bron
Nico Wilterdink, Vermogensverhoudingen in Nederland. Ontwikkelingen sinds de negentiende eeuw. De Arbeiderspers, Amsterdam 1984.
verantwoording
gebruikt exemplaar
exemplaar bibliotheek Technische Hogeschool Eindhoven, signatuur: APT 84 WIL
algemene opmerkingen
Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een
diplomatische weergave van het proefschrift Vermogensverhoudingen in Nederland. Ontwikkelingen sinds de negentiende eeuw
van Nico Wilterdink uit 1984.
redactionele ingrepen
p. 433-505: de noten op deze pagina's zijn in de lopende tekst doorgevoerd. Betreffende pagina's zijn daardoor komen te vervallen.
Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. 4 en 558) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.
[pagina 1]
Vermogensverhoudingen in Nederland
[pagina 2]
promotores:
prof. dr. J. Goudsblom
prof. drs. V. Halberstadt
[pagina 3]
VERMOGENSVERHOUDINGEN IN NEDERLAND
Ontwikkelingen sinds de negentiende eeuw
Academisch proefschrift ter verkrijging van de graad van doctor in de sociale wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam op gezag van de rector magnificus prof. dr. D.W. Bresters in het openbaar te verdedigen in de aula der universiteit - Lutherse kerk, ingang Singel 411, hoek Spui - op vrijdag 23 maart 1984 des namiddags om 16.00 uur door
NICOLAAS ARIE WILTERDINK
geboren te Hilversum
Amsterdam
De Arbeiderspers
[pagina 5]
inhoud
| voorwoord 9 |
| |
| i | inleiding 11 |
| |
| ii | bezit, eigendom en vermogen 21
| 1 | Bezit als sociologische categorie 21 |
| 2 | Bezit en macht 23 |
| 3 | Bezit en eigendom 29 |
| 4 | De voordelen van bezit 35 |
| 5 | Bezit, eigendom, vermogen 39 |
| 6 | Vermogen en inkomen 41 |
| 7 | De voordelen van persoonlijk vermogen 42 |
| 8 | De vaststelling van persoonlijke vermogens 43
| 8.1 | Keuzeproblemen 44 |
| 8.2 | Registratie en onderzoek 47 |
|
| 9 | Vermogensongelijkheid en maatschappelijke ongelijkheid 50 |
|
| |
| iii | bezitsverhoudingen in de negentiende eeuw 54
| 1 | Bezitsverhoudingen omstreeks 1850: globale typering 54 |
| 2 | De vorming van kapitaalbezit: handel en kredietverschaffing 59 |
| 3 | Bezitsverhoudingen omstreeks 1850: gegevens en interpretaties 69 |
| 4 | Bezitsverhoudingen en beginnende industrialisatie 79 |
|
| |
| iv | vermogensverhoudingen in de twintigste eeuw (1894-1974): hoofdlijnen van de ontwikkeling 94
| 1 | Opmerkingen vooraf 94 |
| 2 | Persoonlijke vermogens, produktiegroei en welvaartsstijging 95 |
| 3 | Kapitaalsaccumulatie en economische groei 100 |
|
[pagina 6]
|
| 4 | Veranderingen in de verdeling van privé-vermogens 104 |
| 5 | Verschuivingen van persoonlijke naar semi-persoonlijke en collectieve vermogens 116
| 5.1 | Nationaal vermogen en privé-vermogen 117 |
| 5.2 | De groei van semi-privévermogens 117 |
| 5.3 | Staatsbezit en staatsvermogen 130 |
| 5.4 | Kerken, verenigingen, stichtingen 143 |
| 5.5 | Onpersoonlijk vennootschapsvermogen 150 |
| 5.6 | Concluderend 161 |
|
| 6 | Collectivering van bezit, collectivering van vermogensbeheer 162 |
| 7 | Van kapitaal- naar arbeidsinkomen 172 |
| 8 | Concluderende opmerkingen 178 |
|
| |
| v | persoonlijke vermogens en hun bezitters 185
| 1 | Inleidende opmerkingen 185 |
| 2 | Sociale kenmerken van vermogensbezitters 189
| 2.1 | Beroepspositie 189 |
| 2.2 | Woonplaats 194 |
| 2.3 | Leeftijd 200 |
| 2.4 | Sekse 203 |
| 2.5 | Samenvatting 205 |
|
| 3 | De samenstelling van privé-vermogens 207
| 3.1 | Globale veranderingen 207 |
| 3.2 | De verdeling van verschillende soorten bezittingen 217
| 3.2.1 | Grond 217 |
| 3.2.2 | Woonhuizen 221 |
| 3.2.3 | Bedrijfs- en beroepsvermogen 228 |
| 3.2.4 | Aandelen 231 |
| 3.2.5 | Spaartegoeden 234 |
| 3.2.6 | Consumptiegoederen 235 |
| 3.2.7 | Schulden 240 |
|
|
| 4 | Privé-bezit en inkomensongelijkheid 244 |
| 5 | Continuering van ongelijkheid: bezitserving en standsvorming 249 |
| 6 | Conclusies 257 |
|
[pagina 7]
| vi | ontwikkelingen in de vermogensverhoudingen: internationale vergelijking 261
| 1 | Algemeen 261 |
| 2 | Methodische opmerkingen: problemen van vergelijken 263 |
| 3 | Collectieve en persoonlijke vermogens 264 |
| 4 | Verdeling van persoonlijke vermogens: veranderingen in de relatieve ongelijkheid 268 |
| 5 | Verdeling van vermogensbestanddelen 275 |
| 6 | Privé-bezit en maatschappelijke positie 276 |
| 7 | Privé-bezit en bovennationale stratificatie 289 |
| 8 | Conclusies 292 |
|
| |
| vii | conclusies en interpretaties 296
| 1 | Ontwikkelingen in de vermogensverhoudingen en de klassenstructuur 296 |
| 2 | Bezits- en klassenverhoudingen: varianten en veranderingen 301 |
| 3 | Trends in de vermogensverhoudingen: theoretische verklaringen 308
| 3.1 | Accumulatie 309 |
| 3.2 | Collectivering 314 |
| 3.3 | Nivellering 323 |
| 3.4 | Trends in de vermogensverhoudingen en veranderende interdependenties: globale interpretatie 326 |
|
| 4 | Veranderingen in de ongelijkheid van privé-vermogens 331
| 4.1 | Algemene mechanismen 332 |
| 4.2 | Lange-termijntrend en korte-termijnfluctuaties 339 |
| 4.3 | Specifieke gebeurtenissen: de Tweede Wereldoorlog en daarna 348 |
| 4.4 | Slotopmerkingen 353 |
|
| 5 | Bezitsverhoudingen en staatsingrijpen 354 |
| 6 | Bezitsverhoudingen en politieke ideologieën 367 |
| 7 | Slot 377 |
|
| |
| appendices
| 1 | De registratie van persoonlijke vermogens in Nederland 385 |
|
[pagina 8]
|
| 2 | Berekening van vermogensgrenzen en totaal privé-vermogen 410 |
| 3 | Controleberekeningen 415 |
| 4 | Commentaar op enkele beschrijvingen van veranderingen in de vermogensongelijkheid in Nederland 427 |
|
| |
| summary: property relations and wealth distribution in the netherlands. developments since the nineteenth century 506 |
| |
| noten 433 |
| |
| literatuur 513 |
| |
| personenregister 539 |
| |
| zakenregister 550 |
Auteursrechtelijk beschermd