|
| |
| |
| |
G.
Beschrijvingen van Jerusalem en Palestina,
samengesteld door Nederlanders
(het tegenwoordige Koningrijk Belgie daaronder begrepen) of waaraan de naam van Nederlanders verbonden is.
Meerendeels ontleend aan:
Dr. Titus Tobler, Bibliographia geographica Palaestinae. Zunächst kritische Uebersicht gedruckter und ungedruckter Beschreibungen der Reisen ins heilige Land. 8o Leipzig, Verlag von S. Hirzel 1867; en
Dr. Th. B(orret), Bibliotheca Palaestinensis. 8o (Haarlem Küppers en Laurey) MDCCCLXXXIV, (niet in den handel).
Van handschriften wordt hier geene melding gemaakt.
| A.o | |
| | Flavius Josephus, Opera omnia, Graece et Latine. Ed. Sigeb. Havercamp. Amstelodami 1726. 2 voll. |
| 1095-1291. | Mr. J. Dirks, Noord-Nederlanden de Kruistogten. Schetsen van het aandeel der Noord-Nederlanders en, in het bijzonder, der Friezen, aan dezelven, volgens de berigten van ooggetuigen en tijdgenooten.
In: De Vrije Fries, 2e deel 1842, blz. 135. |
| 1212. | Wilbrand, graaf Hallermund van Oldenburg, Domheer van Hildesheim, naderhand Bisschop van Utrecht. Willebrandi ab Oldenborg, Itinerarivm Terrae Sanctae.
In Leon. Allatii Σύμμικτα 122-152; nog eenige malen herdrukt, het laatst in: Laurent Peregrinatores medii aevi quatuor. Lipsiae, Hinrichs 1864. |
| |
| |
| 1217. | Mr. J. Dirks, Herinnering aan den Kruistogt der Friezen in het jaar 1217.
In: De Vrije Fries. Derde Reeks, 4e deel 1884, blz. 51. |
| 1217. | Reisverhaal van een Kruisvaarder. Uitgegeven door J.C.A. Hezenmans.
In: Dietsche Warande. Nieuwe Reeks, 1e deel 1876, blz. 351. |
| 1322-1356. | John Maundeville, Engelsch edelman. De Wonderlijke Reize van Jan Mandevijl beschrijvende de Reize en geschiedenisze van den H. Lande van Beloften, te Voet, te Paard of ter Zee. Amsterdam, Z.j. - De Historie van de deerlijke Destructie en Ondergang der stad Jerusalem door den Keizer Vespasiaan. Amsterdam, Z.j. |
| 1389. | Joannes De Hese, priester uit het Utrechtsche Bisdom. Itinerarius ioannis De Hese presbyteri Traiectensis dioecesis a Hierusalem per diuersas partes mundi Incipit feliciter. Impressum Parisiis per Robert. gourmont pro Oliuerio senant. Sine anno (15e eeuw).
Nederlandsche vertaling in de: Verslagen en Berichten uitgegeven door de Vereeniging ter bevordering der Oude Nederlandsche Letterkunde, 2e Jaargang 1845. |
| 1422. | Guillebert De Lannoy, Ridder, Heer van Santes, Willerval, Tronchiennes en Wahégnies, uit Vlaanderen. A Survey of Egypt and Syria, undertaken in the year 1422, by Sir Gilbert de Lannoy, Knight. Translated from a Manuscript. With.. notes... By John Webb (Fransch en Engelsch)
In de: Archaeologia, or, miscellaneous Tracts relating to Antiquity, published by the Society of Antiquaries of London, Vol. 21 (Jaargang 1827) blz. 281 sqq. De engelsche vertaling blz. 408 sqq. |
| 1450. | Eene pelgrimsreis naar het Heilig Land in 1450 (door Jan I Hertog van Kleef), door Jos. Habets.
(In de: Publications de la Société Historique et Archéo- |
| |
| |
| | logique dans le Duché de Limbourg. Tome IX (1872) p. 205-216). |
| 1454. | Jan Aertsz, factor van Emanuel XIV, Koning van Portugal. Reys Door verscheyde landen. Gedaen by den Factoor van den .. koning van Portugael Emanuel XIV. Zonder plaats of jaar (17e eeuw). |
| 1470. | Anselme Adorne, de Bruges, Sire de Corthuy, pèlerin de Terre-Sainte: sa famille, sa vie, ses voyages et son temps. Récit historique, par M.E. de la Coste. Bruxelles, Gand et Leipzig, C. Muquardt 1855. |
| 1475. | Griffon, een Vlaming. Itinéraire ou topographie de la Terre Sainte.
Vermeld bij Fulgence Rignon, Annales du Commissariat général de la Terre Sainte à Paris 1861. |
| 1483. | Bernhard Von Breydenbach, Deken van Mentz. Die heylighe bevarden tot dat heylighe grafft in iherusalem. Ghedruct doir meister Eerhaert Rewich van Vtrecht in die Stadt van Mentzs Int iaer o.h. 1488.
Een der weinige hollandsche boeken welke in het buitenland gedrukt zijn. |
| 1484. | Die Historie van Seghelijn van Jherusalem (Delft bij Jacob Jacobss. Van der Meer 1484?)
Door Dr. J. Verdam op nieuw uitgegeven naar het berlijnsch handschr. en den ouden druk. Leiden 1878. |
| 1484-1495. | Claes Van Dusen, Haarlemer, poorter van Leiden en Ridder van Jerusalem. Beschrijvinge der Steden ende plaetsen gheleghen op den wegh van Venetien, nae den H. Lande, ende Jerusalem (In: Ludwig Conrady. Vier Rheinische Palaestina-Pilgerschriften des XIV. XV. und XVI. Jahrhunderts. Wiesbaden, Feller und Gecks 1882). |
| 1485. | Joos Van Ghistele, schepen van Gent. T Voyage van Mher Joos Van Ghistele.. Tracterende van veel- |
| |
| |
| | derande wonderlicke.. dynghen, gheobserueerd.. inden lande van Beloften, Assiriën.. Te Ghendt, bij Henric Vanden Keere 1557.
Op nieuw bewerkt uitgegeven in de: Revue générale 19e année, Bruxelles 1883; en uitvoerig beschreven in: Van der Haeghen Bibliotheca Belgica. In voce. |
| 1485. | Georges Lengherand, van Mons. Voyage de Georges Lengherand, Mayeur de Mons en Haynaut, à Vénise, Rome, Jérusalem, mont Sinaï et le Kayre, 1485-1486. Avec Introduction, Notes, Glossaire etc. Par le Marquis de Godefroy Ménilglaise. Mons, Masquilieir 1861. |
| 1486. | G. De Guilleville, Dit is dat boeck vanden pelgherym. Haarlem bij Jacob Bellaert 1486. |
| 1494. | Jean Van Berchem, Beschrijving eener bedevaart naar Jerusalem. Met inleiding door den Baron St. Génois, te Gent. Gent 1856. |
| 1500. | Joannes De Helt, Itinerarius in Hierusalem. Daventriae 1505. |
| 1505. | Peter De Smet, genaamd van Steebroek, uit Brussel. Reis naar het heilige Land.
Eene analyse hiervan door A.B.T. Schayes in de: Revue de Bruxelles, 1839. |
| 1513. | Johann Van Zillebeke, Vlaamsch edelman. Reis naar Jerusalem.
Mededeelingen daaromtrent in: F.J. Mone's Anzeiger für Kunde der teutschen Vorzeit. 1835. |
| 1517. | Hessel Van Martena, Tjalling en Julius Van Botnia, Friesche edellieden. Accurata descriptio peregrinationis in Terram Sanctam per.. Hesselium à Martena,.. Tzallingum à Botnia, necnon.. Julium à Botnia Frisios, Religionis ergo feliciter susceptae, Ao 1517. Uitgegeven door Hermann Lotze. Leipzig, Brockhaus 1866.
Zij deden de reis in gezelschap van een hongaarschen franciscaner monnik, Gabriel, uit het klooster te Pécsvárad |
| |
| |
| | ‘die heylige steden die ons alle worden geweesen door .. Gabriel, vt Hungarie gebooren.’ |
| 1518. | Jacques Lesaige, van Douai. Chy sensuiuent les gistes repaistees et despens Que Moy Jacques Lesaige.. Ay faict de Douay.. en la Saincte Cite de Hierusalem.. Imprime Nouuellement a Cambray (1520, chez B. Brassart) Au depens du dict iacques. |
| 1518. | Heer Bethlem, Dit is een deuote meditacie op die passie ons liefs heeren Ende van plaetse tot plaetsen dye mate gheset daer onse lieue here voer ons gheleden heuet Ende een devoet priester die langen tyt te Jherusalem heeft ghewoont die heeft dit ghemeten ende bescreven. Antwerpen, bij Willem Vorsterman 1518. |
| 1520. | Geert Kuynretorff, van Kampen, Priester en Vicarius. Jerusalemsche Reyse, Soe in Verganghen Jaren gheschiedt is, Dorch.. Geert Kuynretorff.. Geprent toe Campen, bij P. Warnersem. Z.j. |
| 1527. | Joannes Pascha, S. Theologiae Doctor, Karmeliet. Een deuote maniere, Om gheestlyck Pelgrimagie te trecken, tot den heylighen lande, alste Jherusalem, Bethleem, ter Jordanen etc. Ghemaect bij wijlen Heer Jan Pascha.. Ende int licht ghebrocht door M. Peeter Calentijn Tot Loven, bij H Welle 1576. |
| 1538. | Herman Borculoo, uit Vlaanderen. Ciuitatis Jerusalem, ac sacrorum locorum vniversae Palesthinae delineatio ac descriptio per Hermannum Borculoo. Ultrajecti 1538. |
| 1544. | Gerard Joannis, abt van het klooster Abcou in Leiden. Descriptio Jerusalem, et locorum ejus, D. Gerardi Joa. Lugduni Batavorum Monasterii Abcou Coenobiarchae, qui iter suum peregit an. 1544.
Aldus vermeld bij Van Adrichem blz. 288a. |
| |
| |
| 1556. | Melchior Von Seydlitz, Edelman in Niklasdorff en Wirben in Silesien. Ongeluckige Jerusalemsche Reyse, Gevanckenis, Slavernije etc. van vier Hoogduytsche Edelluyden. Vertaald door P. Van Aengden Amsterdam 1662. |
| 1561. | Itinerarium Joan. Godscalci Iserman, Delphensis, quod ann. 1561 absoluit.
Aldus vermeld bij Van Adrichem blz. 288b. |
| 1563. | Descriptio Jerusalem et locorum ejus Isbrandi Godefridi, Delphensis, sororis meae mariti, qui ann. 1563 peregrinationem suam perfecit.
Aldus vermeld bij Van Adrichem blz. 288b. |
| 1565. | Adriaen De Vlaming, Raad van Dordrecht. Reys na Jerusalem, Gedaen by Heer Adriaen de Vlaming, Raedt in Dordrecht. Ende syn huysvrouwe Juffr Maria van H....... Int jaar 1565. Tot Dordrecht, by V. Caeymacx 1651. |
| 1584. | Christiaen Van Adrichem, Priester van Delft. 1. Jervsalem, sicvt Christi tempore florvit, et svbvrbanorvm, insigniorvmque historiarvm eivs breuis descriptio Christiano Adrichomio Delpho avtore. Coloniae Agrippinae, apud G. Kemp 1584. 2. Theatrvm Terrae Sanctae et Biblicarvm Historiarvm cvm tabvlis geographicis aere expressis. Avctore Christiano Adrichomio. Coloniae Agrippinae, apud Birchmann 1590. |
| 1596. | Jan Van Cootwijck, Rechtsgeleerde, van Utrecht. De loflijcke reyse van Jerusalem ende Syrien ghedaen ende in het latijn beschreven bij Hr. Jan van Cootwijck.. ende in de Nederlandsche tale vertaelt bij Adriaen Van Meerbeeck. Antwerpen 1620. |
| 1600. | Jacob Dircksz. Bockenberg, van Gouda. Waerachtige Beschrijvinghe Van d'Ovde ende Nievwe Stadt JErv- |
| |
| |
| | salem, alsoo die geweest is ten tijden onses Salichmaeckers Jesv Christi.. Beschreven van Fl. Josephvs. Alsoo die oock teghenwoordich is, Bereyst ende beschreven van.. Jacob Boekenberch, ende Hieronymus Scheyt, inden jaer 1600, ende 1612. Loven, bij H. Van Hastens 1628. |
| 1610. | Georg Sandys, Geheimraad in Bishops Thorpe, (Engeland). Voyagien, Behelsende Een Historie van de Oorspronckelijcke ende tegenwoordige Standt des Turcksen Rijcks.. Van Aegypten..: Neffens Een beschrijvinge van het H. Landt; van de Jooden ende verscheydene Secten der Christenen aldaer: van Jerusalem, het Graff Christi.. Eyndlijck, Italien.. Cyprus..; van Romen.. Vyt 't Engels vertaelt, Door J.G. Amsterdam, Jacob Benjamin 1563. |
| 1619. | Adriaen De Vos, Journael ofte Beschrijvinge van de Jerusalemsz Reyse, gedaen bij Adriaen De Vos. Delft 1658. |
| 1627. | Duyfkens ende Willemijnkens Pelgrimagie tot haren beminden binnen Jerusalem, wtghegeven door Boetius à Bolswert T'Antwerpen, bij Hieronymus Verdussen 1627. |
| 1631. | Jonker Vincent Stochove, Heer van St. Catharina, oud-Burgemeester der Stad Brugge, en zijn reisgenoot de Schatmeester Fauvel. Het bereyste Oosten. Behelsende de naukeurighe beschrijvinghe vande Rijcken, Landen, Steden ende Dorpen, Kercken, Moskeën, oude ende nieuwe Ghestichten, Manier van leven, Godtsdienst ende bedrijf vande Turcken, Joden, Griecken, Araben, Armenianen, Mooren ende andere Natien in Turckyen, 't H. Landt. Den tweeden Druck. Bij wijlen den Hr. Autheur oversien, van vierde vermeerdert, ende met 33 Kopere Plaeten verciert. Brugghe, J. Van der Meulen 1681. |
| |
| |
| 1633. | Jan Van der Linden, Cellebroeder in Antwerpen. Heerelijcke ende geluckige reyze naar het heyligh Landt ende Stadt van Jerusalem, Beschreven ende bereyst door Broeder Jan van der Linden, Pater vande Cellebroeders tot Antwerpen. Aldaar, Vinck 1634. |
| 1644-1647. | Bernardinus Surius, Franciscaner en Commissaris van het heilige graf. Le pieux pelerin, ou Voyage de Jerusalem Divisé en trois Livres, contenans la description Topographique de plusieurs Royaumes, Pais, Villes, Nations estrangeres, nommément des quatorze Religions Orientales, leurs moeurs, et humeurs tant en matière de Religion que de Civile conversation etc. Joinct un discours de l'Alcoran, et un Traicté, de la Cité de Jerusalem, et de tous les Saincts Lieux de la Palestine. Le tout remarqué et recueilli.... es années 1644. 1645. 1646. 1647. Brusselles, F. Foppens 1666. |
| 1649. | George Andriesz., De beschrijving der Reizen Deur Oostindien.. Syrien, Palestina.. in 't Jaar 1644, tot aan zijn wederkering in 't 1650 jaar. Door Adam Oclarius. 'T Amsterdam, J. Rieuwerts 1670. |
| 1657. | Assuer Schimmelpenninck Van der Oye, Een Reisjournaal uit de zeventiende eeuw naar het Heilige Land.
In de: Kroniek van het Historisch genootschap gevestigd te Utrecht. Jaargang 1870, blz. 537. |
| 1665-1668. | Anthonius Gonsales, van Mechelen, Minder-Broeder recollect, gardiaan in Bethlehem en Commissaris van het heilige Land. Hiervsalemsche Reyse.. Verdeylt in ses boecken. Antwerpen, M. Cnobbaert 1663. |
| 1666. | Barthélemy Deschamps, Franciscaner in Luik. Voyage de la Terre Sainte et du Levant. Liège, P. Danthes 1678. |
| |
| |
| Omstr. 1672. | John Sanderson, Henry Timberly (en John Smith), Engelsche reizigers. Seer gedenckwaerdige Vojagien Door Europa, Asia en America. Nevens een pertinente Beschrijvinge van 't Heylige Landt. Amsterdam, J. Van Dijck 1678. |
| 1677. | Dr. Olfert Dapper, Naukeurige Beschrijving van gantsch Syrie en Palestyn of Heilige Lant. Rotterdam 1677. |
| 1681. | Cornelis De Bruyn, kunstschilder in den Haag. Reyzen Door de vermaardste Deelen van Klein Asia, De Eylanden Scio, Rhodus, Cyprus, Metelino, Stanchis enz. Mitsgaders de voornaamste Steden van Aegypten, Syrien En Palestina, Verrijkt met meer als 200. kopere konstplaaten, Vertoonende de beroemdste Landschappen, Steden enz. Alles door den Autheur selfs na het leven afgetekend. Delft H. Van Krooneveld 1698. |
| 1684. | Heinrich Myrike, Hervormd Predikant bij het Hollandsch Gezantschap in Konstantinopel. Reyse nach Jerusalem und dem Land Canaan, Ans Licht gegeben und mit vielen Anmerkungen erkläret und vermehret, Von Joh. Henrich Reitz. Osnabrück, Tuhrmann 1714. |
| 1700-1709 | (Heyman) & 1720-1723 (Van Egmond) Johannes Heyman, Professor der Oostersche talen in Leiden, en Johan AEgidius Van Egmond Van der Nyenburg, Hollandsch gezant in Napels. Reizen door een gedeelte van Europa, Klein Asien, verscheide Eilanden van de Archipel, Syrien, Palestina of het H. Land, Aegypten, den Berg Sinai, enz. In den beginne van deze Eeuw gedaen door.. Johan Aegidius van Egmond van der Nyenbnrg.. en.. Johannes Heyman.. Alles uit beider eigenhandige nagelaten Schriften opgemaakt, in een goede order gebragt, Briefs gewijze zamengestelt en behoorlijk ter Druckperse bezorgt door Johannes Wilhelmus Heyman, M. D Leiden, A Kallewier 1757. |
| |
| |
| 1700 | ? C.L. De Vrieze, Korte Beschrijving van de stad Jerusalem benevens hare voorsteden. Wortegheim, C.L. De Vrieze, Z.j. |
| 1709. | Adriaan Reland, Professor in Utrecht. Palestina opgeheldert. Ofte de Gelegentheyd van het Joodsche Land. Uyt de Gedenkstukken der Ouden getrokken en op vaster Gronden als voorheen aangetoond en beweezen. Utrecht, W. Broedelet 1719. |
| 1758-1768. | Willem Albert Bachiene, Heilige Geographie. Utrecht 1758-1768. Zes deelen. |
| 1771. | Justus Tjeenk, Bijdragen tot de heilige Aardrijkskunde.
In het Tweede Deel van de: Verhandelingen uitgegeven door het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen te Vlissingen blz. 465 sqq. |
| 1772. | Marinus Geubels, Karmeliter monnik onder den kloosternaam Michael a SS, Trinitate, uit het klooster Sinai in het land van Waes. Jeruzalemsche Reyze, gedaen en beschreven door) In het licht gegeven door (zijne moeder) Joanna Van Eynde. 1e Deel Dendermonde, J.J. Du Caju 1780. 2e Deel Aelst, J.L. d'Herdt 1786. |
| 1776 & 1777. | Joannes Andreas Jacob Rotthier, van Beveren bij Antwerpen, Vlaamsch priester, protonotarius apostolicus, Reyse naer het H. Land, Gedaen in de Jaeren 1776. en 1777. Opgeheldert met 31. Kopere Plaeten naer de Teekeningen ter plaetse gemaekt. Hier is nog bij gevoegt de Pelgrimagie naer Loretten, Mitsgaders alle de Reysen van onsen Heere Jesus Christus. T'Antwerpen, P.J. Parys 1782. |
| 1790. | IJsbrand Van Hamelsveld, Aardrijkskunde des Bijbels. Amsterdam 1790. Zes Deelen. |
| 1817. | T.R. Joliffe, Engelschman. Reis in Palestina, Syrië en Egypte gedaan in het jaar 1817. Met voor- |
| |
| |
| | rede van E.F.K. Rosenmuller. Amsterdam, 1822. Twee deelen. |
| 1831-1833. | Maria Joseph Baron De Géramb, Trappist. Pelgrims-reize naar Jerusalem en den Berg Sinaï. Rotterdam, G.W. Van Belle 1838. Twee Deelen. |
| 1838. | J. Van 's Gravenweert, Het Noorden en het Oosten. Reisherinneringen. Amsterdam J. Van der Hey 1840. Drie Deelen. |
| 1840. | Aloysius Legrelle, S.J. van Antwerpen, en Ao 1845 Johannes Portaels, kunstschilder van Vilvoorde. Bethléem. Par Ed. Terwencoren d'après les notes inédites de deux voyageurs belges, écrites en 1840 et en 1845. Bruxelles, H. Goemaere 1851. |
| 1848. | W.F. Lynch, Marine Officier in dienst der Vereenigde Staten van America Togt door het Heilige Land. Uit het Engelsch door J.P. Stricker. Dordrecht 1855. Twee Deelen. |
| 1849-1850. | Dr G.H. Van Senden, Predikant te Zwolle. Het Heilige Land of Mededeelingen uit eene Reis naar het Oosten, gedaan in de jaren 1849 en 1850, in gezelschap van Hare Koninklijke Hoogheid de Prinses Marianne der Nederlanden. Gorinchem, J. Noorduyn 1851-1852. Twee Deelen |
| 1851. | Joseph Schiferle, Pastoor in het Bisdom Augsburg. Oostersche brieven. Verhaal zijner Reis naar Palestina. Uit het Hoogduitsch. Amsterdam, 1854. Twee Deelen. |
| 1851 & 1852. | C.W.M. Van de Velde, nederlandsch Zeeofficier. Reis door Syrie en Palestina in 1851 en 1852. Met Kaarten en Platen. Utrecht, Kemink 1854. Twee Deelen. |
| 1857. | F.W. Conrad, Reizen naar de Landengte van Suez, Egypte, het Heilige Land. Met platen, kaart en portretten. 's Gravenhage, Martinus Nijhoff 1858. |
| 1859. | P(etrus) M(athias) S(nickers), Pelgrimsreize naar |
| |
| |
| | het Heilige Land gedaan in het jaar 1859 door (den schrijver, met) P.J. V(an) L(eeuwen) pr. en J.H. V(an) G(ent). Met platen, 's Gravenhage, J.A. Frentrop 1863. |
| 1861. | S.H. Serné, Memorie behoorende bij de kaart van Palestina. Zwolle, J.P. van Dijk 1861.
De kaart, welke zeer geroemd wordt, was in hetzelfde jaar bij denzelfden uitgever verschenen. |
| 1865-1868. | T.M. Chevalier Lycklama à Nycholt, Voyage en Russie, au Caucase et en Perse, dans la Mesopotamie, le Kurdistan, la Syrie, la Palestine et la Turquie. Paris et Amsterdam 1872-1874. Trois Tomes. |
| 1869. | Baert, Reizen naar het Heilige Land en Rome. Gent 1869. |
| 1870. | Verslag van het Generaal-Kommissariaat van het H. Land over België, Holland enz. Gent, 1870 en vg. |
| 1878. | J. Mac-Grigor, Veertien dagen op de zee van Galilea. Naar het Engelsch door C.L. Adama Van Scheltema. Amsterdam 1878. |
| 1879. | Dr H. Oort, Geographie van Palestina. Letterkundig Overzicht.
In: Theologisch Tijdschrift, 1879, blz. 117. |
| 1880. | C.M.A. Douglas, Palestina. Oudheid- land- en volkenkundige beschrijving van het Heilig Land. Assen 1880. Twee Deelen. |
| 1883. | F. Heynen, Het Heilig Huis van Nazareth thans vereerd te Loretto. 's Hertogenbosch 1883. |
|
|
Auteursrecht onbekend