Algemeen Nederduitsch en Friesch Dialecticon. Deel 1

[87. Hedendaagsch ‘dialectus communis’ van de provincie Friesland]

Als proeve van de friesche taal, die tegenwoordig ten platten lande in de provincie Friesland wordt gesproken, van het (verkeerdelijk) zoogenoemde land-friesch of boere-friesch dus, geef ik het volgende, in de spelling van G. Colmjon.

87. De gelijkenis van den verlorenen zoon in de friesche taal, den hedendaagschen dialectus communis van de provincie Friesland.

(In friesche spelling.)

11. Der wier ienkear en man (minske) end dy hietwa soannen.

[p. 434]

12. De jungste fen dy twa sei tsjin sìn heit: heit! jow my 't diel fen 't gûd dat my takumt. End hy dielde hiarren 't gûd.

13. End net fulle dagen der nei (end en bîtsje letter) forsamm'le de jungste soan alles by enoar, teach forth up reis nei en fir land end brocht der al sîn gûd der thruch în en oerdwealsk libben.

14. Do er alles der thruch brocht hie kaem der en greate krapte oan iten (hungersnead) în dat selde land, end hy bigûn brekme to lyen.

15. End hy gung hinne end gung by ien fen de borgers fen dat land end dy stiûrde him up sîn land um de bargen to weidjen.

16. End hy woe wol jerne sîn bûk fol ite mei 't bargefoer; mar nimmen joech him dat.

17. Do kaem er to himselm end hy sei: ho fulle fen mîn heite fulk habbe oerfloedig hiar brea end ik kum um fen hunger!

18. Ik scil upstean end nei ûs heite 's gean end ik scil tsjin ûs heit sidze: heit! ik hab sûndige tsjin de himel end foar ¹⁾ ju.

19. End nu bin ik net mear wirdig juw soan to hietten; meitsje my mar lìk as ien fen juw arbeiders.

20. End hy stoe up end gung nei sîn heit ta. End do er yette fir fen him of wier, seach sîn heit him al, end dy waerd mei inerlike barmhertigens oandien; hy rûn up him ta, foel him um sîn hals end patte him.

21. En de soan sei tsjin him: heit! ik hab sûndige tsjin de himel end foar ju end ik bin net langer wirdich juw soan to hietten.

22. De heit lìkwol sei tsjin sîn fulk: bring forth 't beste pak klean hjir end tsiean him dy oan end jow him en ring oan sîn hand end skoen oan de foetten.

23. End bring 't meste keal end slacht it; lit üs ite end frolik wêse.

24. Hwent disse soan fen my wier dea end nu is er wer libben wirden; hij wier forlern end nu is er werfûn. End hia bigûnen frolik to wirden.

25. End sîn aldste soan wier in 't field en do dy nei hûs gung

1) Of bifoar; beter friesch echter is in dezen zin: tsjin.

[p. 435]

end thichte by hûs kaem, hearde hy 't siungen end 't dûnsjen.

26. End hy rôp ien fen sîn heite feinten by him end frege him hwet dat to bitsiutten hie.

27. End dy sei tsjin him: dîn broer is kumd end jimme heit heth 't meste keal slachte, um 't er him sûnd wer krige heth.

28. Mar hy waerd nidich end wol net în 'e hûs gean; do gung sîn heit nei bûte end bea him der um.

29. Hy lîkwol joech sîn heit to 'n andert: siuch! sa fulle jierren tsienje ik ju al end ik hab nea net hwat tsjin juw sin dien end dochs habbe ju my nimmer nin bokje jown, dat ik mei mîn friûnden ek 'ris frolik wèse muchte.

30. Mar nu disse soan fen ju kummen is, dy juw gûd mei hoeren der thruch brocht heth, nu habbe ju 't fetmeste keal for him slachte.

31. Do sei de heit tsjin him: bern! du bist altìd by my end al hwet mines is, is dines ek.

32. Me moast den frolik end blîd wèse: hwent disse broer fen dy wier dea end hy is wer libben wirden; end hy wier forlern end nu is er werfùn.

Aanteekeningen.

12. Heit, vader; in 't oudfriesch was vader feder; te Hindeloopen is vader nog feer. Heit en mem, de hedendaagsche dagelijksche friesche woorden voor vader en moeder, zijn eigenlijk vocativen van feder, feer en moder, moor, moar, moer. Zie vs. 12 bl. 86 op fader, vs. 12 bl. 91 op atj, vs. 12 bl 94, vs. 12 bl. 161 op babe, vs. 12 bl. 174 op bab, vs. 12 bl. 292 op vajer en bl. 385.

13. Oerdwealsk, weelderig; zie vs. 13 bl 448 op oerwealdsk.

14. Brekme, gebrek, begint tegenwoordig in de spreektaal reeds sterk te verouderen en voor het hollandsche gebrek plaats te maken.

20. Stoe, stond; ook wel stie.

22. Tsiean, trek; zie vs. 22 bl. 179 op tjôt, vs. 13 bl. 162 op tôg, vs. 22 bl. 155 en vs. 22 bl. 106.

31. Bern, kind, spreek uit be_rn, ben; in den oud workummer tongval is het barn, ba_rn, in den oud makkummer bjern, bje_rn, en in den hindelooper en schellinger born, bo_rn; in het wangerooger friesch be_rn, in het sagelter friesch be_rden; in het noordfriesch biarn, bjarn, barn; deensch en zweedsch barn.