Nederland reeds lyd.
De Koning is een kind, zo woest als onervaaren;
En ach! zyn moeder heult met die Geweldenaaren.
Gelukkig, zo men hier de vesting nog bezat!
| |
| |
De waare dapperheid behoeft noch wal noch stad.
Men winn' de sterkte weêr.
Laat ons de moorders straffen.
De Hemel zal gewis de onnoozlen wraak verschaffen.
Gy zyt ons Opperhoofd: kom, Gourges! voer ons aan.
Bedenk u wél; het is een hagchelyk bestaan.
Ik ben gereed, en waag zeer weinig aan myn leven.
Zo ons de kans mislukt, wy zullen met u sneeven.
ô Hemel! sta ons by: eisch van al 't Spaansch gebroed
Gestrenge rekenschap van 't wreedvergooten bloed.
Wat mart men nog? laat ons de ontmenschten overvallen.
ô Gourges! voer ons aan. Het is de wensch van allen.
Myn hart en hand zyn tot der moordren straf bereid.
Doch laat ons niets bestaan dan met bedaard beleid.
De Spanjaard houd ons nog gelukkig voor zyn vrinden.
Men heeft, gelyk gy weet, om hem het oog te blinden,
| |
| |
By 't nadren tot de kust, de Castiljaansche vlag
Doen waaien van de steng, zelfs eer men 't land nog zag.
Ook deed ons zwaar geschut de schooten wederkeeren,
Waarmeê we ons uit de vest als vrienden zaagen eeren.
Dus word de vyand door geen achterdocht ontrust;
En wacht, in dezen tyd, geen Franschen op de kust.
Doch 't zou gevaarlyk zyn indien de Amerikaanen
Zich thans verëenden met de snoode Castiljaanen.
Zulks ducht ik niet; ô neen: de landzaat heeft gewis
Hier reeds met smart beproefd hoe wreed de Spanjaard is.
op het wapen van Vrankryk wyzende.
Ja, twyfel niet; elk zal van trouw ons blyken geeven.
Dit schild van Vrankryk waar' niet overeind' gebleeven,
Indien 't verbond, met ons geslooten, wierd versmaad.
Dit schild strekt ten bewyz' dat elk hier Spanje haat.
Ik heb, onzeker hoe 't by 't volk hier was geschapen,
De wachten uitgezet; en vlei my...
| |
| |
| |
Tweede tooneel.
Gourges, Vesti, La Val, Cipiere, La Vigne, en groot gevolg van Fransche Bevelhebbers en Soldaaten. Joinville.
vooraan, ter linkerzyde van het tooneel, schielyk opkomende.
hem stuitende.
Sta; en geef ons meer bericht.
De verste schildwacht is verrast en opgeligt;
En de Indiaan gereed ons yllings te overvallen
Met een geduchte magt van veele duizendtallen,
Gewapend naar 's lands wyz'. Zy trekken driftig voort.
De gantsche voorhoede is niet verre van dit oord.
Dat elk zich vaardig maake om onheil af te wenden.
| |
| |
Tegen twee onderofficieren.
Verzamelt in der yl de reeds ontscheepte benden,
Geleidt ze hier; en brengt op onze vloot bevel,
Dat een gedeelte der matroozen hen verzell'.
De twee officieren vertrekken.
Myn landgenooten, laat geen drift u overheeren;
Bepaalt, zo 't mooglyk is, alleen u aan 't verweeren;
Doch, zo de Amerikaan u noodzaakt tot den stryd,
Toont dat gy helden, maar ook tevens Christnen zyt.
Gourges schaart zich met zyn volk ter rechter zyde van het tooneel. De bevelhebbers trekken op zyn voorbeeld den degen. De soldaaten staan gereed met lanssen en vuurroers. Trompetten en trommen kondigen krygsalarm aan.
| |
| |
| |
Derde tooneel.
Gourges, Vesti, La Val, Cipiere, La Vigne, Joinville, een groot gevolg van Fransche Bevelhebbers en soldaaten, aan de eene zyde van het tooneel; Du Bree, met den schildwacht, die ongeboeid is; Otocara en Adusta, met eenige Amerikaansche Grooten, en een gedeelte van hun leger, aan de andere zyde. Zo ras Gourges Du Bree, die een' cedertak in de rechterhand heeft en opheft, met den schildwacht ziet naderen, doet hy, door een teeken, trompetten en trommen zwygen.
Ik breng deez' man u weder.
Indien gy Franschen zyt, legt dan uw wapens neder.
Hoe! Daar ge ons tot op 't strand gewapend tegentrekt?
Men had de Spaansche vlag op uwe vloot ontdekt,
En waande dat gy uit Castilje waart gezonden.
Men heeft hier 't vreêverbond met Vrankryk nooit geschonden.
Du Bree sterk aanziende, ter zyde.
Ik twyfel. Neen, hy is 't.
| |
| |
Tegen Du Bree.
Zy vliegen elkander in de armen.
Ik leef, verrukt dat ik u leevend vind.
Tegen Gourges.
Geef aan Du Bree geloof, hy zal u niet misleiên.
tegen Du Bree.
Kan ik my met de hoop op uw getrouwheid vleien?
Ja, gy en al uw volk, geloof my op myn woord,
Gy hebt geen vyand dan den Spanjaard in dit oord.
ter zyde.
Hy geeft aan den wedergekeerden schildwacht een' wenk, om zich by zyn volk te voegen. Verder tegen zyn volk.
Wy vinden vrienden in de braave Floridaanen.
Dit edelmoedig volk mint Vrankryks heerschappy,
En is, door Spanjes dwang, niet min getergd dan wy.
| |
| |
tegen zyne benden, zo ras hy het wapen van Vrankryk in sommige vaanen ziet.
Ontspant den boog, en steekt den wraakdolk in de schede.
't Zyn waarlyk Franschen! dus is 't vrede.
Fransche en Amerikaansche Krygslieden.
tegen Gourges.
De Amerikaan voed schroom voor 't moordend schietgeweer.
tegen zyne soldaaten.
Men wekk' geen achterdocht. Elk legg' het vuurroer neêr.
Otocara nadert, van Adusta verzeld. Onder het naderen steeken zy hun dolken in hun gordels. Gourges en de Fransche bevelhebbers, dit ziende, steeken hunne degens in de schede.
Zyt welkom in ons land, geliefde Bondgenooten!
Wy hebben tegen Spanje al t' saam den kryg beslooten.
Gelukkig, zo gy ons trouwhartig by wilt staan!
Wy allen zyn bereid met u ten stryd te gaan.
Ik heb Satouria alreeds bericht gezonden,
Dat wy, op 't onverwachtst, hier vriend voor vyand vonden.
Hy zal terstond hier zyn, en volgt ons op den voet.
| |
| |
tegen Gourges, ter zyde.
Ik bid u, sta my toe dat ik dees Vorsten groet':
't Zyn helden, op wier deugd ge u veilig kunt verlaaten.
Otocara en Adusta naderende.
Gy ziet my weder in dees Staaten.
Vesti de hand biedende.
Goedhartige Vesti! wees driewerf wellekom.
Vesti omhelzende.
Met welk een vreugd vind ik myn' ouden Vriend weêrom!
Hoe zyt gy 't woest geweld der moordren toch ontkomen?
Ik zwom naar Ribauds kiel, die my heeft ingenomen.
tegen al de Fransche bevelhebberen.
Gy zult hier niemand zien die u geen vriendschap toont.
Denkt dat gy in ons land by uwe Broeders woont.
Wy allen vloeken Spanje, en blaaken van verlangen
Om die wreedaartigen het loon te doen ontfangen
Zo wel van 't geen uw volk door hen heeft ondergaan,
Als van de gruwlen die zy daaglyks nog bestaan.
Wy zullen ons niet slechts, als 't Broeders voegt, gedraagen,
Maar, dit gewest ten dienste, ons-aller leven waagen.
| |
| |
Wy wisten, toen ons 't lot van de onzen wierd ontvouwd,
Wat gy met de uwen van die snooden lyden zoud;
Dit heeft ons aangezet om naar dit oord te spoeden,
Of 't ons nog mooglyk waare u voor 't bederf te hoeden.
Gelukkig, dat de vloot hier tyds genoeg verscheen!
Stalame volgt zyn schreên.
| |
Vierde tooneel.
Gourges, Vesti, La Val, Cipiere, La Vigne, Joinville, Du Bree, en groot gevolg van Fransche Bevelhebbers en soldaaten, aan de eene zyde van het tooneel; Otocara en Adusta, met eenige Amerikaansche Grooten en een gedeelte van hun leger aan de andere zyde. Satouria, Stalame, Oades.
Satouria, gy ziet onze oude en trouwe vrinden,
Die zich niet minder dan wy ons beleedigd vinden.
| |
| |
tegen Gourges.
Maar, zo gy Franschen zyt, meldt my de reên waarom
Gy gistren al den dag Castiljes vlag vertoonde,
En 't eerbewys der vest met uw geschut beloonde?
Dit dunkt met reên my vreemd.
Hoon ons door argwaan niet.
Het voeren van die vlag is op myn' last geschied,
Om des te veiliger den Spanjaard op te komen.
Had hy de Fransche vlag op onze vloot vernomen,
Hy waare ontwyfelbaar door dat gezicht ontrust,
En had ons ligt belet te nadren tot de kust.
Gy had u door dees daad veel onheils kunnen baaren.
Wy allen, fel getergd door die geweldenaaren,
Veréénden onze magt om u het hoofd te biên,
En hebben u van 't strand voor vyand aangezien.
Beseft gy tot wat smart het u en my zou strekken,
Zo gy geen middel had gevonden u te ontdekken,
En by uw landing door ons heir waart aangetast,
| |
| |
Met de eersten van ons volk zich naar het land te spoeden.
Dus had men goede hoop tot stuiting van 't vermoeden.
Vesti ziende.
Ik voel myn hart verblyd.
Nu ben ik overtuigd dat gy geen Spanjaards zyt.
Nu ziet ge in my uw' Vriend. Vesti is geen verraader.
Ik min hem als een Zoon bemind word door zyn' Vader.
ontroerd.
Myn hart erkent de gunst, my steeds door u betoond.
Hoe wensche ik dat die door myn Vrienden word' beloond!
tegen Satouria.
Wy zullen, door de wraak op Spanje, uw trouw vergelden.
Nu is myn ziel gerust op u en al uw Helden.
'k Zal zorgen dat u in deze oorden niets ontbreek'.
Wy steunen op uw deugd; doch...
| |
| |
Ik zal, dewyl gy 't vergt, my ongeveinsd verklaaren.
Ontfang twee hopliên van myn heir als gyzelaaren,
Tot dat ik met myn volk verwinnaar wederkeer';
Doch geef, op myn verzoek, my onderpanden weêr;
Zo zal ons de achterdocht niet stooren of ontrusten.
Gy komt als vreemdeling voor 't eerst aan onze kusten;
Wie keurt gy waardig u te worden aangeboôn?
Vertrouw in myne hoede uwe Echtgenoote en Zoon.
Gy eischt een' zwaaren eisch.
tegen Satouria.
Laat ons niet tegenstreeven;
tegen Gourges.
Hoe! ik die panden geeven?
Ik eisch niet, dat ge uw Gade op onze vloot vertrouwt,
Maar slechts dat ze in myn tent zich met uw' Zoon onthoud',
Tot na 't aanstaand gevecht. Du Bree zal haar bewaaren,
Terwyl we afwezig zyn met onze legerschaaren;
En zelfs, indien dit blyk van trouw uw' schroom verzacht,
| |
| |
't Zy half met onze, half met Floridaansche wacht.
Welaan, 'k zal aan uw zorg die panden overgeeven.
En ik, Amerika bevryden, of hier sneeven.
Zy omhelzen elkander.
tegen Oades.
Gelei Olinde met het Jongske hier.
Oades vertrekt.
Tegen Gourges.
Besef door dit besluit hoe hoog ik u waardeer.
'k Vertrouw u al myn heil, de blydschap myner dagen.
Gy zult, geloof my, van dees daad u nooit beklaagen.
Ik weet te wel, helaas! wat rouw de ziel verscheurt,
Wanneer men troosteloos om Gade en Telgen treurt.
Hebt gy uwe Echtgenoote en Kindren moeten derven?
Myn afzyn heeft myn Gaê van hartewee doen sterven.
En ach! myn Telgen zyn, door 't spooreloos geweld
Van Spanjes moordziek rot, in dit gewest geveld.
| |
| |
Gy treurt niet zonder reên. Dit leed doorgrieft het harte.
tegen Gourges.
'k Neem als een Broeder deel in uwe ondraagbre smarte.
driftig.
Ik zal in 't oorlogsveld den snooden Castiljaan....
Poog, zo 't u mooglyk is, veeleer den stryd te ontgaan.
Tegen Satouria.
Het priesterdom voorspelde Adustaas deerlyk sneeven
In 't naast gevecht. Voorkom dit onheil. Red hem 't leven.
Zwyg, Otocara, zwyg, gy hoont my door uw reên.
tegen Adusta.
Hy zorgt voor uw behoud, laat my uw plaats bekleên:
Het is geen dapperheid zich roekeloos te waagen.
Zou ik niet stryden? ik lafhartig my gedraagen?
't Is geen lafhartigheid aan 't lot geloof te slaan.
Uw Vader liet zich door zyn krygsdrift overheeren;
Gy weet wat hem weêrvoer.
| |
| |
Laat ons dit onheil keeren.
Wy doen u allen recht. Uw dapperheid is groot.
Maar sta ons toe dat wy u hoeden voor de dood.
Gy zult, volgt ge onzen raad, den vyand niet genaaken.
Gebie de lyfwacht die myn Gade zal bewaaken.
Denk hoe gy door dees daad, en in dit tydgewricht,
Satouria, Olinde, en uwen Vriend verpligt.
Hoe moeilyk 't my ook vall' my naar uw' raad te voegen,
Dewyl gy 't allen wenscht, welaan, 'k zal u vernoegen.
Een wyze ziet bedaard den staat der zaaken in.
| |
| |
| |
Vyfde tooneel.
Gourges, Vesti, La Val, Cipiere, La Vigne, Joinville, Du Bree, en groot gevolg van Fransche Bevelhebbers en soldaaten, aan de eene zyde van het tooneel; Satouria, Otocara, Adusta, Stalame, met eenige Amerikaansche Grooten en een gedeelte van hun leger aan de andere zyde. Olinde, met haar Zoontje, Oades.
tegen Satouria.
Mag ik gelooven 't geen Oades my deed hooren?
Is Florida deez' dag het groot geluk beschooren
Dat Vrankryks dapper volk, aan deze kust geland,
Ons leger sterken zal door hunnen onderstand?
Ja, dierbre Olinde, ja; zie Vrankryks onderzaaten,
Waarop ik als weleer my veilig durf verlaaten.
Ten blyk' dat zich myn hart van hen verzekerd houd,
Heb ik dit Kind en u, als panden, hen betrouwd.
Wat zegt ge! uw' Zoon en my?
| |
| |
't Is slechts voor weinig dagen.
Laat deze schikking u ontroeren noch mishaagen.
Gy blyft in 's Veldheers tent in onze legersteê,
Waar u Adusta zal bewaaken met Du Bree.
Olinde is niet gewoon uw' wensch te wederstreeven.
Indien 't uw heil vergroot, wat vraag ik naar myn leven!
Stel u gerust, Olinde, en vrees geen ongeval,
Op Gourges wyzende.
Verzekerd dat dees Held uw schutsheer wezen zal.
tegen Otocara.
Uwe edelmoedigheid gaat boven myn verwachting,
En vordert billyk myne en aller braaven achting.
Tegen Olinde.
Verlaat u op myn woord, Mevrouw. Verban uw smart.
Gy zyt zo dierbaar als een dochter aan myn hart.
Geen van de mynen zal u reên tot klagten geeven.
'k Zou u behoeden, zelfs ten koste van myn leven.
Tegen Satouria.
ô Vorst! dat ons verbond altoos onschendbaar zy!
Ontfang ten steun daarvan dees gyzelaars van my.
| |
| |
Vesti en Joinville naderen.
Strekt tot borgen, aan den Koning
En al dees Vorsten, van myn zuivre trouwbetooning.
Vesti en Joinville voegen zich by de Amerikaanen.
neemt Olinde by de hand, en bied haar Gourges aan.
Aanvaard van myne hand het voorwerp myner min.
Satouria omhelzende.
Vaar wel. Ik bid u, waak voor myne zielvriendin.
tegen Olinde.
Olinde gaat met haar Zoontje, Adusta, Du Bree, en drie Amerikaanen, aan de zyde der Franschen over.
Tegen Gourges.
Verzel ons met dees Grooten
Naar 't gindsche cederwoud. Getrouwe Bondgenooten!
Komt, woont aldaar met ons een raadsvergadring by,
Opdat men overweeg' wat middel oorbaarst zy
Om ons te ontheffen van de woede der tirannen.
Gy kunt daar, onder 't loof, uw tenten uit doen spannen:
Zo blyft uw landing aan den Spanjaard onbekend,
Die zeldzaam eenig volk in onze bosschen zend.
Ik volg u; doch vergun my eenige oogenblikken,
| |
| |
Om alles op de vloot en in myn heir te schikken.
Wy wachten op uw komst, en gaan u derwaart voor.
Tegen Oades.
Oades, blyf, en wys den Franschen 't naaste spoor.
Satouria, Otocara, Stalame, met Vesti en Joinville, en de Floridaansche Grooten en Amerikaanen vertrekken.
| |
Zesde tooneel.
Gourges, La Val, Cipiere, La Vigne, Du Bree, Olinde, met haar Zoontje, Adusta, met drie Amerikaanen, Oades, een groot gevolg van Fransche Bevelhebbers en soldaaten.
tegen Cipiere.
Cipiere, meld dit heil terstond op onze schepen,
En doe het krygstuig en den voorraad herwaart sleepen.
Cipiere vertrekt.
Tegen La Val, op Oades wyzende.
Gelei ons heir, waar u Oades voor zal gaan.
La Val vertrekt, met een gedeelte der Fransche Bevelhebbers en soldaaten.
Tegen La Vigne.
Doe in een lomrig oord de tenten nederslaan.
| |
| |
La Vigne vertrekt met de overíge Fransche Bevelhebbers en soldaaten; behalven drie soldaaten, die zich, op een' wenk van La Vigne, by Du Bree voegen.
Tegen Olinde.
Reik my uw hand, Mevrouw.
Tegen Adusta en Du Bree.
Verzelt ons, braave Vrinden,
Opdat wy ons in 't bosch al t' saam vereenigd vinden.
Gourges geleid Olinde, verzeld van haar Zoontje; Adusta vertrekt met Du Bree, gevolgd van de drie Fransche en de drie Amerikaansche soldaaten.
Einde van het tweede Bedryf.
|
|
Auteursrechtvrij