Algemeen Nederduitsch en Friesch Dialecticon. Deel 1

[54. De stad Venlo]

De tongval van de stad Venlo vertoont vele eigenaardigheden van de echt limburgsche tongvallen minder sterk uitgedrukt, en nadert meer tot de tongvallen van Kleefsland (zie bl. 241 en 243). Het echt limburgsche ich van Maastricht en ig van Roermond heeft te Venlo reeds voor het algemeen nederduitsche ik plaats gemaakt; het limburgsche geer of ger reeds voor gej, geej, meer met het brabantsche en nederrijnsche gei, gij, gi overeenkomende en met het nederlandsche gij, enz.

54. De gelijkenis van den verlorenen zoon in den tongval van de stad Venlo.

Medegedeeld door den heer Sivré te Venlo. September 1870. (In nederlandsche spelling.)

De gelikenis van den verloare zoon.

11. Eine zekere mins had twee zeun.

12. En de jongste van eur zag aan de vader: vader! gèf mig

[p. 284]

het deil van 't goot waat mig toekump; en hè deilde eur 't good.

13. En neet vuël doag ter noa is de jongste zoon, dè alles bej ein gemak had weggereis in ein vèr land en hèt ziin good ter door gemak mit euverdoad lèvende.

14. En toe hè alles vertèrd had kwaam der eine groëte hongersnoëd in det land en hè begos gebrek te lië.

15. En hè ging ewaig en veugde zich bej eine van de börgers van det land en dè schikden um noa ziinen akker um de verkes te huje.

16. Hè zol waal gèr ziinen boek gevöld hebbe mit de kos dè de verkes oote, maar neemes goof um dèè.

17. En wie-e tot zich kwaam, zag hè: wie vuël werklu van miin vader hebbe euvervlood van broëd en ik vergoan van honger.

18. Ik zal opstoan en noa miin vader goan en ik zal um zègge: vader! ik heb zunt gedoan tège den hemel en tègen og.

19. En ik bin neet mier weèrt oewe zoon geneumd te wèrde; maak mig as eine van eur daghuurders.

20. En hè stond op en ging noa ziin vader en toe hè nog wiit aaf waas zoog ziin vader um en woord met innerlikke aandooning bewoëge; hè leep noa um toe en kuste um.

21. En de zoon zag um: vader! ik heb zunt gedoan tège den hemel en tègen og en ik bin neet mier weèrt oewe zoon geneumd te wère.

22. Maar de vader zag tège ziin knechts: breng bedein 't beste kleid hei en dood 't um aan, gèèf eine rink aan zien hand en schoon aan de veut.

23. En bring 't vet kalf en slag 't; loat os ète en löstig ziin.

24. Want deze miine zoon waas doëd en hè is weer lèvend gewoare en hè waas verloare en is terök gevonde. En ze begoste löstig te ziin.

25. En ziinen aldste zoon wàas in 't veld en wie dèè kwaam en kort bej 't hoes kwaam, huerde hè zank en dans.

26. En wie hè eine van de knechte bej zich geroope had, vroog hè waat tet ter waas.

27. En dè zag 'm: oew broor is gekomme en oew vader hèèt 't vet kalt geslag umdet hè 'm gezond terök gekrege hèèt.

[p. 285]

28. Maar hè woord zoë kwoad en wool neet binne goan. Zoë ging dan ziin vader oet en bèjde 'm.

29. Maar hè goof tot antwoord en zag aan ziin vader: zeet! ik deen og noe zoë vuël joar en ik heb noeit oew gebooje euvertrèje en gej heb mig noeit ein buekske gegeve, det ik mit miin vrinden eins löstig ziin kos.

30. Maar wie deze oewe zoon gekomme is, dè oew good mit de hoore d'r door gedrejt hèèt, heb gej veur um 't vet kalf geslag.

31. En hè zag um kind! dich bis altiid bej mig en 't miint is 't tiint.

32. Me mos dan löstig en bli ziin; want oew broor waas doëd en hè is weer lèvend gewoare; hè waas verloare en is gevonde.

Aanteekeningen.

De klank oa wordt uitgesproken ongeveer als ô in 't fransche nôtre. De è klinkt als in 't fransch. De ej klinkt zachter dan de nederlandsche ei, bijna gelijk aan de ij van de Leeuwarders in de woordjes hij, mij, enz. De ö als in 't hoogduitsch.

12. Eur, hen; zie vs. 12 bl. 275 op mich.

Zag, zeide; zie vs. 12 bl. 274.

Mig, mij; zie vs. 12 bl. 275 op mich en vs. 17 bl. 282 op ig.

15. Ewaig, weg; zie vs. 15 bl. 275 op eweeg.

Schikden, zond; zie vs. 15 bl. 282 op schikde.

16. Gèr, gaarne; zie vs. 16 bl. 282.

18. Og, u, overeenkomende met het maastrichtsche uch; zie vs. 12 bl. 275 op mich en vs. 17 bl. 282 op ig.

19. Oewe, uwe; het bezittelijke voornaamwoord heeft te Venlo reeds den gelderschen vorm, nevens den limburgschen.

22. Bedein, verkeerde uitspraak van medein, overeenkomende met het hollandsche meteen, terstond.

Hei, hier; zie vs. 17 bl. 276 op hei.

Schoon, spreek uit ongeveer als sjoon, schoenen; zie vs. 22 bl. 282.

23. Os, ons; zie vs. 23 bl. 249 en vs. 23 van de vertaling in den tongval van Eede.

24. Terök, terug.

25. Wie, als; zie vs. 19 bl. 276 op wie.

26. Waat tet ter waas, wat dat er was. Zie vs. 26 bl. 283.

30. Gedrejt, gedraaid; ook in Holland en andere streken van Nederland wordt doordraaien gezeid voor doorbrengen, verkwisten.

[p. 286]

De tongvallen van den noordelijken uithoek van Limburg, van 't stadje Gennep en omstreken, verliezen al meer en meer hun limburgsch karakter en gaan in de geldersche en brabantsche tongvallen van het Rijk van Nijmegen en het Land van Kuik over.