Door arm Vlaanderen

(1903)–August De Winne– rechtenstatus

VIII

De wijkclubs, die zulke reuzenwerken tot stand brengen, beschikken zelf over de minst in 't oog springende organisatiemiddelen. Hun lokaal is meest eene kleine herberg van den wijk. De meeste hebben geene 25 vierkante meters oppervlakte. In meer dan een wijkclub is de slaapkamer van den herbergier de vergaderzaal der maatschappij; vóór de vergadering begint, zet de herbergier alles gereed; als de samenkomst gedaan is, kan hij alles wegbergen en slapen gaan.

De leden, die ook geene paleizen bewonen, zijn er vrij. Men kan er bespreken, voorstellen doen; wat men zegt blijft binnen, men is er als in zijn eigen huis.

De federatievergaderingen der wijkclubs, die tot verleden jaar in het oud lokaal van Vooruit gehouden werden, waren ook eigenaardig. Voor deze federatie was er geene bijzondere vergaderzaal, en bij gebrek hieraan vereenigde men zich rond de billards in het koffiehuis. Rond deze reusachtige tafel zaten de 22 afgevaardigden en de weekbladverkoopers.

Daar hield gezel Vande Veegaete, als voorzitter, zijne wekelijksche redevoering.

Nu en dan kon men de afgevaardigden, wanneer een belangrijk propagandawerk besproken werd, notas zien nemen om den volgenden dag de beslissingen in de bestuurzitting van den club bekend te maken.

Welk een reuzenwerk is daar rond de billards besloten en uitgevoerd!

Niemand zou gedacht hebben, dat die arme, met grove kleeren bedekte werkers, nog zwart van den lastigen arbeid, die in schijn onverschillig luisterden, maar als het pas gaf, hunne zaak goed verdedigden, dat die armen, waar de burgers met minachting op neerzien, de helden zijn die het moeilijkste werk volvoeren dat ooit begonnen werd: den buiten verheffen, aan den armen uitgebuiten boer gedachten schenken, hem een breed gezichtspunt doen innemen, hem aan den vooruitgang doen medewerken.

Toen Karl Marx zegde: ‘Het werk der ontvoogding der arbeiders moet het werk der arbeiders zelf zijn’, dacht men nooit dat deze waarheid zoo klaar zou bewezen worden door de Gentsche socialisten in het algemeen, en door de Gentsche wijkclubs in 't bijzonder. Het zijn de laatsten die het werk der ontvoogding volbrengen.

De uitslagen van de werkzaamheden onzer wijkclubs kan men best berekenen uit het stemmental der kandidaten bij de kiezingen. Het laat ons toe de denkwijze der buitenbevolking min of meer vast te stellen, alhoewel de dwang op kiesgebied, door katholieken en liberalen uitgeoefend, nog niet heeft opgehouden. Steeds worden allerlei middelen te baat genomen, niet om het geweten van den kiezer, maar om den wil van den eigenaar, van den kasteelheer of van den priester te doen spreken.

Ziehier de uitslagen der kiezingen voor vier verschillende jaren; wij herinneren dat het arrondissement Eekloo eerst in 1902 met Gent verbonden werd.

Stemmen der Socialisten

Kantons	1994	1898Ga naar voetnoot(1)	1900	1902
Gent	11395	14669	13712	13281
Deinze	587	752	496	891
Evergem	930	1243	1087	1362
Ledeberg	2001	2887	2825	2993
Nazareth	251	224	200	381
Nevele	249	523	170	480
Oosterzeele	459	1195	448	404
Waarschoot	149	227	221	303
Loochristi	222	930	584	1015
Somergem	208	191	126
Assenede			249	740
Caprycke			139	265
Eekloo			706	959

In het jaar 1900 begon de verkoop der weekbladen.

Alle Federatiën hebben het voorbeeld van Gent gevolgd, en bewerken den buiten met weekbladen.

Op dit oogenblik verschijnen de volgende weekbladen; de arrondissementen waarvoor zij bestemd zijn, worden naast ieder blad aangeduid.

De Toekomst voor het arrondissement Gent-Eekloo

De Zon voor het arrondissement St-Nikolaas

De Zon voor het arrondissement Thielt-Dendermonde

Recht en Vrijheid voor het arrondissement Aalst-Geeraardsbergen

Verbroedering voor het arrondissement Oudenaarde

Werkerswelzijn voor het arrondissement Brugge

Het Volksrecht voor het arrondissement Kortrijk.

Le Réveil voor het arrondissement Moescroen

Een blad, De Verbroedering genaamd, verschijnt voor de Vlamingen die te Luik verblijven.

Al deze bladen worden als volgt samengesteld: de twee eerste bladzijden blijven gelijk voor alle; aan den inhoud wordt niets veranderd dan den titel. De derde bladzijde bevat het nieuws en de mededeelingen die het arrondissement betreffen waar het blad verschijnt, en de vierde bladzijde dient voor de aankondigingen der samenwerkingen of nijveraars der streek.

De eerste bladzijde is altijd met eene plaat versierd.

Aldus wekt men de belangstelling en heeft men gelegenheid de zaken bevattelijker voor te stellen.

Wekelijks worden meer dan 7000 bladen in Vlaanderen verspreid.

voetnoot(1): In het jaar 1898 was een kartel besloten tusschen de liberalen, de socialisten en de progressisten.

Vorige Volgende